អគ្នី ( ភាសាសំស្ក្រឹត: अग्नि ) គឺជា ព្រះនៃភ្លើងរបស់ហិណ្ឌូ[] [] [] និង អាទិទេពអាណាព្យាបាលនៃទិសអាគ្នេយ៍ គាត់ត្រូវបានគេរកឃើញជាធម្មតានៅជ្រុងអាគ្នេយ៍នៃ ប្រាសាទហិណ្ឌូ[] នៅក្នុង ពិភពលោហធាតុបុរាណ នៃ សាសនាហិណ្ឌូ ភ្លើង ( អគ្នី ) គឺជាធាតុមួយក្នុងចំណោមធាតុមិនអចិន្ត្រៃយ៍ទាំងប្រាំ ( បញ្ចភូតា ) រួមជាមួយនឹងមេឃ ( អាកាស ) ទឹក ( អ្បស ) ខ្យល់ ( វាយុ ) និងផែនដី (ប្ឫថ្វី) ទាំងប្រាំបញ្ចូលគ្នាដើម្បីបង្កើតជា អត្ថិភាពនៃវត្ថុដែលយល់ឃើញជាក់ស្តែង ( ប្រក្ឫតិ ) ។ [] [] []

នៅក្នុង វេទ, អគ្នី គឺជាព្រះដ៏សំខាន់និងត្រូវបានគេហៅច្រើនបំផុតរួមជាមួយ ឥន្ទ្រ និង សោម ។ [] [] អគ្នីត្រូវបានចាត់ទុកថាជាមាត់របស់ព្រះ និងអាទិទេព និងជាឧបករណ៍ដែលបញ្ជូនតង្វាយដល់ពួកគេនៅក្នុង ហោម (ពិធីបូជា) ។ [] [] [] គាត់ត្រូវបានបំផុសគំនិតនៅក្នុងអត្ថបទហិណ្ឌូបុរាណថា មានបីកម្រិត គឺនៅលើផែនដីដូចជាភ្លើង ក្នុងបរិយាកាសដូចផ្លេកបន្ទោរ និងនៅលើមេឃដូចព្រះអាទិត្យ។ វត្តមានបីដងនេះ ទ្រង់ជាអ្នកនាំសាររវាងអាទិទេព និងមនុស្សក្នុងគម្ពីរវេទ។ [] សារៈសំខាន់ដែលទាក់ទងនៃ អគ្នី បានធ្លាក់ចុះនៅក្នុងយុគសម័យក្រោយវិឌិក [១០] នៅពេលដែលគាត់ត្រូវបានផ្ទៃក្នុង [១១] ហើយអត្តសញ្ញាណរបស់គាត់បានវិវត្តទៅជាតំណាងឱ្យថាមពលផ្លាស់ប្តូរ និងចំណេះដឹងទាំងអស់នៅក្នុង Upanishads និងអក្សរសិល្ប៍ហិណ្ឌូនៅពេលក្រោយ។ [១២] [១៣] [១៤] អគ្នី នៅតែជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃទំនៀមទម្លាប់ហិណ្ឌូ ដូចជាធ្វើជាសាក្សីកណ្តាលនៃពិធីសូត្រមន្តក្នុង ពិធីមង្គលការបែបប្រពៃណីហិណ្ឌូ ហៅថា Saptapadi (ប្រាំពីរជំហាន និងពាក្យសច្ចាប្រណិធានទៅវិញទៅមក) នៅក្នុងពិធី Upanayana នៃពិធីឆ្លង ក៏ដូចជាផ្នែកផងដែរ។ នៃ ទិយា (ចង្កៀង) នៅក្នុងពិធីបុណ្យដូចជា Deepavali និង Arti នៅ Puja ។ []

  1. ១,០ ១,១ The Early Upanishads: Annotated Text and Translation. 1998. p. 18. ល.ស.ប.អ. 978-0-19-535242-9. https://books.google.com/books?id=Lsp18ZvstrcC.  Cite error: Invalid <ref> tag; name "Olivelle1998p18" defined multiple times with different content
  2. ២,០ ២,១ ២,២ ២,៣ ២,៤ The Illustrated Encyclopedia of sanatan dharm (Hinduism). 2002. pp. 14–15. ល.ស.ប.អ. 978-0-8239-3179-8. https://archive.org/details/illustratedencyc0000loch.  Cite error: Invalid <ref> tag; name "Lochtefeld2002p14" defined multiple times with different content
  3. The Rigveda: 3-Volume Set. 2014. pp. 40–41. ល.ស.ប.អ. 978-0-19-972078-1. https://books.google.com/books?id=fgzVAwAAQBAJ. 
  4. The Hindu Temple. 1976. p. 92. ល.ស.ប.អ. 978-81-208-0223-0. https://books.google.com/books?id=NNcXrBlI9S0C&pg=PA92. 
  5. The Origin of Buddhist Meditation. 2007. pp. 31–32. ល.ស.ប.អ. 978-1-134-09741-8. https://books.google.com/books?id=ElIupyX_SYAC. 
  6. Prakr̥ti: Vedic, Buddhist, and Jain traditions. 1995. pp. 7, 94–95. ល.ស.ប.អ. 978-81-246-0038-2. https://books.google.com/books?id=jKLpAAAAMAAJ. 
  7. Cavendish, Richard (1998).
  8. Payne, Richard (2015). Homa Variations: The study of ritual change across the longue durée. Oxford University Press. pp. 1–3. ល.ស.ប.អ. 978-0-19-935158-9. https://books.google.com/books?id=tIShCgAAQBAJ. 
  9. Michaels, Axel (2016). Homo Ritualis: Hindu hitual and its significance for ritual theory. Oxford University Press. pp. 237–248. ល.ស.ប.អ. 978-0-19-026263-1. https://books.google.com/books?id=DSaxCgAAQBAJ. 
  10. Williams, George M. (2008). Handbook of Hindu Mythology. Oxford University Press. pp. 48–51. ល.ស.ប.អ. 978-0-19-533261-2. https://books.google.com/books?id=N7LOZfwCDpEC. 
  11. Skorupski, Tadeusz (2015). Homa Variations: The study of ritual change across the longue durée. Oxford University Press. pp. 78–84. ល.ស.ប.អ. 978-0-19-935158-9. https://books.google.com/books?id=tIShCgAAQBAJ. 
  12. N. J. Shende (1965), Agni in the Brahmanas of the Ṛgveda, Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute, Volume 46, Number 1/4, pages 1–28
  13. Hopkins, Edward Washburn (1968). Epic Mythology. Biblo & Tannen. pp. 97–99. ល.ស.ប.អ. 978-0-8196-0228-2. https://books.google.com/books?id=-H0eiuvcG5IC&pg=PA98. 
  14. Bettina Bäumer (1988). Kalatattvakosa: A Lexicon of Fundamental Concepts of the Indian Arts. Motilal Banarsidass. pp. 203–204. ល.ស.ប.អ. 978-81-208-1402-8. https://books.google.com/books?id=uPoIZaGGtiMC.