រេស៊ីស្ទ័រ

Resistor
	A typical axial-lead resistor
ប្រភេទ	Passive
គោលការណ៍ធ្វើការ	រេស៊ីស្តង់អគ្គិសនី
សញ្ញាអេឡិចត្រូនិច
	; 1. គំរូអាមេរិក ; 2. គំរូ IEC

រេស៊ីស្ទ័រ (ឡាតាំង៖ Resistor) គឺជាគ្រឿងទប់ចរន្តអគ្គិសនីដែលឆ្លង់កាត់សៀគ្វី។ រេស៊ីស្តង់គឺជាកម្រិតថាមពលនៃរេស៊ីស្ទ័រ។ រាល់ពេលដែលអេឡិចត្រុងឆ្លងកាត់រេស៊ីស្ទ័រ វានឹងត្រូវបានប្ដូរទៅជាប្រភេទថាមពលផ្សេងៗ។ ទម្រង់ថាមពលទូទៅដែលអេឡិចត្រុងបំប្លែងទៅគឺកម្ដៅនិងពន្លឺ។ ជាឧទាហរណ៍ នៅក្នុងអំពូលភ្លើងមានរេស្ទ័រមួយធ្វើពីតង់ស្តែន ដែលបំប្លែងអេឡិចត្រុងទៅជាពន្លឺ។

រេស៊ីស្ទ័រមានទំនាក់ទំនងទៅនឹងច្បាប់អូម (ចរន្តអគ្គិសនី) ដែលមានរូបមន្ត $I={V \over R}$

ដែល I ជាចរន្តអគ្គិសនីមានឯកតាជា អំពែរ, V ជាតង់ស្យុងមានឯកតាជា វ៉ុល, និង R ជារេស៊ីស្តង់មានឯកតាជា អូម (មាននិមិត្តសញ្ញា៖ Ω)។

ឯកតា

អូម (និមិត្តសញ្ញា៖ Ω) គឺជាឯកតារេស៊ីស្តង់ដែលមានចែងនៅក្នុងប្រព័ន្ធខ្នាតអន្តរជាតិ ហើយពាក្យថា អូម នេះមកពីឈ្មោះខាងចុងរបស់លោក ហ្សក ស៊ីម៉ុងអូម។ មួយអូមស្មើទៅនឹង មួយវ៉ុលក្នុងមួយអំពែរ។ ដោយសាររេស៊ីស្ទ័រត្រូវបានកំណត់និងផលិតឡើងជាច្រើនប្រភេទតម្លៃ គេបានជ្រើសយកខ្នាតកម្លាយ មីល្លីអូម (1 mΩ = 10⁻³ Ω), គីឡូអូម (1 kΩ = 10³ Ω), និងមេហ្គាអូម (1 MΩ = 10⁶Ω) សម្រាប់ការប្រើប្រាស់ជាទូទៅ។

ចម្រាស់នៃរេស៊ីស្តង់ R ហៅថាកុងឌុចតង់ G = 1/R ហើយវាមានខ្នាតជាស៊ីមិន (siemens) ហើយពេលខ្លះវាមានខ្នាតជា mho វិញ។ ដូច្នេះ ស៊ីមិនគឺជាចម្រាស់នៃអូម៖ $S=\Omega ^{-1}$ ។ បើទោះបីជាគោលការណ៍កុងឌុចតង់ត្រូវបានប្រើជាញឹកញាប់នៅក្នុងការវិភាគសៀគ្វីក៏ដោយ ក៏រេស៊ីស្ទ័រជាក់ស្ដែងនៅតែត្រូវកំណត់ក្រោមច្បាប់រេស៊ីស្តង់របស់វាជាងកុងឌុចតង់។

និមិត្តសញ្ញា

និមិត្តសញ្ញានៃរេស៊ីស្ទ័រនៅក្នុងគំនូសសៀគ្វី មានការប្រើប្រាស់ផ្សេងពីគ្នាតាមប្រទេសនិមួយៗ ប៉ុន្តែនៅក្នុងនោះមាននិមិត្តសញ្ញាចំនួនពីរដែលគេប្រើជាទូទៅ។

និមិត្តសញ្ញាតាមអាមេរិក។ (a) រេស៊ីស្ទ័រ, (b) រេអូស្តាត, និង (c) ប៉ូតង់ស្យូម៉ែត្រ
និមិត្តសញ្ញារេស៊ីស្ទ័រតាម IEC

បង្គុំរេស៊ីស្ទ័រ

បង្គុំរេស៊ីស្ទ័រមានពីរគឺ ស៊េរី និង ខ្នែង។

ស៊េរី

រេស៊ីស្តង់សមមូល R ស្មើនឹងផលបូកនៃរេស៊ីស្តង់និមួយៗ។

R=R_{1}+R_{2}+R_{3}+...+R_{n}={\overset {n}{\underset {i=1}{\Sigma }}}R_{i}

ចរន្តអគ្គិសនីដែលឆ្លងកាត់រេស៊ីស្ទ័រនិមួយៗមានតម្លៃស្មើគ្នា និងស្មើនឹងចរន្តអគ្គិសនី I ដែលផ្ដល់ដោយប្រភព។

I=I_{1}=I_{2}=I_{3}=...=I_{n}

ផលសងប៉ូតង់ស្យែល V របស់ប្រភពស្មើនឹងផលបូកផលសងប៉ូតង់ស្យែលរវាងគោលទាំងពីរនៃរេស៊ីស្ទ័រនិមួយៗ។

V=V_{1}+V_{2}+V_{3}+...+V_{n}={\overset {\infty }{\underset {i=1}{\Sigma }}}V_{i}

បន្ទុកអគ្គិសនីដែលឆ្លងកាត់រេស៊ីស្ទ័រនិមួយៗមានតម្លៃស្មើគ្នា និងស្មើនឹងបន្ទុកអគ្គិសនី Q ផ្ដល់ដោយប្រភព។

Q=Q_{1}=Q_{2}=Q_{3}=...=Q_{n}

ខ្នែង

ចម្រាស់នៃរេស៊ីស្តង់សមមូល $({1 \over {R}})$ ស្មើនឹងផលបូកចម្រាស់នៃរេស៊ីស្តង់និមួយៗ។

{1 \over {R}}={1 \over {R_{1}}}+{1 \over {R_{2}}}+{1 \over {R_{3}}}+...+{1 \over {R_{n}}}={\overset {n}{\underset {i=1}{\Sigma }}}{1 \over {R_{i}}}

ចរន្តអគ្គិសនីដែលផ្ដល់ដោយប្រភពស្មើនឹងផលបូកនៃចរន្តអគ្គិសនី I ដែលឆ្លងកាត់រេស៊ីស្ទ័រនិមួយៗ។

I=I_{1}+I_{2}+I_{3}+...+I_{n}={\overset {n}{\underset {i=1}{\Sigma }}}I_{i}

ផលសងប៉ូតង់ស្យែលរវាងគោលទាំងពីរនៃរេស៊ីស្ទ័រនិមួយៗមានតម្លៃស្មើគ្នា និងស្មើនឹងផលបូកផលសងប៉ូតង់ស្យែល V របស់ប្រភព។

V=V_{1}=V_{2}=V_{3}=...=V_{n}

បរិមាណបន្ទុកអគ្គិសនី Q ដែលផ្ដល់ដោយប្រភពស្មើនឹងផលបូកនៃបរិមាណបន្ទុកអគ្គិសនីដែលឆ្លងកាត់រេស៊ីស្ទ័រនិមួយៗ។

Q=Q_{1}+Q_{2}+Q_{3}+...+Q_{n}={\overset {n}{\underset {i=1}{\Sigma }}}Q_{i}

អត្ថបទកូនចំណងជើង

រង្វាស់

គេអាចវាស់តម្លៃរេស៊ីស្តង់បានដោយប្រើឧបករណ៍មួយឈ្មោះថា អូមម៉ែត្រ ដែលជាមុខងារមួយនៃពហុម៉ែត្រ (multimeter) ។

ពណ៌រេស៊ីស្ទ័រ

នៅលើរេស៊ីស្ទ័រនិមួយៗ គេអាចដឹងអំពីតម្លៃនិងកម្រិតល្អៀងរបស់វាតាមរយៈពណ៌ដែលមាននៅលើរេស៊ីស្ទ័រទាំងនោះ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាតារាតម្លៃនិងកម្រិតល្អៀងនៃពណ៌និមួយៗ។

ពណ៌	ពណ៌ទី១ (ជាលេខ)	ពណ៌ទី២ (ជាលេខ)	ពណ៌ទី៣ (ស្វ័យគុណ)	ពណ៌ទី៤ (កម្រិតល្អៀង )	មេគុណសីតុណ្ហភាព
ខ្មៅ	គ្មាន	0	10⁰	-	-
ត្នោត	1	1	10¹	± 1%	100
ក្រហម	2	2	10²	± 2%	50
ទឹកក្រូច	3	3	10³	-	15
លឿង	4	4	10⁴	-	25
បៃតង	5	5	10⁵	± 0.5%	0.5
ខៀវ	6	6	10⁶	± 0.25%	0.25
ស្វាយ	7	7	10⁷	± 0.10%	0.1
ប្រផេះ	8	8	10⁸	-	-
ស	9	9	10⁹	-	-
ទឹកប្រាក់	-	-	10^-2	± 10%	-
មាស	-	-	10^-1	± 5%	-

ឧទាហរណ៍៖ ទឹកក្រូច ក្រហម លឿង មាស ដូច្នេះវាមានតម្លៃ 32×10⁴±5% = 320000±5% ។