ព្យែរ គុយរី
| Pierre Curie | |
| កើតនៅ | ថ្ងៃទី ១៥ ឧសភា ១៨៥៩ ប៉ារីស, បារាំង |
| មរណភាព | ថ្ងៃទី ១៩ មេសា ១៩០៦ ប៉ារីស, បារាំង |
| ជនជាតិ | បារាំង |
| ស្នាដៃសំខាន់ៗ | វិទ្យុសកម្ម |
| រង្វាន់ | រង្វាន់ណូបែលផ្នែករូបវិទ្យា (១៩០៣) |
| ភរិយា | ម៉ារី គុយរី (រៀបការថ្ងៃទី ២៥ កក្កដា ១៨៩៥ និងមានកូនពីរនាក់) |
ព្យែរ គុយរី (Pierre Curie) (15 ឧសភា 1859 – 19 មេសា 1906) ជារូបវិទូបារាំង, ជាអ្នកផ្ដើមគំនិតសិក្សាលើគ្រីស្តាល់សាស្ត្រ, ម៉ាញេទិច, ព្យេសូអេឡិចទ្រិច និង វិទ្យុសកម្ម, និង ជាជ័យលាភីរង្វាន់ណូបែល។ គាត់ជាកូនប្រុសរបស់ Dr. Eugène Curie (28 សីហា 1827 – 25 កុម្ភៈ 1910) និង Sophie-Claire Depouilly Curie (15 មករា 1832 – 27 កញ្ញា 1897)។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩០៣ គាត់បានទទួលរង្វាន់ណូបែលរូបវិទ្យារួមគ្នា ជាមួយភរិយារបស់គាត់ ម៉ារី គុយរី និង លោក អង់រី បិកកឺរ៉ែល ក្នុងស្នាដៃ ដែលពួកគាត់បានស្រាវជ្រាវរួមគ្នា ទៅលើ បាតុភូទសាយភាយវិទ្យុសកម្ម ដែលត្រូវបានរកឃើញដោយលោកសាស្ត្រាចារ្យ អង់រី បិកកឺរ៉ែល ។
បឋមវ័យ
កែប្រែព្យែរ កើតនៅក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង ត្រូវបានអប់រំដោយឪពុករបស់គាត់ Eugène (28 សីហា 1827 – 25 កុម្ភៈ 1910), ហើយ ក្នុងបឋមវ័យ គាត់បានបង្ហាញពីភាពពូកែរបស់គាត់ក្នុងផ្នែកគណិតវិទ្យា និង ធរណីមាត្រ។ នៅអាយុ ១៦ ឆ្នាំ គាត់ប្រលងជាប់បាក់ស៊េរីវិទ្យាសាស្ត្រ។ គាត់ចុះឈ្មោះចូលរៀនបន្តនៅ មហាវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្ត្រក្រុងប៉ារីស ហើយនៅអាយុ១៨ ឆ្នាំ គាត់រៀនចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រខាងវិទ្យាសាស្ត្ររូបវិទ្យាដោយទទួលលទ្ធផលយ៉ាងល្អប្រសើរបំផុត តែគាត់មិនបន្តទៅថ្នាក់បណ្ឌិតទេ ដោយសារខ្វះលុយ។ បន្ទាប់គាត់បានធ្វើការជាគ្រូនៅមន្ទីរពិសោធន៍។
ក្នុងឆ្នាំ ១៨៨០ ព្យែរ និង បងប្រុសរបស់គាត់ គឺJacques Curie (1856–1941) បានបង្ហាញថា ប៉ូតង់ស្យែលអគ្គិសនី នឹងត្រូវបង្កើតឡើង នៅពេលគេសង្កត់លើគ្រីស្តាល់ ដែលគេហៅថា ព្យេសូអគ្គិសនី។ ក្រោយមកទៀត ភ្លាមៗ ក្នុងឆ្នាំ ១៨៨១ ពួកគេបានបង្ហាញពីបាតុភូទច្រាស ៖ គឺ គ្រីស្តាល់នឹងខូចទ្រង់ទ្រាយ នៅពេលរងដែនអគ្គិសនី។ ស្ទើរតែគ្រប់សៀគ្វីអេឡិចត្រូនិចឌីជីថលទាំងអស់ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ពឹងផ្អែកលើបាតុភូទមួយនេះ ក្រោមទម្រង់ រំយោលគ្រីស្តាល់ (crystal oscillators)។
ការស្រាវជ្រាវ
កែប្រែនៅមុនពេលគាត់ចេញផ្សាយការស្រាវជ្រាវផ្នែកម៉ាញ៉េទិចថ្នាក់បណ្ឌិតដ៏ល្បីរបស់គាត់ ព្យែរបានឌីស្សាញនិងធ្វើអោយឥតខ្ចោះនូវ ជញ្ជីងរមួលដែលមានប្រត្សក្សភាពយ៉ាងខ្ពស់ប្រើសំរាប់វាស់មេគុណម៉ាញ៉េទិច។ ឧបករណ៍កែច្នៃពីជញ្ជីងនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាទូទៅនៅក្នុងការស្រាវជ្រាវបន្ទាប់ៗទៀតក្នុងវិស័យនេះ។ ព្យែរ បានស្រាវជ្រាវអំពី ហ្វែរ៉ូម៉ាញ៉េទិច ប៉ារ៉ាម៉ាញ៉េទិច និង ដ្យាម៉ាញ៉េទិច សំរាប់និក្ខេបបទបណ្ឌិតរបស់គាត់ និងបានរកឃើញឥទ្ធិពលរបស់សីតុណ្ហភាពទៅលើប៉ារ៉ាម៉ាញ៉េទិច ដែលគេស្គាល់នៅពេលនេះថាជា ច្បាប់គុយរី។ ថេរដែលមានចែងក្នុងច្បាប់គុយរីនេះត្រូវគេដាក់ឈ្មោះថា ថេរគុយរី។ គាត់ក៏បានរកឃើញដែរថា សារធាតុហ្វែរ៉ូម៉ាញ៉េទិចមានបំលាស់ប្ដូរភាវរូបពេលលើសសីតុណ្ហភាពគ្រីទិច ដោយបាត់បង់លក្ខណៈហ្វែរ៉ូម៉ាញ៉េទិចទាំងអស់។ សីតុណ្ហភាពគ្រីទិចនេះគេអោយឈ្មោះថាចំនុចគុយរី។
ព្យែរបានធ្វើការងារជាមួយភរិយាម៉ារី ក្នុងការបំបែកធាតុ ប៉ូឡូញ៉ូម និង រ៉ាដ្យូម។ ពួកគេទាំង២នាក់ជាមនុស្សដំបូងគេដែលបានប្រើពាក្យ "វិទ្យុសកម្ម"
និងជាមនុស្សដំបូងគេបង្អស់ក្នុងការស្រាវជ្រាវនេះ។
ជីវិតឯកជន
កែប្រែ.jpg)
Irène Joliot-Curie ត្រូវជាកូនស្រីរបស់ ព្យែរ និង ម៉ារី គុយរី និង កូនប្រសាររបស់ពួកគេ Frédéric Joliot-Curie ក៏ជារូបវិទូ ដែលសិក្សាលើវិទ្យុសកម្មដែរ។ ពួកគេក៏បានទទួលរង្វាន់ណូបែលសម្រាប់ការងាររបស់ខ្លួនផងដែរ។
កូនស្រីម្នាក់ទៀតរបស់គ្រួសារ គុយរី , Ève Curie, ជាអ្នកសរសេរប្រវត្តិរបស់ម៉ារី គុយរី។
ចៅស្រីរបស់ពួកគាត់, Hélène Langevin-Joliot ជាសាស្ត្រាចារ្យរូបវិទ្យានុយក្លេអ៊ែរ នៅ សកលវិទ្យាល័យប៉ារីស, ហើយចៅប្រុសរបស់ពួកគាត់, Pierre Joliot, ដែលដាក់ឈ្មោះតាម ព្យែរ គុយរី, ជាគីមីជីវវិទូដ៏ល្បីម្នាក់។
ព្យែរ គុយរី បានស្លាប់នៅប៉ារីស នាថ្ងៃ ១៩ មេសា ១៩០៦។ គាត់រត់ឆ្លងផ្លូវនៅពេលមេឃភ្លៀង តែពេលនោះគាត់បានរអិលជើង ហើយត្រូវរទេះសេះមួយបានបុក និង កិនពីលើ។ លលាដ៍ក្បាលរបស់គាត់បានបែក។[១]
នៅខែមេសា ១៩៩៥ ធាតុរបស់ ព្យែរ និង ម៉ារី ត្រូវបានគេដាក់តម្កល់នៅក្នុងវិមានសពនៃ Panthéon ក្រុងប៉ារីស។
ពានរង្វាន់
កែប្រែ- Nobel Prize in Physics (1903)
- Davy Medal (1903)
- Matteucci Medal (1904)
- Elliott Cresson Medal (1909) awarded posthumously during Marie Curie's award ceremony
មើលបន្ថែម
កែប្រែReferences
កែប្រែ| អត្ថបទនេះរួមមានបញ្ជីឯកសារយោងមួយ ប៉ុន្តែ ប្រភពរបស់វានៅតែមិនច្បាស់ព្រោះតែវាមានអាគតដ្ឋានក្នុងបន្ទាត់មិនគ្រប់គ្រាន់ ។ សូមជួយបន្សើរ អត្ថបទនេះដោយការណែនាំអាគតដ្ឋានជាក់លាក់ត្រឹមត្រូវ នៅកន្លែងដែលសមរម្យ ។ (May 2009) |
External links
កែប្រែ| វិគីមេឌាទូទៅមានមេឌាដែលទាក់ទងទៅនឹង: Pierre Curie |
- NOBELPRIZE.ORG: History of Pierre and Marie
- Pierre Curie's Nobel prize
- Official Nobel biography
- Biography American Institute of Physics Archived 2015-02-16 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
- Annotated bibliography for Pierre Curie from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues Archived 2006-08-28 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
- Curie's publication in French Academy of Sciences papers Archived 2007-10-20 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
- Some places and memories related to Pierre Curie