ភាសាវៀតណាម

ភាសាវៀតណាម (Vietnamese: tiếng Việt) គឺជាភាសាអូស្ត្រូអាស៊ីកដែលនិយាយជាចម្បងក្នុងប្រទេសវៀតណាម ដែលជាភាសាជាតិជាផ្លូវការ។  ភាសាវៀតណាមត្រូវបាននិយាយដោយប្រជាជនប្រហែល ៨៥លាននាក់ ច្រើនដងច្រើនជាងក្រុមគ្រួសារអូស្ត្រូអាស៊ីកដែលនៅសល់បញ្ចូលគ្នា។ ភាសាវៀតណាម ជាភាសាកំណើតរបស់ជនជាតិវៀតណាម (ហៅថា:គិញ) ក៏ដូចជាភាសាទីពីរ ឬភាសាទីមួយសម្រាប់ក្រុមជនជាតិផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ ដែលត្រូវបានបែងចែកទៅជាគ្រាមភាសាសំខាន់ៗចំនួនបី គឺភាគខាងជើង (ហាណូយ) ភាគកណ្តាល (ហ្វេ) និងភាគខាងត្បូង (ទីក្រុងហូជីមិញ)។

វៀតណាម
tiếng Việt
ការបញ្ចេញសំឡេង	/tiəŋ˧˦ viə˨ʔ/ (ខាងជើង) /tiəŋ˦˥ jḭək̚˨˩˨/ (ខាងត្បូង)
ដើមកំណើតនៅ	ប្រទេសវៀតណាម ប្រទេសចិន (ខេត្តគ័ងស៊ី)
ជាតិពន្ធុ​ ​(ជនជាតិ)	គិញ (វៀតណាម)
អ្នកនិយាយដើមកំណើត	៧៦ លាននាក់
អំបូរភាសា	អូស្ត្រូអាស៊ី វៀត វៀត–មឿង វៀតណាម
ទម្រង់ដើម	ប្រូតូ-វៀត វៀតណាមបុរាណ វៀតណាមសម័យកណ្ដាល
ប្រព័ន្ធសរសេរ	ឡាតាំង (Vietnamese alphabet) ប្រេលវៀតណាម Chữ Nôm (ក្នុងប្រវត្តិ)
ស្ថានភាពផ្លូវការ
ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង	វៀតណាម អាស៊ាន
ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់	ឆែក
កូដភាសា
ISO 639-1	vi
ISO 639-2	vie
ISO 639-3	vie
ហ្គ្រតតូឡក	viet1252
Linguasphere	46-EBA
តំបន់នៃប្រទេសវៀតណាមដែលមានភាសាវៀតណាមជាភាសាកំណើត

ភាសាវៀតណាម ដូចភាសាផ្សេងទៀតជាច្រើននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងអាស៊ីបូព៌ា ភាសាវៀតណាមគឺជាភាសាវិភាគដែលមានសូរសព្ទ។ មានទិសដៅដំបូងដោយប្រធានបទ-កិរិយាស័ព្ទ-លំដាប់វត្ថុ និងអ្នកកែប្រែតាមពាក្យដែលពួកគេកែប្រែ។ ក៏ប្រើការចាត់ថ្នាក់នាមផងដែរ។ វាក្យសព្ទរបស់វាមានឥទ្ធិពលយ៉ាងសំខាន់ពីភាសាចិនកណ្តាល និងពាក្យកម្ចីមួយចំនួនពីភាសាបារាំង។ ភាសាវៀតណាមត្រូវបានសរសេរជាប្រវត្តិសាស្ត្រដោយប្រើជឺ ណោម (chữ Nôm) ដែលជាអក្សរចារឹកដោយប្រើអក្សរចិន (chữ Hán) ដើម្បីតំណាងឱ្យវាក្យសព្ទចិន-វៀតណាម និងពាក្យវៀតណាមដើមមួយចំនួន រួមជាមួយនឹងតួអក្សរដែលបានបង្កើតក្នុងស្រុកជាច្រើនដើម្បីតំណាងឱ្យពាក្យផ្សេងទៀត។ អក្ខរក្រមវៀតណាម (chữ quốc ngữ) ដែលត្រូវបានគេប្រើនៅថ្ងៃនេះគឺជាអក្សរឡាតាំងដែលមានសញ្ញាវណ្ណយុត្តិបន្ថែមផង ដែលផ្អែកលើអក្សរឡាតាំងត្រូវបានអនុម័តជាផ្លូវការក្នុងកំឡុងការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងនៅវៀតណាម។ ដែលប្រើរូបសញ្ញា និងសញ្ញាសម្គាល់ដើម្បីសម្គាល់សំឡេង និងសូរសព្ទមួយចំនួន។

ការចែកចាយផ្លូវភូមិសាស្រ្ត

ក្នុងនាមជាភាសាជាតិ ភាសាវៀតណាមត្រូវបានគេនិយាយទូទាំងវៀតណាមដោយជនជាតិវៀតណាមនិងជនជាតិភាគតិចជាច្រើនរបស់វៀតណាម ។ ភាសាវៀតណាមក៏ជាភាសាកំណើតរបស់ក្រុមជនជាតិហ្គីននៅខេត្តក្វាងស៊ីខាងត្បូងនៅចិន ។ អ្នកនិយាយដើមកំណើតមួយចំនួនធំក៏រស់នៅក្នុងប្រទេសជិតខាង ជាកម្ពុជានិងឡាវ ។

ភាសាវៀតណាមគឺជាភាសាដែលមានអ្នកនិយាយច្រើនបំផុតជាភាសាទីប្រាំមួយនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយមានអ្នកនិយាយជាង ១,៥ លាននាក់ដែលប្រមូលផ្តុំនៅរដ្ឋតិចតួច ។ វាគឺជាភាសាដែលមានអ្នកនិយាយច្រើនបំផុតជាភាសាទីបីនៅក្នុងរដ្ឋតិចសាស់ ទីបួននៅរដ្ឋអាខាន់សាសនិងរដ្ឋល្វីនស៊ីណា និងទីប្រាំនៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា ។ ភាសាវៀតណាមគឺជាភាសាដែលមានអ្នកនិយាយច្រើនបំផុតជាភាសាទីប្រាំពីរនៅក្នុងអូស្ត្រាលី ។

ព្យញ្ជនៈ

អក្សរវៀតណាម

អក្សរ	ឈ្មោះ	ឈ្មោះពេលប្រើក្នុងការប្រកប	IPA
A a	a	អា	/aː˧/
Ă ă	á	អះ	/aː˧˥/
 â	ớ	អើ	/əː˧˥/
B b	bê	bờ បើ (ប)	/ɓe˧, ɓəː˧˩/
C c	xê	cờ កើ (ក, គ)	/se˧, kəː˧˩/
Ch		chờ ជើ (ច,ជ)	/tɕ/, /c/
D d	dê	dờ ហ្ស៊ើ / យើ / ញើ (ញ, យ, ស ហ្ស)	/ze˧, zəː˧˩/
Đ đ	đê	đờ ដើ (ដ, ឌ)	/ɗe˧, ɗəː˧˩/
E e	e	e អែ	/ɛ˧/
Ê ê	ê	ê អ៊េ	/e˧/
G g	giê	gờ ហ្គើ (ក, គ, ហ្គ)	/ze˧, ɣəː˧˩/
Gh		ហ្គើ (ក, គ, ហ្គ)	/ɣ/
Gi		giờ ហ្ស៊ើ / យើ / ញើ (ញ, យ, ស ហ្ស)	/z/
H h	hát	hờ ហ៊ើ (ហ)	/hək˧˥, həː˧˩/
I i	i ngắn	អ៊ី	/i˧ ŋan˧˥/
K k	ca	កា (ក, គ)	/kaː˧/
Kh		khờ ឃើ (ខ, ឃ)	/x/
L l	e lờ	lờ លើ (ល, ឡ)	/(ɛ˧)ləː˧˩/
M m	em mờ	mờ មើ (ម)	/(ɛm˧)məː˧˩/
N n	en nờ	nờ នើ (ន, ណ)	/(ɛn˧)nəː˧˩/
Ng		ngờ ងើ (ង)	/ŋ/
Ngh		ងើ, ហ្ងើ (ង, ហ្ង)	/ŋ/
Nh		nhờ ញើ, យើ (ញ, យ)	/ɲ/
O o	o	អ	/ɔ˧/
Ô ô	ô	អូ, អោ	/o˧/
Ơ ơ	ơ	អ៊ើ, អើ	/əː˧/
P p	pê	pờ ពើ (ប៉, ព)	/pe˧, pəː˧˩/
Ph		phờ ហ្វើ (ហ្វ)	/f/
Q q	quy	quờ ក្វើ (ក្វ, គ្វ)	/ku˧, kwi˧, kwəː˧˩/
R r	e rờ	rờ ហ្ស៊ើ / រើ (រ, ស ហ្ស)	/(ɛ˧)rəː˧˩, rəː˧˩/
S s	ét xì	sờ ស៊ើ (ស)	/ɛt˦˥si˧˩, ʂəː˧˩/
T t	tê	tờ តើ (ត, ទ)	/te˧, təː˧˩/
Th		thờ ធើ (ថ, ធ)	/tʰ/
Tr		trờ ជើ (ច,ជ)	/tɕ/
U u	u	អ៊ូ	/u˧/
Ư ư	ư	អ៊ឺ	/ɨ˧/
V v	vê	vờ វើ (វ)	/ve˧, vəː˧/
X x	ích xì	xờ ស៊ើ (ស)	/ik˦˥si˧˩, səː˧˩/
Y y	y dài	អ៊ី	/i˧zaːj˧˩