ចូលឆ្នាំឡាវ
| អត្ថបទនេះ ត្រូវការការដកស្រង់ ឬ ឯកសារយោងបន្ថែមសម្រាប់ការផ្ទៀងផ្ទាត់ (April 2017) |
ចូលឆ្នាំឡាវ ហៅ ពីម៉ៃ ( លាវ: ປີໃໝ່ ,[pìːmāi] ) ឬតិចជាងធម្មតា សង្ក្រាន្ត ( លាវ: ສົງກຣານ ,[sǒŋkràːn] ) ត្រូវបានប្រារព្ធជារៀងរាល់ឆ្នាំចាប់ពីថ្ងៃទី ១៣/១៤ ដល់ថ្ងៃទី ១៥/១៦ ខែមេសា។
ប្រវត្តិសាស្ត្រ កែប្រែ
ចូលឆ្នាំឡាវ គឺជាឈ្មោះភាសាអង់គ្លេសដ៏ពេញនិយមសម្រាប់ពិធីបុណ្យប្រពៃណីដែលគេស្គាល់នៅក្នុងប្រទេសឡាវ ថា "ពីម៉ៃ" ឬ "សង្ក្រាន" (ជាភាសាឡាវ)។ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរបស់ឡាវ ត្រូវបានប្រារព្ធយ៉ាងទូលំទូលាយនៅប្រទេសឡាវ។ [១] ពិធីបុណ្យនេះក៏ត្រូវបានប្រារព្ធដោយប្រទេសឡាវក្នុង ប្រទេសអូស្ត្រាលី កាណាដា បារាំង ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ [២]
ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរបស់ឡាវប្រព្រឹត្តទៅនៅខែមេសា ដែលជាពេលវេលាក្តៅបំផុតនៃឆ្នាំនៅប្រទេសឡាវ ដែលជាការចាប់ផ្តើមនៃរដូវខ្យល់មូសុង ផងដែរ។ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរបស់ឡាវប្រព្រឹត្តទៅស្ទើរតែដូចគ្នាទៅនឹងការប្រារព្ធពិធីចូលឆ្នាំថ្មីរបស់ប្រទេសជាច្រើននៅអាស៊ីខាងត្បូងដូចជា បង់ក្លាដែស កម្ពុជា ចិន (ប្រជាជនដាយនៃខេត្តយូណាន) ប្រទេសឥណ្ឌា មីយ៉ាន់ម៉ា នេប៉ាល់ ថៃ និងស្រីលង្កា។[ត្រូវការអំណះអំណាង]
កាលបរិច្ឆេទពិធីបុណ្យ កែប្រែ
ពិធីបុណ្យផ្លូវការមានរយៈពេលបីថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី ១៤ ដល់ថ្ងៃទី ១៦ ខែមេសា ទោះបីជាការប្រារព្ធពិធីអាចមានរយៈពេលជាងមួយសប្តាហ៍នៅក្នុងទីក្រុងដូចជា ហ្លួងព្រះបាង ក៏ដោយ។ ថ្ងៃដំបូងគឺជាថ្ងៃចុងក្រោយនៃឆ្នាំចាស់។ ផ្ទះនិងភូមិត្រូវបានសម្អាតឱ្យបានត្រឹមត្រូវនៅថ្ងៃដំបូង។ ទឹកអប់ ទឹក និងផ្កាក៏ត្រូវបានរៀបចំសម្រាប់បុណ្យចូលឆ្នាំឡាវផងដែរ។ ថ្ងៃទីពីរនៃពិធីបុណ្យ គឺជាថ្ងៃដែលមិនចូលឆ្នាំចាស់ ឬចូលឆ្នាំ។ ថ្ងៃចុងក្រោយនៃពិធីបុណ្យគឺជាការចាប់ផ្តើមនៃឆ្នាំថ្មី។ នៅប្រទេសឡាវ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរបស់ឡាវគឺជាថ្ងៃឈប់សម្រាករបស់រដ្ឋាភិបាល ដោយការិយាល័យរដ្ឋត្រូវបានបិទក្នុងអំឡុងពេលបីថ្ងៃនោះ។ [៣]
ប្រពៃណី កែប្រែ
ទឹក កែប្រែ
ទឹកប្រើសម្រាប់លាងគេហដ្ឋាន ព្រះពុទ្ធបដិមា ព្រះសង្ឃ និងត្រាំត្រែងមិត្តភ័ក្ដិអ្នកដើរកាត់។ [៣] សិស្សានុសិស្សគោរពទឹកចិត្តចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ បន្ទាប់មកព្រះសង្ឃសុំពរព្រះជន្មយឺនយូរ និងសេចក្ដីសុខសាន្ត ហើយចុងក្រោយគេស្រោចទឹកដាក់គ្នា។ ទឹកមានក្លិនផ្កា ឬទឹកអប់ធម្មជាតិ។ មនុស្សមួយចំនួនចូលចិត្តផ្កានៅក្នុងទឹក ដើម្បីផ្តល់ក្លិនដ៏រីករាយ ក៏ដូចជាបន្ថែមរបស់ផ្សេងទៀតដូចជា កូឡាជែន និងទឹកអប់ជាដើម។ ប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ ទំនៀមទម្លាប់មួយទៀតបានរីកចម្រើនជាមួយបុណ្យចូលឆ្នាំឡាវ៖ មនុស្សនឹងលាបក្រែម ឬក្រែមកោរសក់ ឬម្សៅពណ៌សលើគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងអំឡុងពេលប្រារព្ធពិធី។
ខ្សាច់ កែប្រែ
គេយកខ្សាច់មកដាក់ក្នុងបរិវេណវត្តអារាម ហើយធ្វើជា ចេតិយ ឬពំនូក រួចតុបតែងលម្អមុននឹងប្រគេនដល់ព្រះសង្ឃ ជាមធ្យោបាយធ្វើបុណ្យ។ មានវិធីពីរយ៉ាងដើម្បីធ្វើចេតិយខ្សាច់។ វិធីមួយគឺទៅឆ្នេរ ហើយវិធីមួយទៀតគឺយកខ្សាច់ទៅវត្ត ។ ចេតិយខ្សាច់ត្រូវបានតុបតែងដោយទង់ជាតិ ផ្កា បន្ទាត់ពណ៌ស និងប្រឡាក់ដោយទឹកអប់។ ចេតិយចេតិយខ្សាច់តំណាងឲ្យភ្នំភូកៅកៃឡាស ជាកន្ជាកន្លែងដែលព្រះសិរសារបស់កបិលមហាព្រហ្មត្រូវបានបុត្រីទាំងប្រាំពីរអង្គរក្សាទុក។
សត្វ កែប្រែ
មធ្យោបាយមួយទៀតក្នុងការធ្វើកុសលនៅពេលនេះ គឺការដោះលែងសត្វ។ ឡាវជឿថាសត្វត្រូវតែមានសេរីភាព។ [៣] សត្វដែលត្រូវបានដោះលែងជាទូទៅបំផុតគឺអណ្តើក ត្រី ក្តាម បក្សី អន្ទង់ និងសត្វតូចៗដទៃទៀត។
ផ្កា កែប្រែ
ផ្កាត្រូវបានប្រមូលផ្តុំដើម្បីតុបតែងរូបព្រះពុទ្ធ ។ នៅពេលរសៀលប្រជាជនប្រមូលផ្កាស្រស់។ បពិត្រព្រះសង្ឃដ៏ចម្រើន នាំភិក្ខុវ័យក្មេងទៅកាន់សួនផ្កា ដែលគេរើសផ្កា ហើយនាំយកទៅ វត្ត ដើម្បីលាង។ អ្នកដែលមិនបានចូលរួមក្នុងការរើសផ្កាយកកន្ត្រកមកលាងផ្កា ដើម្បីអោយផ្កាមានរស្មីជាមួយនឹងរូបព្រះពុទ្ធ។ នៅពេលល្ងាច ប្រជាជនឡាវតែងតែទៅព្រះវិហារដើម្បីថ្វាយបង្គំព្រះពុទ្ធ។
កម្មវិធីប្រកួតសម្ផស្ស កែប្រែ
តន្ត្រីនិងរបាំ កែប្រែ
ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំឡាវ មានទស្សនីយភាពជាច្រើន រួមទាំងភ្លេងប្រពៃណីឡាវ និងរបាំសង្គម រាំវង់ និង ឡាំវង់ ដែលបកប្រែថា 'រាំវង់' ។ [៣] ពេលថ្ងៃ មនុស្សជាច្រើនទៅវត្តដើម្បីបូជា ដោយសង្ឃឹមថា នឹងមានសុខភាព និងសុភមង្គលក្នុងឆ្នាំថ្មី។ ពេលល្ងាច មនុស្សគ្រប់វ័យទៅលេងប្រាសាទ។
ស្វាគមន៍ កែប្រែ
សូមមើលផងដែរ កែប្រែ
ឯកសារយោង កែប្រែ
- ↑ Sysamouth, Vinya. "History of the Lao New Year". Archived from the original on 29 March 2013. Retrieved 13 April 2013.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Meny, Josh (1 April 2018). "Hundreds gather for Lao New Year celebration in Coteau". KATC. http://www.katc.com/story/37854319/hundreds-gather-for-lao-new-year-celebration-in-coteau.
- ↑ ៣,០ ៣,១ ៣,២ ៣,៣ Bounhouane Douangpangna, Maha (2014). "Lao New Year History" (PDF). Lao Advancement Organization of America. Retrieved 10 April 2018.