បញ្ញាសិប្បនិម្មិត

បញ្ញាសិប្បនិម្មិត (អង់គ្លេស: artificial intelligence) ឬហៅថា AI គឺជាភាពវៃឆ្លាតរបស់ម៉ាស៊ីន ឬ សូហ្វវែរ ដែលផ្ទុយពីភាពវៃឆ្លាតរបស់ភាវៈមានជីវិតដទៃទៀតជាពិសេសគឺមនុស្ស។ វាជាមុខវិជ្ជាសិក្សាផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រកុំព្យូទ័រដែលអភិវឌ្ឍ និងសិក្សាអំពីម៉ាស៊ីនឆ្លាតវៃ។ ម៉ាស៊ីនបែបនេះអាចត្រូវបានគេហៅថា AIs។

បណ្ដាញណឺរ៉ូន​សិប្បនិមិ្មត (neural networks)

បច្ចេកវិទ្យា AI ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយនៅទូទាំងវិស័យឧស្សាហកម្ម រដ្ឋាភិបាល និងវិទ្យាសាស្ត្រ។ ការប្រើប្រាស់ល្បីល្បាញមួយចំនួនមានដូចជា៖ ម៉ាស៊ីនស្វែងរកគេហទំព័រ (ឧ. Google Search ) ប្រព័ន្ធណែនាំ (ប្រើដោយ YouTube, Amazon និង Netflix ) ការទំនាក់ទំនងតាមរយៈការនិយាយរបស់មនុស្ស (ដូចជា Google Assistant, Siri, និង Alexa ), រថយន្តបើកបរដោយខ្លួនឯង (ឧទាហរណ៍ Waymo ) ឧបករណ៍បង្កើតនិងច្នៃប្រឌិត (ChatGPT) ការលេងនិងការវិភាគនៅក្នុងហ្គេមយុទ្ធសាស្ត្រ (ដូចជា អុក និង Go)។

លោក Alan Turing គឺជាមនុស្សដំបូងគេដែលធ្វើការស្រាវជ្រាវយ៉ាងច្រើននៅក្នុងវិស័យដែលគាត់ហៅថា បញ្ញាម៉ាស៊ីន (machine intelligence)។ បញ្ញាសិប្បនិម្មិតត្រូវបានរកឃើញជាផ្នែកសិក្សាមួយនៅឆ្នាំ 1956។ វិស័យនេះបានជួបនូវគំនិតសុទិដ្ឋិនិយមជាច្រើន បន្តបន្ទាប់ដោយរយៈពេលនៃការខកចិត្ត និងការបាត់បង់មូលនិធិ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា រដូវរងា AI ។ ការផ្តល់មូលនិធិ និងការប្រាក់បានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងបន្ទាប់ពីឆ្នាំ 2012 នៅពេលដែលការសិក្សាស៊ីជម្រៅ (deep learning) មានសមត្ថភាពលើសពីបច្ចេកទេស AI ពីមុនទាំងអស់ និងបន្ទាប់ពីឆ្នាំ 2017 ហេតុការណ៍នេះកើតឡើងដូចគ្នាចំពេាះ​ transformer architecture ។ នេះបាននាំឱ្យឈានទៅដល់ និទាឃរដូវ AI នៃដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 2020 ជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុន សាកលវិទ្យាល័យ និងមន្ទីរពិសោធន៍ជាច្រើននៅសហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្កើតរបបគំហើញសំខាន់ៗនៅក្នុងវិស័យបញ្ញាសិប្បនិម្មិត។

កំណើននៃការប្រើប្រាស់បញ្ញាសិប្បនិម្មិតក្នុងសតវត្សទី 21 កំពុងជះឥទ្ធិពលដល់ការផ្លាស់ប្តូររបស់សង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច ឆ្ពោះទៅរកការបង្កើនស្វ័យប្រវត្តិកម្ម ការសម្រេចចិត្តផ្អែកលើទិន្នន័យ និង ការរួមបញ្ចូលប្រព័ន្ធ AI ទៅក្នុងផ្នែកផ្សេងៗនៃជីវិត ដែលប៉ះពាល់ទៅដល់ទីផ្សារការងារ ការថែទាំសុខភាព រដ្ឋាភិបាល ឧស្សាហកម្ម និងវិស័យអប់រំ។ នេះបង្កើតជាសំណួរអំពីផលប៉ះពាល់ខាងសីលធម៌និងហានិភ័យនៃ AI ដែលជំរុញឱ្យមានការពិភាក្សាអំពីគោលនយោបាយបទប្បញ្ញត្តិ ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពនិងអត្ថប្រយោជន៍នៃបច្ចេកវិទ្យា។