ចូសន់
រាជវង្សចូសន់ ឬ ចូសុន (កូរ៉េ: 조선; ហាន់ចា: 朝鮮; MR: Chosŏn; [tɕo.sʌn]; ភាសាកូរ៉េកណ្តាល: 됴ᇢ〯션〮 Dyǒw syéon ឬ 됴ᇢ〯션〯 Dyǒw syěon), មានឈ្មោះផ្លូវការថា មហារាជវង្សចូសន់ (កូរ៉េ: 대조선국; ហាន់ចា: 大朝鮮國; [tɛ.tɕo.sʌn.ɡuk̚]),[១៣] គឺជារាជវង្សចុងក្រោយរបស់កូរ៉េ ដែលមានអាយុកាលជាង ៥០០ ឆ្នាំ[១៤][១៥] ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយ អ៊ី សុងគ្យេ នៅខែកក្កដាឆ្នាំ ១៣៩២ និងជំនួសដោយចក្រភពកូរ៉េ នៅខែតុលា ឆ្នាំ ១៨៩៧[១៦] អាណាចក្រនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងបន្ទាប់ពីបន្ទាប់ពីការផ្តួលរំលំហ្គោរ្យ៉ូនៅក្នុងទីក្រុងកែសុងសព្វថ្ងៃនេះ កាលពីដើម កូរ៉េត្រូវបានប្តូរឈ្មោះឡើងវិញ ហើយរដ្ឋធានីត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរទីតាំងទៅទីក្រុងសេអ៊ូលសម័យទំនើប ព្រំប្រទល់ខាងជើងបំផុតរបស់អាណាចក្រត្រូវបានពង្រីកទៅព្រំដែនធម្មជាតិនៅទន្លេអាំណុក និងទន្លេទូមេនតាមរយៈការបង្ក្រាបនៃពួកជូរឆេន
| 조선 (朝鮮) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1392–1897 | |||||||||||
 .svg) កំពូល: ទង់ស្តង់ដាររាជ (1882–1897)
ខាងក្រោម: ទង់ជាតិ (1893–1897)  វរលញ្ឆកររាជ
.svg) (ចុងសតវត្សទី 19) | |||||||||||
ត្រារាជ 조선왕보 朝鮮王寶 ("កំណប់ទ្រព្យរបស់ក្សត្រនៃចូសន់") .svg) | |||||||||||
.svg) ទឹកដីនៃចូសន់បន្ទាប់ពីការសញ្ជ័យរបស់ស្តេចសេចុងនៃពួកជូរឆេនក្នុងឆ្នាំ 1433 | |||||||||||
| ស្ថានភាព | {{#if: | |សមាជិករបស់ប្រព័ន្ធដៃទន្លេរបស់អធិរាជចិន (1401–1894)[note ១] Client state of Qing dynasty (1882–1894)[១][២][៣][៤] | ||||||||||
| ធានី | ចម្បង : ហាន់សុង (1394–1399/1405–1897) Temporary : គែគ្យុង (1392–1394/1399–1405) | ||||||||||
| ភាសាផ្លូវការ | កូរ៉េកណ្តាល, កូរ៉េសម័យដើម, ហាន់មុន (អក្សរសាស្ត្រ)[៥][៦][៧] | ||||||||||
| សាសនា | លទ្ធិខុងជឺ (មនោគមវិជ្ជារដ្ឋ), ពុទ្ធសាសនា, លទ្ធិសាម៉ាន់, សាសនាតាវ, គ្រិស្តសាសនា (ទទួលស្គាល់នៅឆ្នាំ 1886) | ||||||||||
| រដ្ឋាភិបាល | របបរាជានិយមដាច់ខាត[៨] | ||||||||||
| នីតិបញ្ញត្តិ | គ្មាន (គ្រប់គ្រងដោយក្រឹត្យ) (រហូតដល់ឆ្នាំ 1894) ជុងឈូវ៉ុន (ពីឆ្នាំ 1894) | ||||||||||
| 9 តុលា 1446 | |||||||||||
| 1592–1598 | |||||||||||
| 26 កុម្ភៈ 1876 | |||||||||||
| 17 មេសា 1895 | |||||||||||
| ប្រជាជន | |||||||||||
▪ 1400[៩] | 5,730,000 | ||||||||||
▪ 1500[១០] | 9,200,000 | ||||||||||
▪ 1600[១០] | 11,000,000 | ||||||||||
▪ 1700[១០] | 13,500,000 | ||||||||||
▪ 1900[៩] | 17,082,000 | ||||||||||
| រូបិយវត្ថុ | មូន (1423–1425, 1625–1892) យ៉ាង (1892–1897) | ||||||||||
| |||||||||||
| សព្វថ្ងៃជាផ្នែកនៃ | កូរ៉េខាងជើង កូរ៉េខាងត្បូង | ||||||||||
| Korean name | |
| Hangul | 조선 |
|---|---|
| Hanja | 朝鮮 |
| Revised Romanization | Joseon |
| McCune–Reischauer | Chosŏn |
| North Korean name | |
| Hangul | 조선봉건왕조[១១][១២] |
| Hanja | 朝鮮封建王朝 |
| Revised Romanization | Joseon Bonggeon Wangjo |
| McCune–Reischauer | Chosŏn Ponggŏn Wangjo |
| Official name | |
| Hangul | 대조선국 |
| Hanja | 大朝鮮國 |
| Revised Romanization | Daejoseonguk |
| McCune–Reischauer | Taechosŏn'guk |
កំណត់ចំណាំ
កែប្រែ- ↑ ប្រព័ន្ធដៃទន្លេរបស់ចិន គឺជាសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកខុងជឺដែលជានិមិត្តរូបដ៏ធំមួយ ដោយមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងពាណិជ្ជកម្ម និងទំនាក់ទំនងទស្សនវិជ្ជារវាងរដ្ឋបរទេស និងរាជវង្សចិនផ្សេងៗគ្នា ទំនាក់ទំនងជាមួយអធិបតេយ្យភាពនៃរដ្ឋមួយចំនួនមានភាពបត់បែន និងចម្រុះ រដ្ឋធំជាង (ឧ. ចូសន់ កូរ៉េ និងជប៉ុន) ទទួលបានអធិបតេយ្យភាពពេញលេញ ទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស និងស្ថានភាពអន្តរជាតិរបស់ពួកគេមិនអាចចាត់ទុកថាជារដ្ឋអតិថិជន ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយបន្ទាប់ពីឧប្បត្តិហេតុអ៊ីម៉ូ ឆ្នាំ 1882 រាជវង្សឈីងបានបោះបង់ចោលគោលនយោបាយអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើទៅ (Laissez-Fair) បានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាចិន-កូរ៉េឆ្នាំ ១៨៨២, ហើយបានចូលរួមដោយផ្ទាល់នៅក្នុងកិច្ចការរបស់ចូសន់ ការផ្លាស់ប្តូររ៉ាឌីកាល់នៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់ប្រទេសចិននេះគឺមានប្រតិកម្មទៅនឹងការកើនឡើងនៃឥទ្ធិពលរបស់មហាអំណាចអឺរ៉ុប និងប្រទេសជប៉ុននៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េ ឥទ្ធិពលនយោបាយនៃរាជវង្ស Qing បានបញ្ចប់នៅឆ្នាំ 1894 ជាមួយនឹងសង្គ្រាមចិន-ជប៉ុនលើកទីមួយ។
ឯកសារយោង
កែប្រែ- ↑ Mitani Hiroshi (三谷博) (18 January 2016) (ជាja). Statistical Research Society. http://www.isr.or.jp/TokeiKen/pdf/gakusai/1_05.pdf.+"Statistical Research Society Journal No. 1 (統計研究会『学際』第1号)"
- ↑ Harada Damaki (原田環) (12 June 2005) (ជាja). The Japan-Korea cultural foundation. https://www.jkcf.or.jp/history_arch/first/3/02-0j_harada_j.pdf.+"Joint Research Report on Japan-Korea History No. 1 (日韓歴史共同研究報告書 -第1期-)"
- ↑ Lin 2014, pp. 69–71.
- ↑ Yoo bada (13 July 2017). "Japanese Awareness about Joseon's International Legal Status after Imo Military Rebellion" (ជាen). Korea Citation Index. https://www.kci.go.kr/kciportal/ci/sereArticleSearch/ciSereArtiView.kci?sereArticleSearchBean.artiId=ART002294908. "Qing arranged for the conclusion of the Joseon-America Treaty in 1882, and regulated the Joseon-China Regulation after suppressing the ImO Military Rebellion and defined Joseon as a SemiSovereign or Dependent State based on the Elements of International Law...If so, Joseon would gain the international legal status of protectorate and his sovereignty should be limited."
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedMet - ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedLee - ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedOrchiston-Green-Strom - ↑ Choi, Sang-hun (27 October 2017). Interior Space and Furniture of Joseon Upper-class Houses. Ewha Womans University Press. p. 16. ល.ស.ប.អ. 9788973007202. https://books.google.com/books?id=vWNNWVwaUpMC&q=joseon+dynasty+absolute+monarchy&pg=PA16. "Joseon was an absolute monarchy"
- ↑ ៩,០ ៩,១ 권태환 신용하 (1977). 조선왕조시대 인구추정에 관한 일시론.
- ↑ ១០,០ ១០,១ ១០,២ 이헌창 (1999). 한국경제통사 52쪽.
- ↑ "조선력사 시대구분표". Naenara (in កូរ៉េ). Archived from the original on 1 July 2019. Retrieved 1 July 2019.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "Korean History in Chronological Order". Naenara. Archived from the original on 1 July 2019. Retrieved 1 July 2019.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Li, Jun-gyu (이준규) (22 July 2009) (ជាko). Newstown. http://www.newstown.co.kr/newsbuilder/service/article/messmail.asp?P_Index=72824.+"1392년부터 1910년까지 한반도전역을 통치하였던 조선(朝鮮)은 일반적으로 조선왕조(朝鮮王朝)라 칭하였으며, 어보(御寶), 국서(國書)등에도 대조선국(大朝鮮國)이라는 명칭을 사용하였었다. (translation) Joseon which had ruled from 1392 to 1910 was commonly referred to as the "Joseon dynasty" while "Great Joseon" was used in the royal seal, national documents, and others."[តំណភ្ជាប់ខូច]
- ↑ "Chosŏn dynasty | Korean history". Encyclopedia Britannica (in អង់គ្លេស). Encyclopædia Britannica, Inc. Retrieved 10 February 2019.
- ↑ Women Our History. D.K.. 2019. p. 82. ល.ស.ប.អ. 9780241395332. https://books.google.com/books?id=lxGnDwAAQBAJ&q=joseon+longest+confucian+dynasty+korea&pg=PA82.
- ↑ "조선". 한국민족문화대백과.