ខេត្តឈៀងម៉ៃ

ខេត្តឈៀងម៉ៃ (ថៃ: เชียงใหม่, ត្រូវបញ្ចេញសំឡេង [t͡ɕʰīa̯ŋ.màj] ( ស្ដាប់); ខាំមឿង: , pronounced [tɕiaŋ.màj]) គឺជាខេត្ត (ចង្វាត) ធំទីពីររបស់ប្រទេសថៃ ស្ថិតនៅភាគខាងជើងប្រទេសថៃ មានព្រំប្រទល់ជាប់ខេត្តឈៀងរ៉ាយទៅភាគឦសាន​ ខេត្តលំប៉ាងនិងខេត្តលំពូនទៅភាគខាងត្បូង ខេត្តតាកទៅនិរតី ខេត្តម៉ែហងសនទៅភាគខាងលិច និងរដ្ឋសានរបស់ប្រទេសភូមាទៅភាគខាងជើង រាជធានី​ខេត្តឈៀងម៉ៃនៅ​អោយ​ឆ្ងាយ​ពីបាងកកទៅភាកខាងជើង 685 គីឡូម៉ែត្រ (426 ម៉ាយ)

ខេត្តឈៀងម៉ៃ
ចង្វាត
เชียงใหม่
[[File: |250px|none|alt=|ពីឆ្វេងទៅស្តាំពីលើចុះក្រោម : វត្តព្រះធាតុដយសុទេព, ដយឥន្ទនន្ទ៍, ដយអាងខាង, ឧទ្យានជាតិអបហ្លួង, វត្តព្រះសិង្ហ, សាកលវិទ្យាល័យឈៀងម៉ៃ, ទឹកជ្រោះម៉ែសា, សួនសត្វឈៀងម៉ៃ]]ពីឆ្វេងទៅស្តាំពីលើចុះក្រោម : វត្តព្រះធាតុដយសុទេព, ដយឥន្ទនន្ទ៍, ដយអាងខាង, ឧទ្យានជាតិអបហ្លួង, វត្តព្រះសិង្ហ, សាកលវិទ្យាល័យឈៀងម៉ៃ, ទឹកជ្រោះម៉ែសា, សួនសត្វឈៀងម៉ៃ
ទង់ ត្រា
បាវចនា: "ดอยสุเทพเป็นศรี ประเพณีเป็นสง่า บุปผชาติล้วนงามตา นามล้ำค่านครพิงค์" ("ដយសុទេពគឺស្រ៊ី, ប្រពៃណីគឺឆើតឆាយ, ផ្ការីកដ៏ស្រស់ស្អាត ឈ្មោះដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបានរបស់នគរពិង្គ")
ខេត្តឈៀងម៉ៃ នៅ    ថៃ    ខេត្តឈៀងម៉ៃ នៅ    ថៃ
បង្កើតឡើងដោយ	ម៉ាំងរ៉ាយ
រាជធានី	ឈៀងម៉ៃ
រដ្ឋាភិបាល
• អភិបាល	ប្រចញ ប្រាជ្ញសកុល (ចាប់តាំងពីខែតុលាឆ្នាំ 2021)
ផ្ទៃក្រឡា
• សរុប	២២១៣៥ គម2 (៨.៥៤៦ ម៉ាយ ការ)
ចំណាត់ថ្នាក់ផ្ទៃក្រឡា	ចំណាត់ថ្នាក់លេខទី 1
ប្រជាជន (2019)
• សរុប	១,៧៧៩,២៥៤
• ចំណាត់ថ្នាក់	ចំណាត់ថ្នាក់លេខទី 5
• សន្ទភាព	៧៩/km2 (២០០/sq mi)
• ចំណាត់ថ្នាក់សន្ទភាព	ចំណាត់ថ្នាក់លេខទី 63
សន្ទស្សន៍សមិទ្ធិផលរបស់មនុស្ស
• HAI (2017)	0.6159  "somewhat high" Ranked 21st
ល្វែងម៉ោង	ICT (ម.ស.ស.+7)
លេខ​កូដ​ប្រៃ​ស​ណី​យ	50xxx
លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរសព្ទ	052 & 053
ក្រមអ.ម.អ. ៣១៦៦	TH-50
ការចុះឈ្មោះយានយន្ត	เชียงใหม่
ចូលមកកាន់ប្រទេសសៀម (ថៃ)	1910
គេហទំព័រ	chiangmai.go.th

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ឈៀងម៉ៃ ជារាជធានីនៃខេត្តឈៀងម៉ៃ គឺជារាជធានីនៃ ព្រះរាជាណាចក្រ លន់ណា បន្ទាប់ពីការបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១២៩៦ ក្នុងកំឡុងពេលដូចគ្នាជាមួយនឹងការបង្កើត នគរសុខោទ័យ ។  ចាប់ពីពេលនោះមក ឈៀងម៉ៃមិនត្រឹមតែក្លាយជារាជធានី និងស្នូលវប្បធម៌នៃអាណាចក្រឡានណាប៉ុណ្ណោះទេ វាក៏ជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃព្រះពុទ្ធសាសនានៅភាគខាងជើងប្រទេសថៃ ហើយស្តេច ម៉េងរ៉ៃបាន សាងសង់ប្រាសាទជាច្រើនរាប់មិនអស់។

នៅឆ្នាំ ១៥៥៨ ឈៀងម៉ៃបានក្លាយជាអាណានិគមរបស់ ភូមា ។ ឈៀងម៉ៃ​ជា​អាណានិគម​របស់ ​ភូមា ​អស់​រយៈពេល​ជាង​២០០​ឆ្នាំ​មក​ហើយ រហូត​ដល់​ក្នុង​រជ្ជកាល ​ព្រះបាទ​តាក់ស៊ីន ។ នៅឆ្នាំ ១៧៧៤ ជនជាតិភូមាត្រូវបានបណ្តេញចេញពីឈៀងម៉ៃ ហើយឈៀងម៉ៃក៏ត្រឡប់ទៅ សៀម ម្តងទៀត។

ក្នុងរជ្ជកាលរបស់ ស្តេចរាមាទីរ V ខេត្តឈៀងម៉ៃបានផ្លាស់ប្តូររហូតដល់កម្រិតទីពីរនៃដ្នករងប្រទេសថៃនៅពេលនោះអង្គភាពរដ្ឋបាលនៃ មណ្ឌល Phayap , នៅសល់នៃព្រះរាជាណាចក្រនគរស្រែមួយលាននេះត្រូវបានរំលាយ។

ក្រោយមក ឈៀងម៉ៃ បានកែលម្អរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួន និងលើកឋានៈជា “ខេត្ត” តាំងពីឆ្នាំ ១៩៣៣ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

ប្រជាសាស្រ្ត

១៣,៤ ភាគរយនៃប្រជាជនក្នុងខេត្ត គឺជាសមាជិកនៃ កុលសម្ព័ន្ធភ្នំ ៖

• អាខា ជាប្រជាជនច្រើនជាងគេនៃកុលសម្ព័ន្ធភ្នំណាមួយនៅក្នុងតំបន់។ មានប្រភពមកពីទីបេ និងភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន ពួកគេរស់នៅលើដីខ្ពស់ប្រហែល 1,200 ម៉ែត្រ (3,937 ហ្វីត) ពីលើនីវ៉ូទឹកសមុទ្រ។ ក្នុង​ភូមិ​របស់​ពួក​គេ ពួក​គេ​បាន​សង់​ទ្វារ​វិញ្ញាណ​ដើម្បី​ការពារ​ពួក​គេ​ពី​វិញ្ញាណ​អាក្រក់។
• ម៉ុង មកពីភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន។ ចូលចិត្តកម្ពស់ខ្ពស់ជាងនេះ។ ពួកគេចិញ្ចឹមសត្វ និងដាំស្រូវ ពោត ថ្នាំជក់ និងស្ពៃក្តោប។ គេស្គាល់ថាសម្រាប់ប៉ាក់និងប្រាក់របស់ពួកគេ។
• ការ៉ែន កាន់កាប់ជ្រលងភ្នំ និងច្រាំងទន្លេ។
• ឡាហ៊ូ មកពីភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន ហើយរស់នៅក្នុងតំបន់ខ្ពស់។ ពួកគេត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ្នកប្រមាញ់និងអ្នកដាំ។
• លីស៊ូ មកពីភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន និងទីបេមានភាពល្បីល្បាញដោយសារសម្លៀកបំពាក់ចម្រុះពណ៌របស់ពួកគេ ហើយថែមទាំងសាងសង់លំនៅដ្ឋានរបស់ពួកគេនៅលើបង្គោលខ្ពស់ផងដែរ។ ពួកគេច្រូតស្រូវ និងពោត ហើយបុរសរបស់ពួកគេមានជំនាញក្នុងការបរបាញ់។
• ថៃលឺ រស់នៅក្នុងផ្ទះធម្មតាតែផ្ទះឈើមួយបន្ទប់ ដែលសង់លើបង្គោលខ្ពស់។ ពួកគេមានជំនាញក្នុងការត្បាញ។
• ថៃយ៉ៃ ភូមា មានដើមកំណើត ច្រូតស្រូវ ធ្វើស្រែចម្ការ ចិញ្ចឹមគោក្របី និងពាណិជ្ជកម្ម។ សិល្បៈហត្ថកម្មរបស់ពួកគេស្ថិតនៅលើផ្នែកតម្បាញ គ្រឿងស្មូន ចម្លាក់ឈើ និងសំរិទ្ធ។
• យ៉ៅ រស់នៅលើភ្នំ និងដាំពោត និងដំណាំផ្សេងៗទៀត។ ពួកគេជាជាងដែក ជាងដែក និងជាងដេរប៉ាក់ដែលមានជំនាញ។

រដ្ឋបាលខេត្តនិង

ខេត្តនេះបែងចែកជា 25 ស្រុក (អាំភើ). ស្រុកត្រូវបានបែងចែកបន្ថែមទៀតជា 204​ សង្កាត់ (តាំបល់) និង​​ 2,066 ភូមិ

ឈ្មោះភាសាថៃ	ឈ្មោះភាសាខ្មែរ (ប្រតិចារិក)	ឈ្មោះតួរ៉ូម៉ាំង	អានថា
เมืองเชียงใหม่	មឿងឈៀងម៉ៃ	Mueang Chiang Mai	មឿងឈៀងម៉ៃ
จอมทอง	ចមទង	Chom Thong	ចំថង
แม่แจ่ม	ម៉ែជែម	Mae Chaem	ម៉ែជែម
เชียงดาว	ឈៀងដាវ	Chiang Dao	ឈៀងដាវ
ดอยสะเก็ด	ដយស្កេត	Doi Saket	ដយសៈគេត
แม่แตง	ម៉ែតែង	Mae Taeng	ម៉ែទែង
แม่ริม	ម៉ែរិម	Mae Rim	ម៉ែរិម
สะเมิง	ស្មើង	Samoeng	សៈមើង, សៈម៉ឺង
ฝาง	ហ្វាង	Fang	ហ្វាង
แม่อาย	ម៉ែអាយ	Mae Ai	ម៉ែអាយ
พร้าว	ព្រាវ	Phrao	ផ្រាវ, ផាវ
สันป่าตอง	ស័ន្ប៉ាតង	San Pa Tong	សាន់ប៉ាតង
สันกำแพง	ស័ន្កំពែង	San Kamphaeng	សាន់កាំភែង
สันทราย	ស័ន្ទ្រាយ	San Sai	សាន់សាយ
หางดง	ហាងដុង	Hang Dong	ហាងដុង
ฮอด	ហត	Hot	ហត
ดอยเต่า	ដយតៅ	Doi Tao	ដយតៅ
อมก๋อย	អម្កយ	Omkoi	អុំកយ
สารภี	សារភី	Saraphi	សារ៉ៈភី
เวียงแหง	វៀងហែង	Wiang Haeng	វៀងហែង
ไชยปราการ	ជេយ្យប្រាការ, ជ័យប្រាការ	Chai Prakan	ឆៃយ៉ៈប៉្រាកាន
แม่วาง	ម៉ែវ៉ាង	Mae Wang	ម៉ែវ៉ាង
แม่ออน	ម៉ែអន	Mae On	ម៉ែអន
ดอยหล่อ	ដយហ្ល	Doi Lo	ដយឡរ
กัลยาณิวัฒนา	កល្យាណិវឌ្ឍនា	Galyani Vadhana	កាន់យ៉ានិវ៉ាតថៈណា