វិគីភីឌា

ជូហ្វានជី

ជូហ្វានជី ( simplified Chinese 诸蕃志) ដែលត្រូវបានបកប្រែផ្សេងៗគ្នាជា A Description of Barbarian Nations, Records of Foreign People, [១] ឬចំណងជើងស្រដៀងគ្នាផ្សេងទៀត [២] [៣] [៤] គឺជាស្នាដៃ រាជវង្សសុង សតវត្សទី ១៣ ដោយ Zhao Rukuo ។ ការងារនេះគឺជាការប្រមូលផ្ដុំនៃការពិពណ៌នាអំពីប្រទេស និងផលិតផលផ្សេងៗពីខាងក្រៅប្រទេសចិន ហើយវាត្រូវបានចាត់ទុកថាជាប្រភពសំខាន់នៃព័ត៌មានអំពីប្រជាជន គយ និងជាពិសេសទំនិញជួញដូរនៃប្រទេសជាច្រើននៅ អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងជុំវិញ មហាសមុទ្រឥណ្ឌា ក្នុងអំឡុងពេល រាជវង្សសុង។ [៥]

ទំព័រមួយពី ជូហ្វានជី ជាមួយនឹងការពិពណ៌នាអំពី Jiaozhi ។

មាតិកា

កែប្រែ

សៀវភៅនេះចែកចេញជាពីរភាគ។ បរិមាណទីមួយផ្តល់ការពិពណ៌នាអំពីប្រទេសផ្សេងៗ និងទំនៀមទម្លាប់របស់ប្រជាជនក្នុងតំបន់ ភាគទីពីរផ្តល់ព័ត៌មានអំពីទំនិញពាណិជ្ជកម្មដែលមានពីប្រទេសទាំងនោះ។ ព័ត៌មានមួយចំនួនដែលបានផ្តល់ឱ្យនៅក្នុងសៀវភៅគឺជារឿងនិទានដ៏ប្រឌិត ឧទាហរណ៍ការពិពណ៌នាអំពី សត្វស្លាបយក្ស របស់ ម៉ាដាហ្គាស្ការ ថាវាធំណាស់ដែលវាអាចលេបសត្វអូដ្ឋទាំងមូល [៦] ហើយគាត់ប្រហែលជាបានបញ្ចូលព័ត៌មានមិនត្រឹមត្រូវពីប្រភពសរសេររបស់ចិនផ្សេងទៀត ( ជាឧទាហរណ៍ រឿងនិទានរបស់បក្សីយក្សនៃម៉ាដាហ្គាស្ការប្រហែលជាមកពី Lingwai Daida ) ប៉ុន្តែប្រភពជាច្រើនរបស់គាត់ហាក់ដូចជាមានភាពសុក្រិត។ [៧]

បរិមាណ 1

កែប្រែ

នៅក្នុងបរិមាណ ១, ៥៨ ប្រទេសនិងតំបន់ត្រូវបានផ្តល់ឱ្យ។ [៨]

ប្រទេសដែលបានកត់ត្រារួមមាន ទីកន្លែង និងនគរនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដូចជា ចូវជី (交趾 ភាគខាងជើងវៀតណាម), ចម្ប៉ា ,(占城) ចេនឡា (眞臘 នៅទីនេះសំដៅទៅលើ អាណាចក្រខ្មែរ ) ,[៩] លង្កាសុខា (凌牙斯加), Sanfoqi (三佛齊, Palembang ), ជ្វា (闍婆), បាកាន (蒲甘, ភូមា) និង ម៉ាយិ (麻逸ប្រទេសហ្វីលីពីន )។ [១០] ប្រទេសជប៉ុន កូរ៉េ និងតៃវ៉ាន់នៅអាស៊ីបូព៌ា និងបណ្តាប្រទេសក្នុងឧបទ្វីបឥណ្ឌាដូចជា Huchala (胡茶辣, Gujarat ), Nanpi (南毗, Malabar ) និង Zhunian (注輦, ចុលា ) ក៏ត្រូវបានលើកឡើងផងដែរ។ [១១] វាក៏ផ្តល់ព័ត៌មានច្រើនជាងមុនដែលមាននៅក្នុងប្រភពចិននៅលើពិភពអ៊ីស្លាម និងផលិតផលរបស់ពួកគេ។ ប្រទេស Dashi (大食, អារ៉ាប់) ត្រូវបានពិពណ៌នាថាជាអាណាចក្រដ៏ធំទូលាយដែលគ្របដណ្តប់លើទឹកដីជាច្រើន (24 ដែលបានផ្តល់ឱ្យក្នុងសៀវភៅ) ជាមួយនឹងរដ្ឋធានីរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសអេហ្ស៊ីប និងរួមបញ្ចូល Baida (白達, Baghdad ); Wengman (甕蠻Oman ); Majia (麻嘉, Mecca ); ជីស៊ីនី (吉慈尼, Ghazni ) និងអ្នកដទៃ។ [១២]

សៀវភៅដែលបានរាយបញ្ជីប្រទេស និងទីកន្លែងបន្ថែមទៀតនៅក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិក ទាំងនេះរួមមាន Wusili (勿廝離, Egypt ) និងទីក្រុង Egentuo (遏根陀, Alexandria ), Bipaluo (弼琶囉, Berbera ), Zhongli (中理, សូម៉ាលី ), Cengba (層拔, Zanzibar ), Binouye ( ទុយនីស៊ី និងតំបន់ Tripoli ក្នុង ប្រទេសលីប៊ី ) និង Tuopandi (駞盤地, Damietta នៅអេហ្ស៊ីប)។ [៨] នៅ​ក្នុង​សៀវភៅ​នេះ លោក​បាន​រៀប​រាប់​អំពី​កន្លែង​ដូច​ជា ​បង្គោល​ភ្លើង​ហ្វារ​ល្បី​ឈ្មោះ​របស់​អាឡិចសាន់ឌ្រី ៖ [៧] [១៣]

The country of O-kön-t'o (Alexandria) belongs to Wu-ssï-li (Egypt). According to tradition, in olden times a stranger, Tsu-ko-ni (Alexander the Great) by name, built on the shore of the sea a great tower under which the earth was dug out and two rooms were made, well connected and very well secreted. In one vault was grain, in the other were arms. The tower was two hundred chang high. Four horses abreast could ascend to two-thirds of its height. In the centre of the building was a great well connecting with the big river ... On the summit there was a wondrous great mirror; if war-ships of other countries made a sudden attack, the mirror detected them beforehand, and the troops were ready in time for duty.
—Zhao Rukuo, translation by Hirth and Rockhill[១៤]

រដ្ឋភាគខាងលិចឆ្ងាយបំផុតដែលត្រូវបានពិពណ៌នាគឺ Mulanpi (木蘭皮Al-Murabitun ) ដែលរួមបញ្ចូលភាគខាងត្បូង ប្រទេសអេស្ប៉ាញ ។ [១៥] កោះមេឌីទែរ៉ាណេនៃ ស៊ីស៊ីលី (斯加里野, Sijialiye ) ក៏ត្រូវបានលើកឡើងផងដែរ។ [១៦]

ភាគ ២

កែប្រែ

នៅក្នុងបរិមាណទី ២ ផលិតផលចំនួន ៤៧ ត្រូវបានចុះបញ្ជី ដែលក្នុងនោះ ២២ មកពីអាស៊ីកណ្តាល និងអាហ្វ្រិក។ [៨] Zhao បានផ្តល់ព័ត៌មានអំពីផលិតផលជួញដូរផ្សេងៗនៅដើមសតវត្សទី ១៣ ឧទាហរណ៍អំពីប្រភពដើមនៃ Frankincense ( Ruxiang ) ដែលត្រូវបានជួញដូរទៅប្រទេសចិនពីអារ៉ាប់ ( Dashi ):

"Ruxiang ឬ xunluxiang មកពីប្រទេស Dashi បីនៃ Maloba ( Murbat ) Shihe ( Shihr ) និង Nufa ( Zufar ) ពីជម្រៅនៃភ្នំដាច់ស្រយាលបំផុត។ [១៧] ដើមឈើដែលផ្តល់ផលថ្នាំនេះអាចត្រូវបានគេប្រៀបធៀបទៅនឹង ដើមស្រល់ បន្ទាប់មកផ្ទុកវានៅលើកប៉ាល់របស់ពួកគេដើម្បីផ្លាស់ប្តូរវាសម្រាប់ទំនិញផ្សេងទៀតនៅក្នុង Sanfoqi នេះជាហេតុផលដែលវាត្រូវបានប្រមូលជាទូទៅនៅនិងត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាផលិតផលរបស់ Sanfoqi ។ [១៨]

ការបកប្រែ

កែប្រែ

ការ​បក​ប្រែ​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស​មួយ​ផ្នែក​ដែល​មាន​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ត្រូវ​បាន​បោះពុម្ព​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩១១ ដោយ Friedrich Hirth និង William W. Rockhill ។ [១៩] [២០]

ការបកប្រែចំណារពន្យល់ថ្មីនៃភាគទី ១ ដែលបង្ហាញដោយផែនទី និងរូបភាពត្រូវបានបោះពុម្ពជាឌីជីថលដោយ Shao-yun Yang ក្នុងឆ្នាំ ២០២០។ [៩]

  1. ↑ Asia's Maritime Bead Trade: 300 B.C. to the Present. 30 June 2002. p. 73. ល.ស.ប.អ. 978-0824823320. https://books.google.com/books?id=zzZBdGQN_TIC&pg=PA73. 
  2. ↑ The Manila-Acapulco Galleons : The Treasure Ships of the Pacific. 18 May 2011. p. 103. ល.ស.ប.អ. 9781456775438. https://books.google.com/books?id=kk_iU0f-iT8C&pg=PA103. 
  3. ↑ Qing Colonial Enterprise: Ethnography and Cartography in Early Modern China. 2008. p. 233. ល.ស.ប.អ. 978-9004165076. https://books.google.com/books?id=8UKTzo1UiVgC&pg=PA89. 
  4. ↑ A History of Chinese Science and Technology, Volume 2. 2014. p. 289. ល.ស.ប.អ. 9783662441664. https://books.google.com/books?id=d__HBAAAQBAJ&pg=PA289. 
  5. ↑ Derek Heng Thiam Soon (June 2001). "The Trade in Lakawood Products between South China and the Malay World from the Twelfth to Fifteenth Centuries AD". Journal of Southeast Asian Studies 32 (2): 133–149. DOI:10.1017/s0022463401000066.
  6. ↑ Valerie Hansen, Kenneth R. Curtis (January 2013). Voyages in World History, Volume 1 - to 1600. Wadsworth Publishing. pp. 339. ល.ស.ប.អ. 9781285415123. https://books.google.com/books?id=9UUWAAAAQBAJ&pg=PA339. 
  7. ↑ ៧,០ ៧,១ Tasha Vorderstrasse (14 May 2014). The Lineaments of Islam: Studies in Honor of Fred McGraw Donner. Brill. pp. 461–474. ល.ស.ប.អ. 9789004231948. https://books.google.com/books?id=IfIyAQAAQBAJ&pg=PA461.  Cite error: Invalid <ref> tag; name "tasha" defined multiple times with different content
  8. ↑ ៨,០ ៨,១ ៨,២ Anshan Li (6 April 2012). A History of Overseas Chinese in Africa to 1911. Diasporic Africa Press. pp. 30–33. ល.ស.ប.អ. 978-0966020106. https://books.google.com/books?id=Xuq7QCmY6jQC&pg=PA30.  Cite error: Invalid <ref> tag; name "li" defined multiple times with different content
  9. ↑ ៩,០ ៩,១ A Chinese Gazetteer of Foreign Lands: A New Translation of Part 1 of the Zhufan zhi (1225). 2020-06-15. https://arcg.is/e15vm.  Cite error: Invalid <ref> tag; name "Yang 2020" defined multiple times with different content
  10. ↑ The Philippines: A Global Studies Handbook. 9 December 2005. p. 16. ល.ស.ប.អ. 978-1851096756. https://books.google.com/books?id=2Z-n_kDTxf0C&pg=PT41. 
  11. ↑ Secret Maps of the Ancient World. 11 June 2008. p. 118. ល.ស.ប.អ. 978-1434392787. https://books.google.com/books?id=4Xe9sFSJUOEC&pg=PA118. 
  12. ↑ Mapping the Chinese and Islamic Worlds: Cross-Cultural Exchange in Pre-Modern Asia. 2012. pp. 51–52. ល.ស.ប.អ. 978-1107018686. https://books.google.com/books?id=1-8gAwAAQBAJ&pg=PA51. 
  13. ↑ Hyunhee Park (2012). Mapping the Chinese and Islamic Worlds: Cross-Cultural Exchange in Pre-Modern Asia. Cambridge University Press. p. 53. ល.ស.ប.អ. 978-1107018686. https://books.google.com/books?id=1-8gAwAAQBAJ&pg=PA53. 
  14. ↑ Friedrich Hirth, William Woodville Rockhill. Chau Ju-kua: His Work On The Chinese And Arab Trade In The Twelfth And Thirteenth Centuries, Entitled Chu-fan-chï. pp. 146–147. https://archive.org/stream/cu31924023289345#page/n161/mode/2up. 
  15. ↑ Qiong Zhang (5 June 2015). Making the New World Their Own: Chinese Encounters with Jesuit Science in the Age of Discovery. Brill. pp. 134–135. ល.ស.ប.អ. 9789004284388. https://books.google.com/books?id=WVPFCQAAQBAJ&pg=PA135. 
  16. ↑ Don J. Wyatt (2011). The Blacks of Premodern China. University of Pennsylvania Press. p. 35. ល.ស.ប.អ. 9780812203585. https://books.google.com/books?id=colwNdOiiCQC&pg=PA35. 
  17. ↑ Ralph Kauz (2010). Aspects of the Maritime Silk Road: From the Persian Gulf to the East China Sea. Otto Harrassowitz Verlag. p. 130. ល.ស.ប.អ. 978-3-447-06103-2. https://books.google.com/books?id=YJibpHfnw94C&pg=PA130. "The frankincense was first collected in the Hadhramaut ports of Mirbat, Shihr, and Zufar whence Arab merchant vessels shipped it to Srivijaya, before it was then reexported to China. The term "xunluxiang" is derived from the Arab word "kundur". . . According to Li Xun, frankincense originally came from Persia.92 Laufer refers to the Xiangpu 香譜 by Hong Chu . . . Zhao Rukuo notes: Ruxiang or xunluxiang comes from the three Dashi countries of Murbat (Maloba), Shihr (Shihe), and Dhofar (Nufa), from the depths of the remotest mountains..." 
  18. ↑ Ralph Kauz (2010). Aspects of the Maritime Silk Road: From the Persian Gulf to the East China Sea. Otto Harrassowitz Verlag. p. 131. ល.ស.ប.អ. 978-3-447-06103-2. https://books.google.com/books?id=YJibpHfnw94C&pg=PA131. 
  19. ↑ Chau (1911). Chau Ju-kua: His Work On The Chinese And Arab Trade In The Twelfth And Thirteenth Centuries, Entitled Chu-fan-chï. Saint Petersburg: Printing Office of the Imperial Academy of Sciences. pp. 38. https://archive.org/stream/cu31924023289345#page/n53/mode/2up. 
  20. ↑ "Old Chinese Book Tells of the World 800 Years Ago; Chau-Ju-Kua's Chronicles of the Twelfth Century, Now First Translated, Give a "Description of Barbarous Peoples Picked Up by This Noted Inspector of Foreign Trade and Descendant of Emperors". New York Times. December 29, 1912. https://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9F02E5D91139E633A2575AC2A9649D946396D6CF. 
បានពី "https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=ជូហ្វានជី&oldid=313224"