ទីរ៉ាណា

ទីក្រុង ទីរ៉ាណា (ភាសាអាល់បានី៖ Tirona ឬ Tiranë) គឺជារដ្ឋធានី និងទីក្រុងធំបំផុតនៃប្រទេស អាល់បានី។ វាមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគកណ្តាលនៃប្រទេស ហើយត្រូវព័ទ្ធជុំវិញដោយភ្នំដូចជា ភ្នំដៃទីនៅប៉ែកខាងកើត និងជ្រលងភ្នំរាងទាបមួយនៅភាគពាយព្យដែលមាន សមុទ្រអាទ្រីអាទិក នៅម្ខាងទៀត។ ទីរ៉ាណាគឺជាទីក្រុងដ៏សើមបំផុត និងមានពន្លឺថ្ងៃខ្លាំងបំផុតនៅអឺរ៉ុប ដែលទទួលពន្លឺព្រះអាទិត្យប្រមាណ ២,៥៤៤ ម៉ោងក្នុងមួយឆ្នាំ។

ទីរ៉ាណា Tirona
រដ្ឋធានី និងទីប្រជុំជន
វិសាលដ្ឋានស្កន់ឌែប៊ែក មជ្ឈមណ្ឌលតុបតានី សុសានកាបផ្លានប៉ាស្យា មហាវិហារអូស្សូដក់ប្រោះ ព្រះវិហារណាម៉ាសហ្កា ប្រាសាទពីទ្រីលី ប៉មនាឡិកា
ទង់
ប្រទេស	អាល់បានី
តំបន់	អាល់បានីមជ្ឈិម
ស្រុក	ទីរ៉ាណា
ទីប្រជុំជន	ទីរ៉ាណា
ស្ថាបនា	១៦១៤
រដ្ឋាភិបាល
• ប្រភេទ	ក្រុមប្រឹក្សា–អភិបាល
• អភិបាលក្រុង	អេរីអន វេលីអាជ (គ.ស.)
• ក្រុមប្រឹក្សា	ក្រុមប្រឹក្សាក្រុងទីរ៉ាណា
• ប្រធាន	តូនី ហ្កូហ្គូ
ផ្ទៃក្រឡា
• សរុប	១១១០ គម2 (០.៤២៩ ម៉ាយ ការ)
• ខ្នាត	៤១.៨ គម2 (១៦.១ ម៉ាយ ការ)
រយៈកំពស់	១១០ m (៣៦០ ft)
ប្រជាជន
• ទីប្រជុំជន	៥៩៨,១៧៦
• ទីប្រជុំជន Density	៥០២/km2 (១៣០០/sq mi)
• ខ្នាត	៤១៨,៤៩៥
ផសស
• សរុប	១៥.១ ពាន់លានអឺរ៉ូ (២០២៣)
• ក្នុងម្នាក់	៨.៦៤២ អឺរ៉ូ (២០២៤)
ល្វែងម៉ោង	CET (ម.ស.ស.+១)
• រដូវក្តៅ (DST)	CEST (UTC+២)
កូដប្រៃសណីយ៍	១០០០-១០៥៤
កូដតំបន់	+៣៥៥ (០) ៤
អាកាសយានដ្ឋាន	អាកាសយានដ្ឋានណឺណឺតេរ៉េហ្សា
ផ្លូវល្បឿនលឿន
មហាវិថី
ប័ណ្ណចុះបញ្ជីរថយន្តបើកបរ	TR
គេហទំព័រ	tirana.al

ទីតាំងនៃទីក្រុងទីរ៉ាណាបច្ចុប្បន្ននេះត្រូវបានមនុស្សចូលមកតាំងទីលំនៅនៅចាប់តាំងពីយុគសម័យដែកមកម៉្លេះ ហើយត្រូវបានគេចាត់ទុកជាទីតាំងស្នូលនៃអាណាចក្រអ៊ីលីរីរបស់កុលសម្ព័ន្ធទូឡុងធី។ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមអ៊ីលីរីបានបញ្ចប់ ទីក្រុងមួយនេះក៏ត្រូវបានកាត់បញ្ចូលទៅក្នុងទឹកដីនៃចក្រភពរ៉ូម ហើយបានក្លាយជាទីក្រុងដ៏សំខាន់មួយនៃចក្រភពនោះ។ បន្ទាប់ពីចក្រភពរ៉ូម៉ាំងខាងលិចបានដួលរលំនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី៤ ទឹកដីប្រទេសអាល់បានីបច្ចុប្បន្នភាគច្រើនបានធ្លាក់នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងនៃចក្រភពប៊ីហ្សង់តាំងខាងកើត ដូចដែលបានឃើញនៅក្នុងភស្តុតាងជាប្រាសាទឈ្មោះពីទ្រីលី ដែលបានសាងសង់ឡើងនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជូស្ទីនានទី១។ ទីរ៉ាណាត្រូវបានស្ថាបនាជាផ្លូវការនៅក្នុងឆ្នាំ១៦១៤ ដោយឧត្តមសេនីយ៍អូតូម៉ង់-អាល់បានីម្នាក់ឈ្មោះស៊ូលីម៉ាន​ បាងជីនី។ ទីក្រុងនេះមិនសូវមានសារៈសំខាន់ប៉ុន្មានទេសម្រាប់អាណាចក្រអូតូម៉ង់តួកគី ប៉ុន្តែមកដល់សតវត្សរ៍ទី២០ សមាជលូស្យនីក៏បានប្រកាសវាជារដ្ឋធានីរបស់ប្រទេសអាល់បានីដែលទើបតែទទួលឯករាជ្យថ្មីៗនៅក្នុងឆ្នាំ១៩១២។

ទីរ៉ាណាត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាទីក្រុងពិភពលោក ខណៈក្នុងប្រទេស វាគឺជាមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ នយោបាយ និងពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខានក៏ព្រោះតែទីតាំងរបស់វាស្ថិតនៅចំកណ្តាលនៃប្រទេស ហើយមានប្រព័ន្ធដំណឹកជញ្ជូនផ្លូវអាកាស ផ្លូវសមុទ្រ ផ្លូវដែក និងផ្លូវគោកទាន់សម័យ។ ក្នុងនាមជាទីអាសនៈនៃរដ្ឋាភិបាលអាល់បានី ទីរ៉ាណាគឺជាទីក្រុងនិវាសដ្ឋានផ្លូវការរបស់ប្រធានាធិបតី និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាល់បានី និងសភាតំណាងរាស្ត្រប្រទេសអាល់បានី។ ទីក្រុងនេះត្រូវបានគេប្រកាសថាជាធានីយុវជនអឺរ៉ុបសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២។​