អំណាចកណ្តាល
នៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ អំណាចកណ្តាល គឺជារដ្ឋអធិបតេយ្យដែលមិនមែនជា មហាអំណាច ឬ មហាចក្រអំណាចនោះទេ ប៉ុន្តែនៅតែមានឥទ្ធិពលធំ ឬមធ្យម និងការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។
គំនិតនៃ "អំណាចកណ្តាល" មានតាំងពីដើមកំណើតនៃប្រព័ន្ធរដ្ឋអឺរ៉ុប។ នៅចុងសតវត្សទី 16 អ្នកគិតនយោបាយអ៊ីតាលី ជីអូវ៉ាមនី បូតេរ៉ូ បានបែងចែកពិភពលោកជាបីប្រភេទនៃរដ្ឋ: grandissime (អាណាចក្រ[ត្រូវការអំណះអំណាង] ), mezano (អំណាចកណ្តាល) និង piccioli ( អំណាចតូច ) ។ យោងទៅតាមលោកបូតេរ៉ូ មហាអំណាច ឬអំណាចកណ្តាល "មានកម្លាំង និងសិទ្ធិអំណាចគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឈរដោយខ្លួនឯងដោយមិនត្រូវការជំនួយពីអ្នកដទៃ" ។ [១]
បញ្ជីនៃអំណាចកណ្តាល
កែប្រែដូចប្រទេសមហាអំណាចដែរ មិនមានការព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆ័ន្ទក្នុងចំណោមអាជ្ញាធរថាប្រទេសណាត្រូវបានចាត់ទុកថាជាមហាអំណាចកណ្តាលនោះទេ។ បញ្ជីជារឿយៗជាកម្មវត្ថុនៃការជជែកវែកញែកច្រើន ហើយមានទំនោរដាក់ប្រទេសធំៗប្រៀបធៀប (ឧ អាហ្សង់ទីន ) រួមជាមួយនឹងក្រុមតូចៗ (ឧ ប្រទេសន័រវេស )។ [២] ច្បាស់ណាស់មិនមែនអំណាចកណ្តាលទាំងអស់សុទ្ធតែមានឋានៈស្មើគ្នានោះទេ។ មួយចំនួនត្រូវបានចាត់ទុកថាជា មហាអំណាចក្នុងតំបន់ និងជាសមាជិកនៃក្រុមប្រទេសទាំង២០ (ឧ ប្រទេសអូស្ត្រាលី ) ខណៈពេលដែលប្រទេសផ្សេងទៀតអាចចាត់ទុកថាជា មហាអំណាចតូច (ឧ សាធារណរដ្ឋឆេក )។ [៣] មហាអំណាចកណ្តាលធំៗមួយចំនួនក៏មានតួនាទីសំខាន់នៅក្នុង អង្គការសហប្រជាជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិផ្សេងទៀតដូចជា អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ជាដើម។
ខាងក្រោមនេះគឺជាបញ្ជីប្រទេសចំនួន ៥២ ដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាប្រទេសមហាអំណាចកណ្តាលដោយអ្នកសិក្សា ឬអ្នកជំនាញផ្សេងទៀត នៅចំណុចមួយចំនួនក្នុងគ្រាមួយចាប់តាំងពី សម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ ដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាជាមហាអំណាចកណ្តាលដោយអ្នកសិក្សា ឬអ្នកជំនាញផ្សេងទៀត (សមាជិកនៃ សេដ្ឋកិច្ចធំៗរបស់ជី-២០ មានអក្សរដិត លើកលែងតែ រដ្ឋជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ដែលត្រូវបានចូលរួមក្រោមការចូលជាសមាជិកសមូហភាពរបស់សហភាពអឺរ៉ុប)៖
• ទ្វីបអាហ្វ្រិក (ប្រទេសចំនួនប្រាំពីរ)
-អាល់ហ្ស៊េរី
-អង់ហ្គោឡា
-អេស៊ីប
-អេត្យូពី
-ម៉ារ៉ុក
-នីហ្សេរីយ៉ា
-អាហ្វ្រិកខាងត្បូង
• ទ្វីបអាស៊ី (ប្រទេសចំនួនម្ភៃ)
-បង់ក្លាដែស
-កូរ៉េខាងជើង
-ឥណ្ឌូនេស៊ី
-អ៊ីរ៉ាក់
-អ៊ីរ៉ង់
-អ៊ីស្រាអែល
-កាហ្សាក់ស្ថាន
-គុយវ៉ែត
-ម៉ាឡេស៊ី
-ប៉ាគីស្ថាន
-ហ្វីលីពីន
-កាតា
-កូរ៉េខាងត្បូង
-អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត
-សិង្ហបុរី
-តៃវ៉ាន់
-ថៃ
-វៀតណាម
-តួក
គី
-សហព័ន្ធអារ៉ាប់រួម
• ទ្វីបអាមេរិក
ឯកសារយោង
កែប្រែ- ↑ Rudd K (2006) Making Australia a force for good, Labor eHerald Archived 27 June 2007 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
- ↑ Solomon S (1997) South African Foreign Policy and Middle Power Leadership Archived 26 April 2015 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., ISS
- ↑ Cabada, Ladislav (November 2005). "The New International Role of Small(er) States". The Journal of the Central European Political Science Association 1 (1): 30–45. Retrieved on 10 February 2020.