ធម្មរាជាទី៣

ធម្មរាជាទី៣ ឬ ស្រីធម្មរាជ (អង់គ្លេស: Dhamma Reachea III) or (Srei Dhamma Reach) (ប្រ.ស|គ.ស ១៦៩០-១៧៤៧) រជ្ជកាលគ្រងរាជ (គ.ស ១៧០២-១៧០៣) ព្រះអង្គជាបុត្រ របស់ព្រះបាទ ជ័យជេស្ឋាទី៣ ព្រះអង្គត្រូវបាន ព្រះជ័យជេស្ឋាទី៣ បញ្ជូនឱ្យទៅសិក្សារៀនសូត្រនៅ រ៉យស្នោង ក្រុងអាយុធ្យា ហើយទ្រង់ត្រូវបាន ព្រះបិតារបស់ទ្រង់កោះហៅឱ្យត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ ដើម្បីទទួលរាជសម្បត្តិនៅកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ ១៧០២ នៃគ.សករាជ ដោយទ្រង់គង់នៅរាជដំណាក់ ខេត្តពោធិ៍សាត់ ហើយទ្រង់ មិនទាន់ទទួលបានការរាជាភិសេកគ្រងរាជសម្បត្តិជាផ្លូវការណ៍នោះទេ ។

ធម្មរាជាទី៣
រជ្ជកាល	១៧០២-១៧០៣ រាជាណាចក្រកម្ពុជា
គ្រងរាជ	លើកទី១ ១៧០២ លើកទី២ ១៧០៦ លើកទី៣ ១៧៣៨
រាជសម័យ	សម័យកាលឧដុង្គ
ព្រះនាមពេញ	មិនទាន់មាន
មរណៈនាម	មិនមានកំណត់ត្រា
ក្សត្រមុន	ជ័យជេស្ឋាទី៣ (រជ្ជកាលទី៤)
រាជបន្ត	ជ័យជេស្ឋាទី៣ (រជ្ជកាលទី៥)
សន្តិវង្ស	រាជវង្ស​ឧដុង្គ
ប្រសូត្រ	១៦៩០
បុត្រ	មិនទាន់មានកំណត់ត្រា
ចូលទីវង្គត់	១៧៤៧
ជំនឿសាសនា	ពុទ្ធសាសនា និកាយថេរវាទ (Buddha Theravada) ព្រហ្មញ្ញសាសានា

ការបះបោរ របស់ពួកសម្រែ

Samre Rebellion

ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៧០២ នៃគ.សករាជ ជនជាតិភាគតិចសម្រែមួយក្រុម ដែលមានមេដឹកនាំឈ្មោះ នាយចាយ ឬ តាត្រសក់ផ្អែម (Trasak Paem) បានតាំងខ្លួនជាស្ដេចត្រាញ់ ហើយធ្វើការបះបោរដោយវាយចូលរាជដំណាក់ ព្រះស្រីធម្មរាជ នៅ ខេត្តពោធិ៍សាត់ ព្រះស្រីធម្មរាជ បានភៀសខ្លួនមកដល់ ក្រុងឧដុង្គ វិញ ។ ព្រះបាទ ជ័យជេស្ឋាទី៣ ទ្រង់ខ្ញាល់យ៉ាងខ្លាំង បានបញ្ជារឱ្យចេញទ័ពតាមបង្ក្រាបពួកបះបោរទាំងអស់នេះ រហូតដល់បង្ក្រាបពួកបះបោរ របស់ពួកសម្រែបានទាំងស្រុង ដោយទ្រង់បញ្ជារឱ្យចាប់បញ្ជូនពួកជនជាតិភាគតិចសម្រែទាំងអស់នេះ ទៅថែរក្សាជួសជុលក្រុមប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរ ខេត្តសៀមរាប រីឯនាយចាយ ឬ តាត្រសក់ផ្អែម ដែលរត់គេចខ្លួន ត្រូវបានក្រុមពលសេនា តាមធ្វើឃាតបានសម្រេចនៅតំបន់ចតុមុខ ។ ព្រះបាទ ជ័យជេស្ឋាទី៣ ដោយមើលឃើញថា បុត្ររបស់ខ្លួនមិនទាន់មានគំនិតចាស់ទុំដោះស្រាយព្រះរាជកិច្ចនគរបាន ព្រះបាទជ័យជេស្ឋាទី៣ បានឡើងសោយរាជជាលើកទី៥ ក្នុងឆ្នាំ ១៧០៣ នៃគ.សករាជ ។

ចំណារពន្យល់

នេះជាអត្ថបទប្រវត្តិសាស្ត្រពិតកម្ពុជា ដែលបានរកឃើញសំណៅឯកសារ ដែលសរសេរដោយប្រវត្តិវិទូរជនជាតិហូឡង់ក្នុងឆ្នាំ (1871) អត្ថបទទាំងមូលសរសេរជាភាសាហូឡង់ផងដែរ ក្រុមបុរាណាចារ្យ បានធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់និង ឯកសារ មហាបុរសខ្មែរ ឆ្នាំ (1969) ដែលផ្ដិតយកតែឆ្នាំ ដែលមានភាពពាក់ព័ន្ធទៅនិង ព្រឹត្តិការណ៍ពិតប៉ុនណោះ រាល់ខ្លឹមសារដែលទាក់ទងនិងរឿងភាគនិទាន ដែលគេសរសេរច្របល់ក្នុង ឯកសារ មហាបុរសខ្មែរ មិនត្រូវបានយកមកសរសេរនោះទេ ។

តំណភ្ជាប់ រជ្ជកាលគ្រងរាជ

ធម្មរាជាទី៣ (គ.ស ១៦៩០-១៧៤៧)
មុនដោយ ជ័យជេស្ឋាទី៣ (រជ្ជកាលទី៤)	រាជាណាចក្រកម្ពុជា ១៧០២-១៧០៣	តដោយ ជ័យជេស្ឋាទី៣ (រជ្ជកាលទី៥)