ការសម្លាប់រង្គាលបាជូក

10°30′N 104°54′E / 10.500°N 104.900°E / 10.500; 104.90010°30′N 104°54′E / 10.500°N 104.900°E / 10.500; 104.900

Ba Chuc Massacre
Ba Chúc Tomb
Ba Chúc is located in Vietnam<div style="position: absolute; z-index: 2; top: Expression error: Missing operand for *.%; left: -1197.6%; height: 0; width: 0; margin: 0; padding: 0;">
Ba Chúc
Ba Chúc (Vietnam)
ទីតាំងBa Chúc, An Giang, Vietnam
កាលបរិច្ឆេទ18 - 30, April 1978[]
គោលដៅVietnamese civilians
ប្រភេទនៃការវាយប្រហារ
Massacre, war crime
ចំនួន​ស្លាប់3,157 civilians[]
ជនល្មើសLiberation Army of Kampuchea (Khmer Rouge)

ការសម្លាប់រង្គាលបាជូក គឺជាការសម្លាប់រង្គាលដែលធ្វើឡើងដោយកងទ័ពរំដោះកម្ពុជា ( ខ្មែរក្រហម ) ពីថ្ងៃទី១៨ ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៨ នៅឃុំបាជូក ខេត្តមាត់ជ្រូក ប្រទេសវៀតណាម(ដែនដីកម្ពុជាក្រោម) បានសម្លាប់ជនស៊ីវិលចំនួន ៣.១៥៧នាក់។ កងទ័ពខ្មែរក្រហមដែលបានឈ្លានពានវៀតណាមបាននាំអ្នកភូមិក្នុងតំបន់ទៅកាន់ប្រាសាទ និងសាលារៀនដើម្បីធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់ពួកគេ។ អ្នកស្រុក​ដែល​ភៀស​ខ្លួន​ទៅ​ភ្នំ​នៅ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់​ក៏​ត្រូវ​គេ​កាប់​សម្លាប់​យ៉ាង​ព្រៃផ្សៃ​ដែរ។ ជនរងគ្រោះស្ទើរតែទាំងអស់ត្រូវបានបាញ់ ចាក់ ឬកាត់ក្បាល។ [] []

ព្រឹត្តិការណ៍នេះត្រូវបានចាត់ទុកថាជាកត្តាជំរុញ ដល់ការសម្រេចចិត្តរបស់វៀតណាម ចូលឈ្លានពាន ប្រទេសកម្ពុជា នៅចុងឆ្នាំនោះដែលនឹងនាំឱ្យបណ្ដាញ របបខ្មែរក្រហម ទម្លាក់ចោលទាំងមេដឹកនាំ ប៉ុល ពត

ផ្ទៃខាងក្នុង

កែប្រែ

កុម្មុយនិស្តនៅវៀតណាម និងកម្ពុជាបានចងសម្ព័ន្ធមិត្តដើម្បីប្រយុទ្ធជាមួយរដ្ឋាភិបាលដែលគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងកំឡុងសង្គ្រាមវៀតណាម ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីឡើងកាន់អំណាច ថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្តើមបោសសម្អាតបុគ្គលិកដែលបណ្តុះបណ្តាលដោយវៀតណាម ហើយបន្ទាប់មកចាប់ផ្តើមឈ្លានពានវៀតណាម។ [] នៅថ្ងៃទី៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៥ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានចូលលុកលុយកោះត្រល់, [] [] បន្ទាប់មកនៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា ពួកគេបានកាន់កាប់កោះថជូ ដោយបានសម្លាប់ជនស៊ីវិលចំនួន៥២៨នាក់ ហើយនៅថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ពួកគេត្រូវបានបណ្តេញចេញដោយកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម (PAVN) ។[] []

ទោះបីជាមានជម្លោះក៏ដោយ មេដឹកនាំនៃប្រទេសវៀតណាម និងកម្ពុជាដែលបានបង្រួបបង្រួមគ្នាមានការផ្លាស់ប្តូរការទូតជាសាធារណៈជាច្រើនដងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៦ ដើម្បីបញ្ជាក់ពីទំនាក់ទំនងដ៏រឹងមាំរបស់ពួកគេ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្តើមការវាយប្រហារឆ្លងព្រំដែន។ ការវាយប្រហារឆ្លងព្រំដែនបានកើតឡើងនៅខេត្តក្រមួនស នៅថ្ងៃទី១៥-១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៧ និងនៅខេត្តមាត់ជ្រូក ចាប់ពីថ្ងៃទី២៥ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែមីនា ជាមួយនឹងការវាយប្រហារបន្ថែមទៀតនៅថ្ងៃទី ៣០ ខែមេសា ថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា និងថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា បានសម្លាប់ជនស៊ីវិលចំនួន២២២ នាក់ នៅក្នុងការវាយប្រហារនៅថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា។ ខ្មែរក្រហមបានបាញ់ផ្លោង ចូវដុក រាជធានីនៃខេត្តអានយ៉ាង។ [] [១០] នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧៧ ក្នុងពិធីបុណ្យពាក់កណ្តាលរដូវស្លឹកឈើជ្រុះ ខ្មែរក្រហមបានបើកការវាយប្រហារតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ដែលមានជម្រៅប្រហែល១០គីឡូម៉ែត្រចូលទៅក្នុងទឹកដីនៃ ខេត្តរោងដំរី ដោយបានសម្លាប់អ្នកស្រុកចំនួន ៥៩២នាក់។ [១១]

ការសម្លាប់រង្គាល

កែប្រែ

នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៨ កងទ័ពរំដោះកម្ពុជាបានឆ្លងព្រំដែនប្រទេសវៀតណាម ហើយឡោមព័ទ្ធទីក្រុងបាជូក 6.4 kiloម៉ែត្រs (4.0 mi) ពីព្រំដែន ដោយកាត់ផ្លូវទាំងអស់ដែលចូលទៅក្នុងទីក្រុង។ ខ្មែរក្រហម​ចាប់​ផ្តើម​ចេញ​ពី​ផ្ទះ​មួយ​ទៅ​ផ្ទះ​មួយលួចយក ​វត្ថុ​មាន​តម្លៃ និង​សម្លាប់គោក្របី មុន​នឹង​ដុត​ផ្ទះ​ចោល​អស់។ [] ជនស៊ីវិលណាក៏ដោយដែលត្រូវបានទាហានខ្មែរក្រហមចាប់បាននោះ ត្រូវបានប្រមូលចូលទៅក្នុងសាលារៀន និងវត្ត ហើយត្រូវបានសម្លាប់ដោយអាវុធជាច្រើនគ្រាប់។ ជន​ស៊ីវិល​ត្រូវ​បាន​គេ​បាញ់​សម្លាប់ និង​កាត់​បំពង់ក ឬ​ត្រូវ​គេ​វាយ​ដោយ​ដំបង។ ក្មេងៗ​ត្រូវ​បាន​បោះឡើងលើអាកាស ហើយ​បន្ទាប់​មក​ត្រូវ​បាន​កាត់​ដោយ​កាំ​បិត។ ស្ត្រី​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាប់​រំលោភហើយ​យកប្រដាប់​ភេទ​រហូត​ដល់​ស្លាប់។ [] ជនស៊ីវិលជាច្រើនបានព្យាយាមលាក់ខ្លួននៅក្នុង វត្តតាំប៊ូ និង ភីឡាយ នៅក្នុងទីក្រុងដែលពួកគេគិតថាពួកគេនឹងមានសុវត្ថិភាព។ [] ខ្មែរក្រហមបានឡោមព័ទ្ធវត្តយ៉ាងលឿន ហើយចាប់ផ្តើមបាញ់ចូលទៅក្នុងនោះ ដោយបានសម្លាប់មនុស្ស ៨០នាក់។ យ៉ាងហោចណាស់មនុស្ស ១០០នាក់បានព្យាយាមចុះចាញ់ទាហានខ្មែរក្រហម ហើយត្រូវបានសម្លាប់រង្គាលភ្លាមៗ។ នៅវត្តតាំប៊ូ មនុស្សប្រហែល ៨០០នាក់ត្រូវបានដង្ហែចេញពីអាគារចូលទៅក្នុងវាលរហោស្ថានហើយត្រូវបានសម្លាប់។ ជនស៊ីវិលជាច្រើនបានរត់គេចពីការសម្លាប់រង្គាលនៅក្នុងទីក្រុង ហើយព្យាយាមលាក់ខ្លួននៅក្នុងរូងភ្នំនៅខាងក្រៅទីក្រុង។ ខ្មែរក្រហមដោយប្រើសត្វឆ្កែតាមដានបានដើរតាមជនស៊ីវិលចូលទៅក្នុងរូងភ្នំ ដោយគប់គ្រាប់បែកដៃ និងបាញ់នៅខាងក្នុងដើម្បីសម្លាប់ជនស៊ីវិលដែលកំពុងលាក់ខ្លួន។ [១២] ដល់ថ្ងៃទី ៣០ ខែមេសា ខ្មែរក្រហមបានដកថយពីទីក្រុង មុនពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមបង្ហាញការបន្សល់ទុកគ្រាប់មីន ដែលបានសម្លាប់ ឬរបួស ២០០ នាក់ទៀត។ [១៣] នៅចុងបញ្ចប់នៃការសម្លាប់រង្គាលជនស៊ីវិល ៣ ១៥៧ នាក់ត្រូវបានសម្លាប់។ [] [១៤]

ផលវិបាក

កែប្រែ

នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៨ ប៉ុល ពត បានប្រើកងពលចំនួន ១០ ដើម្បីរៀបចំការឈ្លានពានពេញទំហឹងប្រឆាំងនឹងវៀតណាម។ ក្នុងបរិបទនេះ នៅថ្ងៃទី ៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ ការិយាល័យនយោបាយនៃគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម និងគណៈកម្មាធិការយោធាមជ្ឈិមបានអនុម័តសេចក្តីសម្រេចចូលជាផ្លូវការនូវសង្រ្គាមឥណ្ឌូចិនលើកទី 3 និងផ្ដួលរំលំរបបប៉ុលពត។ ជំនួសឱ្យការដកថយទៅកាន់តំបន់ដែលមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់សង្គ្រាមទ័ពព្រៃរយៈពេលវែងតាំងពីដើមដំបូង ដោយវាយតម្លៃកម្លាំងខ្លួនឯងខ្លាំងពេកកងកម្លាំងបដិវត្តន៍កម្ពុជា (KRA) ភាគច្រើនបានប្រឈមមុខនឹងកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម (PAVN) ដោយងាយចាញ់ដោយយោធាវៀតណាមដែលមានបទពិសោធន៍ច្រើនជាងនេះ។ ក្នុងរយៈពេល ២ សប្តាហ៍។ ខ្មែរក្រហមបានដួលរលំយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយត្រូវបានផ្ដួលរំលំនៅថ្ងៃទី ៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ នៅពេលដែលវាបានភៀសខ្លួនឆ្លងព្រំដែន កម្ពុជា-ថៃ ហើយបានចូលទៅលាក់ខ្លួន ដូច្នេះការបញ្ចប់របបប្រល័យពូជសាសន៍កម្ពុជាទាំងមូល។ [១៥] [១៦]

អនុស្សាវរីយ៍

កែប្រែ

ក្រោយ​សង្គ្រាម​នៅ​ឆ្នាំ១៩៧៩ រដ្ឋាភិបាល​ខេត្តមាត់ជ្រូក បាន​សាងសង់​ទីបញ្ចុះសព​អ្នក​ស្លាប់​នៅបាជូក។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅថ្ងៃទី១៥ និងទី១៦ នៃថ្ងៃតាមច័ន្ទគតិ ពិធីបូជាសមូហភាពត្រូវបានប្រារព្ធឡើងសម្រាប់អ្នកស្លាប់។ ទីបញ្ចុះសព និងប្រាសាទពីរដែលប្រើសម្រាប់ការសម្លាប់រង្គាលត្រូវបានចុះបញ្ជីជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិ។ [] [១៧] ក្នុង​ឆ្នាំ២០១១ ខេត្តមាត់ជ្រូក បាន​បែង​ចែក​ប្រាក់​ចំនួន ៣០ពាន់​លាន ​វៀតណាម​ដើម្បី​កសាង​ទីបញ្ចុះសព​ជន​រង​គ្រោះ​ឡើងវិញ។ ទីបញ្ចុះសពមានផ្ទៃដី ៥ហិកតា រួមទាំងទីបញ្ចុះសពទំហំ ៥០០ម៉ែត្រការ៉េ។ ផ្នូរ និង​សាល​រំលឹក​ដាក់​តាំង​រូបភាព និង​វត្ថុ​នានា​នៃ​កន្លែង​កើតហេតុ។ [១៧] សាលមហោស្រព បង្ហាញរូបថតនៃកន្លែងកើតហេតុ និងលំពែង ដំបង និងអាវុធផ្សេងទៀតដែលខ្មែរក្រហមប្រើដើម្បីអនុវត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ [១៨] [១៩] ហើយបន្ទប់បញ្ចុះសពផ្ទុកសាកសពជនរងគ្រោះនៃអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ដែលមិនទាន់ប្រមូលបានចំនួន ១១៥៩នាក់ ដែលក្នុងនោះ លលាដ៍ក្បាលចំនួន១០១៧ ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់តាមអាយុរបស់ពួកគេ។ និងការកំណត់អត្តសញ្ញាណយេនឌ័រ [១៧] រួមទាំងទារកចំនួន ២៩ នាក់ ក្មេងស្រី ៨៨នាក់ អាយុ ១៦-២០ ឆ្នាំ ស្ត្រី ១៥៥ នាក់ដែលមានអាយុ ២១-៤៤ ឆ្នាំ ស្ត្រី ១០៣នាក់ដែលមានអាយុពី ៤១-៦០ ឆ្នាំ ៨៦ នាក់ស្ត្រីអាយុលើសពី ៦០ឆ្នាំ និងបុរស ២៣នាក់ដែលមានអាយុពី ១៦-២០ ឆ្នាំ បុរស ៧៩នាក់ដែលមានអាយុពី ២១-៦០ ឆ្នាំ។ ៤០, ១៦២ បុរសដែលមានអាយុ 41-60 និង 38 នាក់ដែលមានអាយុលើសពី 60, [] សាកសពជនរងគ្រោះដែលនៅសេសសល់ត្រូវបានកប់ដោយសាច់ញាតិរបស់ពួកគេឬត្រូវបានទុកនៅក្នុងរូងភ្នំដំរី។ ដោយ​សារ​រន្ធ​ខ្លះ​ជ្រៅ​ពេក​មិន​អាច​លើក​អដ្ឋិធាតុ​ចេញ​បាន សាច់​ញាតិ​ត្រូវ​ចាក់​ដី​ពេញ​រន្ធ។ [២០] [២១]

ឯកសារយោង

កែប្រែ
  1. ១,០ ១,១ ១,២ ១,៣ "MEANWHILE: When the Khmer Rouge came to kill in Vietnam". International Herald Tribune (in English). January 7, 2004. Archived from the original on 27 October 2005. Retrieved September 4, 2015. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  2. ២,០ ២,១ ២,២ ២,៣ Huu Ngoc (May 8, 2005). "The river flows quietly once again". Vietnam News Agency (in English). Archived from the original on May 9, 2005.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) Cite error: Invalid <ref> tag; name "VNS" defined multiple times with different content
  3. ៣,០ ៣,១ Báo Đời sống và Pháp luật (2013-11-08). "Rợn người nhà mồ nạn nhân Pôn Pốt ở An Giang". Archived from the original on 2020-08-14. Retrieved 2015-09-04. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  4. Blood and Soil: Modern Genocide 1500–2000. 2008. pp. 548–549. ល.ស.ប.អ. 978-0-522-85477-0. https://books.google.com/books?id=R5p7cRyK748C&pg=PA548. 
  5. The Macabresque: Human Violation and Hate in Genocide, Mass Atrocity and Enemy-making. 2018. ល.ស.ប.អ. 9780190677886. https://books.google.com/books?id=2YY0DwAAQBAJ&q=Ph%C3%BA+Qu%E1%BB%91c+1975+attack&pg=PA315. 
  6. Sustainable Development Goals in Southeast Asia and ASEAN: National and Regional Approaches. 2019-01-14. ល.ស.ប.អ. 9789004391949. https://books.google.com/books?id=isuDDwAAQBAJ&q=Ph%C3%BA+Qu%E1%BB%91c+1975+attack&pg=PA284. 
  7. "柬埔寨推翻种族灭绝制度40年:有效履行国际义务、有力维护祖国领土主权". 越通社. 2018-12-31. https://zh.vietnamplus.vn/%E6%9F%AC%E5%9F%94%E5%AF%A8%E6%8E%A8%E7%BF%BB%E7%A7%8D%E6%97%8F%E7%81%AD%E7%BB%9D%E5%88%B6%E5%BA%A640%E5%B9%B4%E6%9C%89%E6%95%88%E5%B1%A5%E8%A1%8C%E5%9B%BD%E9%99%85%E4%B9%89%E5%8A%A1%E6%9C%89%E5%8A%9B%E7%BB%B4%E6%8A%A4%E7%A5%96%E5%9B%BD%E9%A2%86%E5%9C%9F%E4%B8%BB%E6%9D%83/90309.vnp. 
  8. Sổ tay địa danh Kiên Giang. 2010. p. 284. ល.ស.ប.អ. 978-604-62-0291-2. 
  9. Kiernan, Ben. "New Light on the Origins of the Vietnam-Kampuchea Conflict" (PDF). Yale. Archived from the original (PDF) on 2022-02-17. Retrieved 2022-01-30.
  10. Báo Tuổi Trẻ (2009-04-11). "Ký ức kinh hoàng về Khơme đỏ". Archived from the original on 2009-04-11. Retrieved 2009-04-11. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  11. "越南与柬埔寨妇女代表团上香缅怀遭波尔布特军杀害的无辜平民". 越通社. 2019-02-22. https://zh.vietnamplus.vn/%E8%B6%8A%E5%8D%97%E4%B8%8E%E6%9F%AC%E5%9F%94%E5%AF%A8%E5%A6%87%E5%A5%B3%E4%BB%A3%E8%A1%A8%E5%9B%A2%E4%B8%8A%E9%A6%99%E7%BC%85%E6%80%80%E9%81%AD%E6%B3%A2%E5%B0%94%E5%B8%83%E7%89%B9%E5%86%9B%E6%9D%80%E5%AE%B3%E7%9A%84%E6%97%A0%E8%BE%9C%E5%B9%B3%E6%B0%91/92327.vnp. 
  12. "Victory over Pol Pot regime: They died for Cambodia to revive". vietnam plus. 2 March 2019. Retrieved 28 January 2022.
  13. Cambodian Genocide: The Essential Reference Guide. 28 February 2022. p. 47. ល.ស.ប.អ. 9781440876547. https://www.google.com/books/edition/Cambodian_Genocide_The_Essential_Referen/unhXEAAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&dq=Ba+Ch%C3%BAc&pg=PA5&printsec=frontcover. 
  14. "The forgotten massacre Killing Fields in Vietnam recalled by few". phnompenhpost. 19 April 2013. https://www.phnompenhpost.com/national/forgotten-massacre-killing-fields-vietnam-recalled-few. 
  15. "吴春历大将:越南西南边境地区保卫战胜利是捍卫国家主权事业的经验教训". 越通社. 2019-01-07. https://zh.vietnamplus.vn/%E5%90%B4%E6%98%A5%E5%8E%86%E5%A4%A7%E5%B0%86%E8%B6%8A%E5%8D%97%E8%A5%BF%E5%8D%97%E8%BE%B9%E5%A2%83%E5%9C%B0%E5%8C%BA%E4%BF%9D%E5%8D%AB%E6%88%98%E8%83%9C%E5%88%A9%E6%98%AF%E6%8D%8D%E5%8D%AB%E5%9B%BD%E5%AE%B6%E4%B8%BB%E6%9D%83%E4%BA%8B%E4%B8%9A%E7%9A%84%E7%BB%8F%E9%AA%8C%E6%95%99%E8%AE%AD/90565.vnp. 
  16. "越南西南边境地区保卫战胜利 帮助柬埔寨人民摆脱种族灭绝制度". 越通社. 2019-01-04. https://zh.vietnamplus.vn/%E5%9B%BE%E8%A1%A8%E6%96%B0%E9%97%BB%E8%B6%8A%E5%8D%97%E8%A5%BF%E5%8D%97%E8%BE%B9%E5%A2%83%E5%9C%B0%E5%8C%BA%E4%BF%9D%E5%8D%AB%E6%88%98%E8%83%9C%E5%88%A9-%E5%B8%AE%E5%8A%A9%E6%9F%AC%E5%9F%94%E5%AF%A8%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%91%86%E8%84%B1%E7%A7%8D%E6%97%8F%E7%81%AD%E7%BB%9D%E5%88%B6%E5%BA%A6/90460.vnp. 
  17. ១៧,០ ១៧,១ ១៧,២ Vương Thoại Trung (2015-05-04). "An Giang: Lễ giỗ tập thể các nạn nhân trong vụ thảm sát Ba Chúc". Vietnamplus. https://www.vietnamplus.vn/an-giang-le-gio-tap-the-cac-nan-nhan-trong-vu-tham-sat-ba-chuc/320737.vnp. 
  18. "Ba Chuc Tomb". Lonely Planet. Archived from the original on 2022-01-29. Retrieved 2022-01-29.
  19. Vietnam. 2006. p. 223. ល.ស.ប.អ. 9780792262039. https://www.google.com/books/edition/Vietnam/9WLfsdeJgHsC?hl=en&gbpv=1&dq=Ba+Ch%C3%BAc+massacre&pg=PA233&printsec=frontcover. 
  20. Dương Phạm Ngọc (2014-01-06). "Những trò giết người man rợ của bọn Pol Pot". VTC News. https://vtc.vn/nhung-tro-giet-nguoi-man-ro-cua-bon-pol-pot-ar140851.html. 
  21. con số thương vong trong vụ thảm sát Ba Chúc. pp. 300–301.