ការដួលរលំនៃរាជធានីភ្នំពេញ

"កុំពុងធ្វើ"

សម្តេច ស៊ីរិក​ ម៉ាតាក់ (កុម្ភៈ ២២ ១៩១៤ — មេសា ២១ ១៩៧៥) កើតនៅ ភ្នំពេញ, ប្រទេសកម្ពុជា,ហើយគឺជា សម្តេច នៃរាជវង្សានុវង្សប្រទេសកម្ពុជា។

ការដួលរលំនៃរាជធានីភ្នំពេញ

របបកុំមុយនីសខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្តើមទ្បោមព័ទ្ធប្រតិបត្តិការវាយលុករដ្ឋធានីកម្ពុជានៅថ្ងៃទី ០១ មករា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ទាហានរបស់ពួកខ្មែរក្រហមបានគ្រប់គ្រងរហូតដល់ច្រាំងទន្លេមេគង្គ ពួកគេបាននាំមកនូវសំភារៈជំនួយម្ហូបអាហារ ប្រេងឥន្ធៈ គ្រាប់រំសេវ ក្នុងរាជធានី។ បន្ទាប់មកត្រូវបានបិទជិតនៅខែ កុម្ភៈ សហរដ្ឋអាមេរិចចាប់ផ្តើមផ្តល់ការដឹកជញ្ជូនតាមយន្តហោះ។ នេះគឺជាគ្រេះថ្នាក់ធំពីព្រេះខ្មែរក្រហមមានគ្រាប់រ៉ុកែត។ កុំមុយនីសបានបាញ់គ្រាប់រ៉ុកកែត និងគ្រាប់កាំភ្លើងធំចូលទៅក្នុងរាជធានី បណ្តាលឲ្យប្រជាពរដ្ឋជាច្រើនបានស្លាប់។ ទាហាននៃសាធារណរដ្ឋដែលមានគ្រេះថ្នាក់បាទយកចូលក្នុងរាជធានី ក្នុងចំណោមពូកគេជាច្រើនបានដាក់គ្រាប់រំសេវ ពួកគេបានលុកលុយតបតទៅខ្មែរក្រហមយ៉ាងរហ័ស។ អ្នកសង្កេតការ ជនជាតិអាមេរិច ដែលជាមន្រ្តីកងម៉ារីនចាត់ការទូទៅមានការគោរពតិចតូចចំពោះកងប្រដាប់អាវុធជាតិខ្មែរ(អិហ្វ អេ អេន ខេ) បង្ហាញនូវសេចក្តីសំរេចចិត្តឲ្យបុរស់ទាំងអស់ចូលធ្វើជាទាហាន ដើម្បីវាយការពាររាជធានីភ្នំពេញពីខ្មែរក្រហមបានយកទីក្រុង និងគ្រប់គ្រងរាជរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែរ។ នៅខែ មេសា ថ្ងៃទី ០១ ឆ្នាំ១៩៧៥ ប្រធានាធិបតី លុន ណុល បានលាលែងតំណែង ហើយបានរត់ចេញពីប្រទេសនិរទេសទៅកាន់ទីក្រុងហាវៃ ពីព្រោះខ្មែរបានបោះពុម្ពផ្សាយលើបញ្ជីស្លាប់ដែលមាន ឈ្មោះរបស់គាត់អ្នកដឹកនាំ និងកងកំលាំងរបស់ពួកគាត់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។

ខែ​ មេសា ១២ ១៩៧៥ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរបស់សហរដ្ឋអាមេរិចមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាគឺលោក ចន ហ្កាន់ដឺឌីន បានស្នើសិទ្ធិច្រកអាស្រ័យជាផ្លូវការណ៍នៃនយោបាយសាធារណរដ្ឋខ្មែរ នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិច ប៉ុន្តែ សម្តេច ស៊ីរិក ម៉ាតាក់ ទ្បុង បូរិត លុន ណុន (បងប្អូនប្រុសរបស់ លុន ណុល ) សម៉ាជិកទាំងអស់របស់លុន ណុល មិនព្រមចុះឳនភាព។

មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលគិតថា នៅក្នុងសេចក្តីអះអាងរបស់ពួកគេយ៉ាងមុនមាំពួកគេថាខ្នែរក្រហមនិងមិនប្រតិបត្តិការណ៍មុននោះទេ។ សម្តេច ស៊ីរិក ម៉ាតាក់ និង លុន ណុន

ទ្បុង បូរិត ហើយនិងមន្ត្រីសាធារណរដ្ឋផ្សេងៗទៀតដែលឈ្មោះរបស់ពួកគេមិនបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅលើបញ្ជីស្លាប់ ជ្រើសរើសនៅពេលក្រោយ។

នៅពេលដែលឯអគ្គរាជទូតរបស់រដ្ឋអាមេរិចបានស្នើផ្តល់សិទ្ធិជ្រកអាស្រ័យរួចមក សម្តេច នាយករដ្ឋមន្ត្រី ស៊ីរិក ម៉ាតាក់ បានសរសេរលិខិតឆ្លើយតបមួយនិ

យាយទៅកាន់ឯអគ្គរាជទូតថា”ខ្ញុំមិនបានចាកចេញដោយមុខមាត់កំសាកបែបនេះទេ”។ ខ្ញុំមិនដែលជឿជាក់ថាមួយរំពេចសោះដែលអ្នកបោះបង់ចោលប្រជាជន ដែលធ្លាប់មានសេរីភាពឲ្យរងទុក្ខវេទនានោះទេ។ ខ្ញុំបានប្រព្រឹត្តិនូវកំហុសទាំងនេះដោយជឿទុកចិត្តលើលោកដែលជាជនជាតិអាមេរិច ដូច្នេះ សមេ្តច ស៊ីរិក ម៉ាតាក់ បានស្នាក់នៅរាជធានីភ្នំពេញ ហើយរយៈពេលមួយខែក្រោយមកត្រូវបានស្លាប់ដោយសារខ្មែរក្រហមជាមួយប្រជាជនជាត ២ លាននាក់តូ្រវបានស្លាប់ផងដែរ។

សម្តេច ស៊ីរិក ម៉ាតាក់ និងរដ្ឋមន្ត្រីរបស់គាត់ត្រូវបានគ្របគ្រងដោយរបបកុមុយនីសនៅថ្ងៃទី ២១ ខែ មេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។