|
==សិក្ខាបទ៥==
[[សិក្ខាបទ]] ៥ ([[បាលី]] [[បញ្ចសីលានិ]], [[សំស្ក្រឹត]] [[បញ្ចសីលានិ]]) គឺជា សិក្ខាបទចាំបាច់[[សិក្ខាបទ]]ចាំបាច់ របស់ពុទ្ធសាសនិកជនរបស់[[ពុទ្ធសាសនិកជន]] ដែល[[សមាទា]]នដោយ[[គ្រហស្ថ]] ([[ឧបាសក]] និង [[ឧបាសិកា]]) អ្នកកាន់ពុទ្ធសាសនានិកាយ[[ថេរវាទ]] និង [[មហាយាន]] ។ [[សិក្ខាបទ]] នៃប្រពៃណីទាំងពីរនេះនៃ[[ប្រពៃណី]]ទាំង ២ នេះ មានសារសំខាន់ដូចគ្នា គឺការប្រកាន់យក កិរិយាវៀរចាកការសម្លាប់សត្វកិរិយាវៀរចាកការសម្លាប់សត្វ, វៀរចាកការលួចយកទ្រពគេ, វៀរចាកការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម, វៀរចាកការពោលនូវពាក្យកុហក, វៀរចាកការសេពគ្រឿងស្រវឹង ។ [[សមាទាន]][[សិក្ខាបទ៥]] គឺជាការ[[ប្រតិបត្តិ[[ដំបូង និង ទៀងទាត់ប្រកបដោយវិរិយភាព នៃពុទ្ធសាសនិក ដែលជា[[គ្រហស្ថ]] ។ [[សិក្ខាបទ៥]] នេះ មិនតាំងឡើងដោយការបង្ខិតបង្ខំទេ ប៉ុន្តែជាក្បួនសំរាប់គ្រហស្ថរៀន ធ្វើដោយស្ម័គ្រចិត្ត ដើម្បីសម្រួលការប្រតិបត្តិ។
វៀរចាកការលួចយកទ្រពគេ វៀរចាកការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម វៀរចាកការពោលនូវពាក្យកុហក វៀរចាកការសេពគ្រឿងស្រវឹង ។ សមាទានសិក្ខាបទ៥ គឺជាការបតិបត្តិដំបូង និងទៀងទាត់
ប្រកបដោយវិរិយភាព នៃពុទ្ធសាសនិកដែលជាគ្រហស្ថ។ សិក្ខាបទ៥នេះ មិនតាំងឡើងដោយការបង្ខិតបង្ខំទេ ប៉ុន្តែជាក្បួនសំរាប់គ្រហស្ថរៀន ធ្វើដោយស្ម័គ្រចិត្ត ដើម្បីសម្រួលការបតិបត្តិ។
===លំហាត់ជាបទបាលី===
ខាងក្រោមនេះគឺ បញ្ចសិក្ខាបទឬបញ្ចសីលាបញ្ចសិក្ខាបទ ជាភាសាខ្មែរនិងបាលីឬ បញ្ចសីលា ជាភាសាខ្មែរ និង បាលី ។<br>
# '''បាណាតិបាតា វេរមណី សិក្ខាបទំ សមាទិយាមិ'''
##ប្រែថា ''ខ្ញុំព្រះករុណាសូមសមាទាន នូវសិក្ខាបទ គឺចេតនាជាហេតុវៀរចាកកិរិយាពោលនូវពាក្យកុហក ។''
#'''សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋានា វេរមណី សិក្ខាបទំ សមាទិយាមិ'''
##ប្រែថា ''ខ្ញុំព្រះករុណាសូមសមាទាន នូវសិក្ខាបទ គឺចេតនាជាហេតុវៀរចាកកិរិយាជាទីតាំងនៃសេចក្តីប្រមាទ គឺផឹកនូវទឹកស្រវឹង គឺសុរានិងមេរ័យគឺសុរា និង មេរ័យ ។''<br />
=== អង្គរបស់សិក្ខាបទ ===
===ការពិពណ៌នាបន្ថែម===
:តាមគម្ពីរបាលី សេចក្តីពិពណ៌នាបន្ថែម តែងជាប់មកជាមួយនឹងការហាត់រៀនសិក្ខាបទជាញឹកញយ ៖<br>
“ ពេលខ្លះបុគ្គលណាមួយ បោះបង់ការសម្លាប់សត្វមានជីវិត វៀរចាកការសម្លាប់សត្វមានជីវិត គាត់រស់នៅដោយដំបងបានដាក់ចុះហើយ កាំបិតបានដាក់ចុះហើយ ស្គាល់សេចក្តីខុសឬត្រូវ អាណិតករុណាដើម្បីសេចក្តីសុខដល់សព្វសត្វទាំងពួង ។ គាត់បោះ បង់ការកាន់យករបស់ ដែលគេមិនបានឲ្យ, វៀរចាកការកាន់យករបស់ដែលគេមិនបានឲ្យ, គាត់មិនបានយកតាមបែបជាអ្នកលួចនូវរបស់ក្នុងស្រុកភូមិ ឬ ក្នុងព្រៃ ដែលជារបស់អ្នកដទៃ ហើយម្ចាស់របស់នោះ មិនបានឲ្យដល់គាត់ ។ គាត់បោះបង់ការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម, វៀរចាកការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម គាត់មិនជាប់ជំពាក់ក្នុងកាម ជាមួយនឹងអ្នក ដែលមានម្តាយឪពុក បងប្អូនប្រុសស្រីនិងញាតិថែរក្សា អ្នកដែលមានប្តី ឬមានបុរសដទៃហួងហែងរក្សា ។<br>
មានពេលខ្លះបុគ្គលណាមួយ បោះបង់ការពោលពាក្យខុស វៀរចាកការពោលពាក្យ ខុស ។ នៅពេលដែលគេប្រជុំគ្នាក្នុងភូមិ ពួកក្រុម ឬក្រុមគ្រួសារ ហើយត្រូវគេហៅ ឲ្យឆ្លើយ ក្នុងភាពជាសាក្សី បុគ្គលនោះ កាលបើខ្លួនមិនដឹង ក៏ឆ្លើយថាខ្ញុំមិនដឹង កាលបើខ្លួនដឹង ក៏ឆ្លើយថាខ្ញុំដឹង ឬកាលបើខ្លួនមិនឃើញ ក៏ឆ្លើយថាខ្ញុំមិនឃើញ កាលបើខ្លួនឃើញ ក៏ឆ្លើយថាខ្ញុំឃើញ ។ ធ្វើយ៉ាងដូច្នេះ គាត់មិនបាននិយាយកុហកដោយចេតនា ដើម្បីបំណងផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីបំណងរបស់អ្នកដទៃ ដើម្បីបំណងឲ្យបាន រង្វាន់ណាមួយ ។ ដោយបោះបង់វាចាខុស គាត់បានវៀរចាកការពោលវាចាខុស ។ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ មានព្រះបន្ទូលថាការសម្លាប់សត្វ ការលួចទ្រពគេ ការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម និងការពោលពាក្យកុហក មិនដែលជាការចំណានសោះឡើយ ។”
:“ ពេលខ្លះបុគ្គលណាមួយ បោះបង់ការសម្លាប់សត្វមានជីវិត វៀរចាកការសម្លាប់សត្វមានជីវិត គាត់រស់នៅដោយដំបងបានដាក់ចុះហើយ កាំបិតបានដាក់ចុះហើយ ស្គាល់សេចក្តីខុសឬត្រូវ អាណិតករុណា
ដើម្បីសេចក្តីសុខដល់សព្វសត្វទាំងពួង ។ គាត់បោះ បង់ការកាន់យករបស់ដែលគេមិនបានឲ្យ វៀរចាកការកាន់យករបស់ដែលគេមិនបាន ឲ្យ គាត់មិនបានយក តាមបែបជាអ្នកលួច នូវរបស់ក្នុងស្រុកភូមិ
ឬក្នុងព្រៃ ដែលជារបស់អ្នកដទៃ ហើយម្ចាស់របស់មិនបានឲ្យដល់គាត់ ។ គាត់បោះបង់ការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម វៀរចាកការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម គាត់មិនជាប់ជំពាក់ក្នុងកាម ជាមួយនឹងអ្នក
ដែលមានម្តាយឪពុក បងប្អូនប្រុសស្រីនិងញាតិថែរក្សា អ្នកដែលមានប្តី ឬមានបុរសដទៃហួងហែងរក្សា ។<br>
:មានពេលខ្លះបុគ្គលណាមួយ បោះបង់ការពោលពាក្យខុស វៀរចាកការពោលពាក្យ ខុស ។ នៅពេលដែលគេប្រជុំគ្នាក្នុងភូមិ ពួកក្រុម ឬក្រុមគ្រួសារ ហើយត្រូវគេហៅ ឲ្យឆ្លើយ ក្នុងភាពជាសាក្សី បុគ្គលនោះ
កាលបើខ្លួនមិនដឹង ក៏ឆ្លើយថាខ្ញុំមិនដឹង កាលបើខ្លួនដឹង ក៏ឆ្លើយថាខ្ញុំដឹង ឬកាលបើខ្លួនមិនឃើញ ក៏ឆ្លើយថាខ្ញុំមិនឃើញ កាលបើខ្លួនឃើញ ក៏ឆ្លើយថាខ្ញុំឃើញ ។ ធ្វើយ៉ាងដូច្នេះ គាត់មិនបាននិយាយកុហក
ដោយចេតនា ដើម្បីបំណងផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីបំណងរបស់អ្នកដទៃ ដើម្បីបំណងឲ្យបាន រង្វាន់ណាមួយ ។ ដោយបោះបង់វាចាខុស គាត់បានវៀរចាកការពោលនូវវាចាខុស ។ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ
មានព្រះបន្ទូលថាការសម្លាប់សត្វ ការលួចទ្រពគេ ការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម និងការពោលពាក្យកុហក មិនដែលជាការចំណានសោះឡើយ ។”
===ការទាក់ទាញ===
:ក្នុងគម្ពីរបាលី ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់សម្តែងថា បញ្ចសិក្ខាបទ ជាជំនូនដល់ខ្លួនឯងផង និងដល់អ្នកដទៃផង៖<br> ▼
:“ ពេលនេះ“ពេលនេះ មានជំនូន៥យ៉ាង គឺជំនូនដ៏ប្រសើរ ជារបស់ដើម ស្ថិតនៅយូរអង្វែង ជាប្រពៃណី ជារបស់បូរាណ ជារបស់បរិសុទ្ធ បរិសុទ្ធតាំងពីដើមមកបរិសុទ្ធតាំងពីដើមមក មិនបើកចំហរដល់សេចក្តីសង្ស័យ និង មិនបើកដល់សេចក្តីសង្ស័យ ទៅពេលក្រោយ ហើយត្រូវអ្នកចេះដឹងខាងសាសនា និងសមណៈពោលសរសើរ ។ ៥ ណាខ្លះ ?<br>▼▲:ក្នុងគម្ពីរបាលី ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់សម្តែងថា បញ្ចសិក្ខាបទ ជាជំនូនដល់ខ្លួនឯងផង និងដល់អ្នកដទៃផង៖<br>
មានពេលខ្លះ សិស្សរបស់ព្រះអារិយណាមួយ បោះបង់ការសម្លាប់សត្វ វៀរចាកការសម្លាប់សត្វ ក្នុងការធ្វើយ៉ាងនេះ ជននោះឲ្យការរួចរំដោះពីគ្រោះកាច ការរួចរំដោះពីសេចក្តីព្យាបាទ ការរួចរំដោះពីការសង្កត់សង្កិន ទៅលើពពួកសត្វឥតរើសមុខ ។ ក្នុងការឲ្យការរួចរំដោះពីគ្រោះកាច ការរួចរំដោះពីសេចក្តីព្យាបាទ ការរួចរំដោះពីការសង្កត់សង្កិន ទៅលើពពួកសត្វឥតរើសមុខ គាត់ក៏បានទទួលចំណែក ក្នុងការរួចរំដោះឥតរើសមុខពីគ្រោះកាច ការរួចរំដោះពីសេចក្តីព្យាបាទ ការរួចរំដោះពីការសង្កត់សង្កិន ។ នេះជាជំនូនទីមួយ គឺជាជំនូនដ៏ប្រសើរ ជារបស់ដើម ស្ថិតនៅយូរអង្វែង
ជាប្រពៃណីជារបស់បូរាណជាប្រពៃណីជារបស់បូរាណ ជារបស់បរិសុទ្ធ បរិសុទ្ធតាំងពីដើមមក មិនបើកចំហរដល់សេចក្តីសង្ស័យ នឹងមិនបើកដល់សេចក្តីសង្ស័យទៅពេលក្រោយនឹងមិនបើកដល់សេចក្តីសង្ស័យទៅពេលក្រោយ ហើយត្រូវអ្នកចេះដឹងខាងសាសនា និង សមណៈពោលសរសើរ” ។▼▲:“ ពេលនេះ មានជំនូន៥យ៉ាង គឺជំនូនដ៏ប្រសើរ ជារបស់ដើម ស្ថិតនៅយូរអង្វែង ជាប្រពៃណី ជារបស់បូរាណ ជារបស់បរិសុទ្ធ បរិសុទ្ធតាំងពីដើមមក មិនបើកចំហរដល់សេចក្តីសង្ស័យ
នឹងមិនបើកដល់សេចក្តីសង្ស័យ ទៅពេលក្រោយ ហើយត្រូវអ្នកចេះដឹងខាងសាសនា និងសមណៈពោលសរសើរ ។ ៥ណាខ្លះ?<br>
:មានពេលខ្លះ សិស្សរបស់ព្រះអារិយណាមួយ បោះបង់ការសម្លាប់សត្វ វៀរចាកការសម្លាប់សត្វ ក្នុងការធ្វើយ៉ាងនេះ ជននោះឲ្យការរួចរំដោះពីគ្រោះកាច ការរួចរំដោះពីសេចក្តីព្យាបាទ
ការរួចរំដោះពីការសង្កត់សង្កិន ទៅលើពពួកសត្វឥតរើសមុខ ។ ក្នុងការឲ្យការរួចរំដោះពីគ្រោះកាច ការរួចរំដោះពីសេចក្តីព្យាបាទ ការរួចរំដោះពីការសង្កត់សង្កិន ទៅលើពពួកសត្វឥតរើសមុខ
គាត់ក៏បានទទួលចំណែក ក្នុងការរួចរំដោះឥតរើសមុខពីគ្រោះកាច ការរួចរំដោះពីសេចក្តីព្យាបាទ ការរួចរំដោះពីការសង្កត់សង្កិន ។ នេះជាជំនូនទីមួយ គឺជាជំនូនដ៏ប្រសើរ ជារបស់ដើម ស្ថិតនៅយូរអង្វែង
▲ជាប្រពៃណីជារបស់បូរាណ ជារបស់បរិសុទ្ធ បរិសុទ្ធតាំងពីដើមមក មិនបើកចំហរដល់សេចក្តីសង្ស័យ នឹងមិនបើកដល់សេចក្តីសង្ស័យទៅពេលក្រោយ ហើយត្រូវអ្នកចេះដឹងខាងសាសនា
និងសមណៈពោលសរសើរ” ។
==សិក្ខាបទ៨==
| 