សម្បត្តិវប្បធម៌ខ្មែរដែលបានបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក

អង្គការសិក្សា​វិទ្យាសាស្រ្តអប់រំ និងវប្បធម៌ ហៅកាត់ថាយូណេស្កូ(UNESCO)គឺជាផ្នែកមួយនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ(United Nation)។ អង្គការនេះបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងបង្រួបបង្រួមឲ្យមានសន្តិភាព ស្ថេរភាព ដោយលើកតម្កើងឲ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យ អប់រំ វិទ្យាសាស្រ្ត និង វប្បធម៌ ជាពិសេសការគោរពជាសកល ដើម្បីអោយមាន យុត្តិធម៌ មានការគោរពច្បាប់ និងសិទ្ធិមនុស្ស។ អង្គការយូណេស្កូបានបង្កើតឲ្យមានកម្មវិធីនិងគណៈកម្មាធិការមួយចំនួនដើម្បូីលើកកម្ពស់ការអប់រំ វិទ្យាសាស្ត្រ និងវប្បធម៌។ ក្នុងកម្មវិធីទាំងនោះមានដូចជា៖ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបី កម្មវិធីស្មារតីនៃការចងចាំពិភពលោក ឋបនីយជីវមណ្ឌល ជាដើម។ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក បង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់និងការពារតម្លៃលេចធ្លោជាសកលរបស់តំបន់វប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងធម្មជាតិ។ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបី បង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់និងការពារតម្លៃនៃបេតិកភណ្ឌរស់។ បេតិភណ្ឌអរូបី គឺជាមរតកបង្កើតដោយមនុស្សបានផ្ទេរបន្តពីជំនាន់មួយ ទៅជំនាន់មួយ តាមរយៈការប្រតិបត្តិ ការបង្ហាញ ការសម្តែង ការនិយាយ ឬការត្រាប់តៗគ្នា ដែល មិនអាចមើលឃើញ មិនអាចប៉ះពាល់បាន និងពិបាកយល់ ដូចជាចំណេះដឹង បំណិន ភាសា សិល្បៈ សាសនា ជំនឿ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី ឧបករណ៍សម្ភារ វត្ថុសិល្បៈជាដើម។

អង្គរ

ប្រាសាទព្រះវិហារ

សម្បូរព្រៃគុហ៍

ប្រាសាទកោះកេរ

តំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅកម្ពុជា

បេតិកភណ្ឌរូបី(World Heritage Site)មានដូចជា៖

ឈ្មោះតំបន់ដែលត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជី	រូបភាព	ទីតាំង	លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យ	ផ្ទៃក្រឡា ha (acre)	ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំ	សម័យប្រជុំ	ឯកសារយោង
ឧទ្យានបុរាណវិទ្យាអង្គរ		កម្ពុជា !ខេត្តសៀមរាប, Cambodia 13°26′N 103°50′E	វប្បធម៌ (i), (ii), (iii), (iv)	700440100000000000040,100 (99,000)	១៤ ធ្នូ ១៩៩២	សម័យប្រជុំគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកលើកទី១៦ នាទីក្រុងសាន់តាហ្វេ សហរដ្ឋអាមេរិក។
ប្រាសាទព្រះវិហារ		កម្ពុជា !ខេត្តព្រះវិហារ, Cambodia 14°23′26″N 104°40′49″E	វប្បធម៌​ (i)	7002155000000000000155 (380); តំបន់ទ្រនាប់ 2,643 (6,530)	៧ កក្កដា ២០០៨	សម័យប្រជុំគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកលើកទី៣២ នាទីក្រុងកេបិច ប្រទេសកាណាដា។
តំបន់ប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុហ៍ បុរាណស្ថាននៃអតីតរាជធានីឦសានបុរី		កម្ពុជា !ខេត្តកំពង់ធំ, Cambodia 12°52′15″N 105°2′35″E	វប្បធម៌ (ii), (iii), (vi)	7002840030000000000840.03 (2,075.8); តំបន់ទ្រនាប់ 2,523.6 (6,236)	៨ កក្កដា ២០១៧	សម័យប្រជុំគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកលើកទី៤១ នាទីក្រុងក្រាកូវ ប្រទេសប៉ូឡូញ។
កោះកេរ៖ បុរាណស្ថាននៃអតីតរាជធានីលិង្គបុរី ឬឆោកគគ៌្យរ		កម្ពុជា !ខេត្តព្រះវិហារ, Cambodia 13°46′59″N 104°32′14″E	វប្បធម៌ (ii), (iv)	70031187609999999991,187.61 (2,934.6); តំបន់ទ្រនាប់ 3,523.77 (8,707.4)	១៧ កញ្ញា ២០២៣	សម័យប្រជុំគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកលើកទី៤៥ នាទីក្រុងរីយ៉ាដ រាជាណាចក្រអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត។

បញ្ជីបេតិកភណ្ឌអរូបី(Intangible Cultural Heritage)មានដូចជា៖

បេតិកភណ្ឌអរូបីដែលត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជី	រូបភាព	ប្រភេទបញ្ជីដែលត្រូវបានចុះ	ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំ	សម័យប្រជុំ	ឯកសារយោង
របាំព្រះរាជទ្រព្យ		បញ្ជីតំណាងនៃមនុស្សជាតិ	៧ វិច្ឆិកា ២០០៣
ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំ		បញ្ជីតំណាងនៃមនុស្សជាតិ	២៥ វិច្ឆិកា ២០០៥
ល្បែងទាញព្រ័ត្រ		បញ្ជីតំណាងនៃមនុស្សជាតិ	២ ធ្នូ ២០១៥	កិច្ចប្រជុំលើកទី១០ នៃគណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាល​ដើម្បីការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីរបស់អង្គការយូណេស្កូ នៅទីក្រុងវិនហុក ប្រទេសណាមីប៊ី។
ចាប៉ីដងវែង		បញ្ជីត្រូវការការសង្គ្រោះបន្ទាន់	៣០ វិច្ឆិកា ២០១៦	កិច្ចប្រជុំលើកទី១១ នៃគណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាលដើម្បីការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីរបស់អង្គការយូណេស្កូ​ នៅទីក្រុងអាឌីសអាបាបា ប្រទេសអេត្យូពី។
ល្ខោនខោលវត្តស្វាយអណ្ដែត		បញ្ជីត្រូវការការសង្គ្រោះបន្ទាន់	២៨ វិច្ឆិកា ២០១៨	កិច្ចប្រជុំលើកទី១៣​ នៃគណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាលដើម្បីការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីរបស់អង្គការយូណេស្កូ នៅទីក្រុងព័រល្វី សាធារណរដ្ឋម៉ូរីស។
គុនល្បុក្កតោ		បញ្ជីតំណាងនៃមនុស្សជាតិ	២៩ វិច្ឆិកា ២០២២	កិច្ចប្រជុំលើកទី១៧ នៃគណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាលដើម្បីការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីរបស់អង្គការយូណេស្កូ នៅទីក្រុងរ៉ាបាត់ ព្រះរាជាណាចក្រម៉ារ៉ុក ។

បញ្ជីស្មារតីនៃការចងចាំពិភពលោក(Memory of the World)មានដូចជា៖

1. បណ្ណាសារសារមន្ទីរឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែង ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលកាលពីថ្ងៃទី ៣១ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៩ នៅទីក្រុងប្រ៊ិចថោនប្រទេសបារបារដូស។
2. ក្រាំងរឿងអ៊ីណាវបុស្បា ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលកាលពីថ្ងៃទី​​ ៣០ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០១៧​ នៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង។

បញ្ជីស្មារតីនៃការចងចាំពិភពលោកថ្នាក់តំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក(Memory of the World for Asia and the Pacific)មានដូចជា៖

1. ខ្សែ​អាត់​សម្លេង​រឿង​រាមកេរ្តិ៍តាគ្រុឌ​ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលកាលពីថ្ងៃទី ១៤ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៤ នៅទីក្រុងក្វាងចូវប្រទេសចិន

ឋបនីយជីវមណ្ឌល(Biosphere Reserves)មានដូចជា៖

1. ឋបនីយជីវមណ្ឌលបឹងទន្លេសាប ត្រូវបានដាក់កំណត់ដោយអង្គការយូណេស្កូនៅឆ្នាំ១៩៩៧។

បណ្ដាញទីក្រុងច្នៃប្រតិដ្ឋរបស់អង្គការយូណេស្កូ(UNESCO Creative Cities Network)មានដូចជា៖

1. ក្រុងបាត់ដំបង ត្រូវបានអង្គការយូណេស្កូចុះក្នុងបញ្ជីបណ្ដាញទីក្រុងច្នៃប្រតិដ្ឋ ផ្នែកម្ហូបអាហារ(Gastronomy)កាលពីថ្ងៃទី​ ៣១ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០២៣ នាទីក្រុងអ៊ីស្តង់ប៊ុល ប្រទេសតួកគី។