ឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវ

ឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវ (រជ្ជកាលព្រះស្ដេចកន) លោកជាបុត្ររបស់ចៅពញាយោធាសង្គ្រាមដែលជាខ្ញុំរាជការខាងព្រះឝ្រីឝៅគន្ធបទ។ ដោយយល់ថាព្រះឝ្រីឝៅគន្ធបទបានបញ្ជាបិតាខ្លួនឱ្យទៅស្លាប់ ក៏មានចិត្តប្រែចូលខ្លួនបំរើព្រះស្ដេចកនទៅវិញ។ កាលមុនពេលចូលទៅ ធ្វើគត់ព្រះដំខត្តិយរាជា លោកបានគ្រងងារជា ឧកញ៉ាយមរាជ។ ក្រោយពីធ្វើសឹកឈ្នះព្រះចៅផែនដីមក លោកក៏បានងារជាចៅពញាក្រឡាហោមកែវវិញ។ លោកក៏ជាក្លើនឹងលោកចៈម៉ឺនចៃចុងរ័ក្សសោម

ឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវ
ចៅពញាក្រឡាហោមនៃក្រុងស្រឡប់ដូនតីពិជ័យព្រៃនគរ
ក្នុងការិយាល័យ
សតវត្សទី១៦
ព្រះមហាក្សត្រស្រីជេដ្ឋា
ឧកញ៉ាយមរាជនៃក្រុងស្រឡប់ដូនតីពិជ័យព្រៃនគរ
ក្នុងការិយាល័យ
១៥១២–សតវត្សទី១៦
ឱកម៉ឺនសូរិន្ទនៃស្រឡប់ដូនតីពិជ័យព្រៃនគរ
ក្នុងការិយាល័យ
សតវត្សទី១៦–១៥១២
ព័ត៌មានលម្អិតផ្ទាល់ខ្លួន
កើត
កែវ
ឪពុកម្តាយ(s)ចៅពញាយោធាសង្គ្រាម

ប្រវត្តិ និង ការងារ កែប្រែ

មហាឧបរាជកន យល់ឃើញថាបានការហើយ ក៏លើកទ័ពទាំងពីរផ្លូវត្រូវជាបីផ្លូវនឹងទ័ពខ្លួនឯងផង ចេញទៅដល់ចុងខេត្តអាសន្ទុក ហើយឲ្យឈប់ទ័ពតាំងបន្ទាយប្រជុំនាយកងទ័ពមកប្រឹក្សាការសង្គ្រាមថា: ទ័ពយើងដែលលើកទៅនេះបានពិជ័យឫក្សល្អណាស់។ បើយើងនឹងលើកទៅវាយយកជ័យជំនះកាលណាប្រាកដជាយើងនឹងបានដោយងាយក្នុងកាលនោះ តែស្លាប់រេហ៍ពលទាំងសងខាងខ្លះពុំខានឡើយ។ បើយើងមានជ័យជំនះកាលណាប្រាកដជាហ្លួងឲ្យសំលាប់ម្ដាយយើង និង ញាតិសន្តានយើង ស្លាប់អស់ឥតប្រយោជន៍។ ​​​​​​​​​ដូច្នេះ យើងយល់ថាយើងត្រូវគិតឧបាយកល យកម្ដាយ និង ញាតិសន្តានយើងឲ្យបាន ហើយឲ្យមានជ័យជំនះផង។ ដូច្នេះតើអស់កងសេនាទាហានយើងនេះ នរណានឹងអាចទទួលអាសាយើងយកកេរ្តិ៍ឈ្មោះទុកតទៅ។ អស់នាយកងទ័ពសួរថា: ឧបាយកល មហាឧបរាជនោះ ដូចម្ដេច? មហាឧបរាជ ថ្លែងប្រាប់ថា: កាលផែនដី សម្ដេចព្រះបរមរាជាពញាយ៉ាតនោះ ព្រះអង្គតែងប្រើឧបាយ មនុស្សដប់ពីរនាក់ ឲ្យចូលទៅលុកព្រះឥន្ទកុមាររាជា (ស្ដេចសៀម)។ ឧបាយនោះ ក៏នៅជាពុំសូវជ្រៅជ្រះណាស់នៅឡើយដែរ។

ថាបើនរណាទទួលអាសាយើង យើងនឹងឲ្យរង្វាន់ឲ្យយសសក្ដិឲ្យពេញចិត្ត ហើយយើងនឹងចិញ្ចឹមកូនចៅ ផៅសន្តានតទៅ ៧ ជួរគោត្រ។ ខណៈនោះ មានម្នាក់ឈ្មោះ ឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវ ជាកូនរបស់ចៅពញាយោធាសង្គ្រាម ដែលមានចិត្តឃោរឃៅខឹងនឹង សម្ដេចព្រះឝ្រីឝៅគន្ធបទថា ទ្រង់ប្រើចៅពញាយោធាសង្គ្រាម ជាបិតាខ្លួនទៅឲ្យមហាឧបរាជកន កាលនៅជាឃុនហ្លួងព្រះស្ដេចធិបតីបាញ់សំលាប់ ហើយមិនបានតាំងចិញ្ចឹមកូនចៅឲ្យកាន់នាទីបិតាតទៅ ក៏រត់ពីសម្ដេចព្រះឝ្រីឝៅគន្ធបទទៅនៅពឹងបុណ្យមហាឧបរាជកន បំណងប៉ងតែនឹងសងសឹកឈាមបិតាវិញតែប៉ុណ្ណោះ។ លុះឮប្រកាស មហាឧបរាជដូច្នោះហើយ ឱកម៉ឺនកែវ ក៏វារចូលទៅសំពះហើយនិយាយថា: ខ្ញុំប្របាទម្ចាស់ទទួលអាសាមហាឧបរាជឲ្យបានសំរេច។ មហាឧបរាជកន កាលបានស្ដាប់ឱកម៉ឺនកែវសុំខ្លួនហើយ ក៏យល់ថាបានការទើបហៅឱកម៉ឺសូរិន្ទកែវឲ្យទៅទីស្ងាត់រួចខ្សឹបប្រាប់ឧបាយកលគ្រប់ប្រការ។ ឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវសំពះគំនាប់ហើយថាឧបាយរបស់មហាឧបរាជនេះខ្ញុំប្របាទម្ចាស់នឹង​​ធ្វើឲ្យបានសំរេចតែទាហានពីររយនាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំប្របាទម្ចាស់ សុំយកខ្លួន ចៈម៉ឺនចៃចុងរ័ក្សសោមជាក្រុមរបស់ខ្ញុំប្របាទម្ចាស់ ឲ្យឃុំទាហានក្រុមខ្ញុំប្របាទនោះទៅផងដ្បិតមនុស្សនេះជាទំនុកទុកចិត្តរបស់ខ្ញុំប្របាទម្ចាស់។ មួយរំពេចនោះ មហាឧបរាជកន ក៏យកមាសពីររយជញ្ជីង ប្រាក់ស្លឹងបុរាណ ៤០ ជញ្ជីង ប្រគល់ឲ្យទៅឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវឲ្យយកទុកជាស្បៀងតាមផ្លូវ ហើយតាំងឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវឲ្យគ្រងទីយមរាជ។ ស្ដេចកនប្រាប់ថែមទៀតថា: បើឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវទៅហើយធ្វើបានដូចប្រាថ្នានោះ ខ្លួនឧបរាជកននឹងឲ្យឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវឡើងស៊ប់ក្នុងទីយមរាជ ហើយនឹងឲ្យរង្វាន់ឲ្យពេញចិត្តទៀតកុំឲ្យថប់បារម្ភអ្វីថាឯទាហានពីររយនាក់ដែលឯងបានរើសព្រមទាំង ចៈម៉ឺនចៃចុងរ័ក្ស ជាទាហានរួមចិត្តរបស់ឯងទៅនោះ ក៏ឲ្យយកតាមចិត្តចុះ។ ស្ដេចកននិយាយចប់ត្រឹមនេះហើយ ក៏ស្ទុះទៅយកមាស ២០០ ជញ្ជីង និងប្រាក់ ៤០០ ជញ្ជីង ឲ្យទៅឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវទៀត។ ហើយផ្ដាំថា ឲ្យយកមាស និងប្រាក់នោះ ទៅចែកម៉ឺនចៃចុងរ័ក្សសោមជាសំឡាញ់ឯង និង កូនទាហានពីររយនាក់នោះ ទុកជាស្បៀងតាមផ្លូវចុះ។ ឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវទទួលរង្វាន់ និងបណ្ដាំសព្វគ្រប់ហើយក៏សំពះលាថយទៅទីសំចតរបស់ខ្លួនរួចហើយឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវ ក៏ហៅចៈម៉ឺនចៃចុងរ័ក្ស និងកូនទាហានរួមចិត្តចូលទៅក្នុងព្រៃស្ងាត់ ចែកមាស ចែកប្រាក់នោះ រួចទើបប្រាប់ឧបាយតាមមហាឧបរាជកនផ្ដាំមកគ្រប់ប្រការ។ ចៈម៉ឺនចៃចុងរ័ក្ស និង ទាហានទាំងពីររយនាក់ បានទទួលរង្វាន់ហើយ ក៏និយាយថា : យើងតាំងចិត្តថា នឹងធ្វើរាជការ ពុំស្ដាយជីវិតទាំងម៉្លេះ ក៏ព្រោះតែប្រយោជន៍ និង គុណ ទុកតកេរ្តិ៍ ឲ្យកូនចៅ។ គ្រានោះ យើងបានដូចប្រាថ្នា ហើយត្រូវយើងប្រុងប្រៀបខ្លួន រាល់ខ្លួនធ្វើការឲ្យបានសំរេចការតាមបង្គាប់របស់លោកមហាឧបរាជ។ ចៈម៉ឺនចៃចុងរ័ក្ស និង ប័ក្សពួកយល់ព្រមគ្នាទាំងអស់ហើយ ក៏ចូលទៅដេកដំណាក់តាមនាទីរបស់ខ្លួន។ ព្រឹកឡើងមហាឧបរាជកន ធ្វើជាដើរត្រួតកងទាហានគ្រប់នាទីទាំងអស់។ លុះដល់ទៅនាទីម៉ឺនសូរិន្ទកែវ មហាឧបរាជកន ឃើញឈ្មោះនេះដេករាល់ថ្ងៃចោលនាទីបន្ទាយរបស់ខ្លួនពុំបានត្រួតត្រាឲ្យបានដិតដល់។ ខណៈនោះ មហាឧបរាជកន បង្គាប់ឲ្យភូឃុំចាប់យកខ្លួនឧកម៉ឺនសូរិន្ទកែវគ្រងងារយមរាជនោះ ដាក់ក្ដីវាយខ្នង ៣០ ខ្វាប់ឲ្យបណ្ដើរអាក្រោសឲ្យគ្រប់ ៣ ថ្ងៃ ហើយឲ្យសំលាប់ចោលក្នុងពេលនោះ។ ក្នុងគ្រានោះ មហាឧបរាជកន និង ចៅពញាឧទ័យធិរាជបោះបន្ទាយរាយទ័ពល្បាតប្រទល់គ្នា។ លុះភូឃុំ បណ្ដើរអាក្រោសឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវទៅមុខបន្ទាយចៅពញាឧទ័យធិរាជហើយ ក៏បោះឈើបំណងនឹងសំលាប់ឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវហើយបង្គាប់ឲ្យឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវភាវនា។ ខណៈនោះ ចៈម៉ឺនចៃចុងរ័ក្សសោម និងទាហានរួមចិត្តពីររយនាក់ឃើញថាដល់សន្មតហើយក៏តាំងហ៊ោចេញពីក្នុងព្រៃមក ដេញពួកភូឃុំដែលបណ្ដើរឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវនោះ ហើយដោះក្ដីឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវចេញពីបង្គោលរួចនាំគ្នារត់ទៅរកបន្ទាយចៅពញាឧទ័យធិរាជ។ ចៅពញាឧទ័យធិរាជក្រឡេកឃើញហើយសាកសួរទៅឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវ និង ចៈម៉ឺនចៃចុងរ័ក្សសោមព្រមទាំងទាហានទាំងពីររយនាក់ដោយចង់ដឹង។ មនុស្សទាំងនេះ ក៏ឆ្លើយត្រូវសេចក្ដីគ្នាថាខ្លួនដើរយាមល្បាតរាល់ថ្ងៃរាល់យប់។ ថាយប់ម្សិលមិញនេះ ឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវ ទទួលទានដំណេកទាល់ថ្ងៃ ក៏ព្រះស្ដេចកនដែលតាំងខ្លួនជាឧបរាជភូសំរេចរាជការ មហាក្រស័ត្រសឹកនោះចេញមកដើរត្រួតត្រាបន្ទាយឃើញក៏ចាប់ទោសឲ្យយកមកសំលាប់ ហេតុនេះហើយបានជា ពួកខ្ញុំប្របាទម្ចាស់ទាំងពីររយនាក់នេះអាណិតអាសូរវេទនាដល់ជាតិត្រកូលឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវដែលជាកូនចៅពញាយោធាសង្គ្រាមស្លាប់ដោយមានគុណបំណាច់នឹងផែនដីនោះផង។ ខ្ញុំប្របាទទាំងអស់គ្នាខំដណ្ដើមយកខ្លួនឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវមកសុំជ្រកបុណ្យអំណាចព្រះតេជគុណសូមធ្វើរាជការសងសឹកបិតាក្នុងបុណ្យព្រះតេជគុណតទៅ។ ចៅពញាឧទ័យធិរាជសួរថា: ចៅពញាយោធាសង្គ្រាម ដែលអាព្រះស្ដេចកនបាញ់ធ្លាក់ពីក្បាលដំរីនោះ ឬ ជាបិតារបស់ឯង។ ឱកម៉ឺនឆ្លើយថា: បាទនុះឯងហើយ វាបាញ់បិតាខ្ញុំប្របាទស្លាប់ហើយវាចាប់យកខ្លួនខ្ញុំប្របាទយកទៅរាប់អានបញ្ចុះបញ្ចូល រួចក៏ឲ្យចូលទៅធ្វើរាជការនឹងវា។ ឥឡូវនេះខ្ញុំប្របាទម្ចាស់បានរួចពីវាមកហើយ ខ្ញុំប្របាទម្ចាស់ទាំងអស់គ្នានេះ សូមផ្ញើរអាយុជីវិតធ្វើរាជការក្នុងព្រះតេជគុណដើម្បីគិតសំលាប់ ព្រះស្ដេចកនសងឈាមបិតាខ្ញុំប្របាទឲ្យបានវិញ។ ចៅពញាឧទ័យធិរាជបានស្ដាប់ចំលើយអស់ទាំងពីររយនាក់នោះហើយ ឃើញថាឆ្លើយត្រូវគ្នាទាំងអស់ ក៏អាណិតវេទនានឹងទៅដល់ចៅពញាយោធាសង្គ្រាម ដ្បិតជាភ្នាក់ងារខ្ញុំព្រះរាជការចាស់ជាមួយគ្នា ជឿទុកចិត្តថា: សំដីបោកប្រាស់នេះជាសំដីពិតប្រាកដណាស់ទើបមានប្រសាសន៍ថា: ការណ៍នេះ បើអ្នកស្លូតត្រង់ស្មោះចំពោះនឹងព្រះបរមបពិត្រជាម្ចាស់មែន យើងនឹងជួយទំនុកបំរុងក្រាបបង្គំទូលព្រះអង្គឲ្យបានសេចក្ដីគាប់ទៅជាខាងក្រោយ ប៉ុន្តែជាន់នេះតាមច្បាប់អាជ្ញាសឹកនឹងខានដាក់ក្ដី នាំខ្លួនឯងទាំងអស់គ្នាទៅថ្វាយព្រះអង្គពុំបានឡើយ។ ចៅពញាឧទ័យធិរាជថាហើយក៏បង្គាប់នាយកងនាយទ័ពឲ្យដាក់ឈ្មោះទាំង ២០២ នាក់ហើយចាត់បំរើឲ្យនាំខ្លួនទាំង ២០២ នាក់នោះទៅក្រាបបង្គំទូលថ្វាយព្រះបរមបពិត្រដែលស្ដេចគង់នៅក្នុងបន្ទាយស្ទឹងសែន។ ទាហានទាំង ២០២ នាក់ បានទៅដល់ព្រះអង្គហើយក៏ក្លែងធ្វើជាក្រាបយំអណ្ដឺតអណ្ដករអាក់រអួលពន់ប្រមាណ។ សម្ដេចព្រះឝ្រីឝៅគន្ធបទរាជា ពេលនោះព្រះអង្គចេញគង់ចុងព្រះរាជរោងរម្យជួបជុំអស់នាម៉ឺនសេនាបតី មន្ត្រីតូចធំ ខ្ញុំរាជការ នៅបន្ទាយស្ទឹងសែន លុះព្រះអង្គទតឃើញបំរើ ចៅពញាឧទ័យធិរាជ ថ្វាយសំបុត្រចំលើយទាហានទាំង ២០២ នាក់នោះទ្រង់ក៏ត្រាស់បង្គាប់មន្ត្រីខាងទាហានក្រុមមឿង ទាហានរក្សាព្រះអង្គ និង ក្រុមមហាផ្ទៃឲ្យពិចារណាសួរកត់យកចំលើយ ហើយឲ្យយកទៅសូត្ររាយការណ៍ថ្វាយទ្រង់ព្រះសណ្ដាប់។ មន្ត្រីទាំង ៣ ក្រុមក៏ធ្វើតាមព្រះរាជបង្គាប់។ លុះឃើញថាចំលើយរបស់ទាហានទាំង ២០២ នាក់នោះត្រូវដូចចំលើយក្នុងសំបុត្រ ចៅពញាឧទ័យធិរាជហើយទ្រង់ព្រះអាសូរដល់ចៅពញាយោធាសង្គ្រាមណាស់ ទ្រង់ក៏ឲ្យលើកទោសដោះក្ដី ទាហានទាំង ២០២ នាក់នោះចេញ។ ទ្រង់ទុកអ្នកទាំងនោះជាមន្ត្រីក្នុងទាហានរក្សាព្រះអង្គតទៅ។ បន្ទាប់មក ទ្រង់ព្រះរាជទានប្រាក់ ឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវ ៥ ជញ្ជីង ឲ្យចៈម៉ឺនចៃចុងរ័ក្សសោម ៤ ជញ្ជីង ឲ្យទាហានទាំង ២០០ នាក់ ៥ តម្លឹងៗម្នាក់។ មហាឧបរាជកន ភូសម្រេចរាជការ មហាក្រស័ត្រសឹក កាលឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវគ្រងងារជាយមរាជរត់ចេញទៅហើយនោះ ក៏លើកកងទ័ពទៅចោមវាយបន្ទាយចៅពញាឧទ័យធិរាជយ៉ាងសាហាវ។ ចៅពញា ឧទ័យធិរាជ ក៏ឲ្យកងទ័ពទទួលតតាំងច្បាំងតាំងពីព្រឹកលុះដល់ថ្ងៃរសៀលជិតព្រលប់ទើបឈប់។ កងទ័ពខាងចៅពញាឧទ័យធិរាជស្លាប់អស់ជាច្រើន។ ចៅពញាឧទ័យធិរាជយល់ថានឹងទ្រាំច្បាំងតទៅទៀតពុំបាន លុះវេលាយប់ ក៏នាំកងទ័ពដោះថយទៅស្ទឹងសែនហើយឲ្យរៀបព្រះទីនាំងនាវា ទូកចំណុះ និង ទូកចំលងត្រៀមទុកដើម្បីនឹងអញ្ជើញព្រះបរមបពិត្រឲ្យស្ដេចនាំគ្រប់គ្រួទៅគង់ទៅនៅឯខែត្រពោធិ៍សាត់វិញ។

ចាប់តាំងពីនោះមកមន្ត្រីសេនាទាហាន ក៏ព្រមព្រៀងគ្នាប្រឹងខំធ្វើការទ្វេមួយជាប្រាំ។ ពេលនោះសេនាទាហានដែលជាមេកំណែន កេណ្ឌរេហ៍ពលបានពីខែត្រខាងកើត ១២០០០០ នាក់ហើយនាំមកថ្វាយស្ដេចកន។ មហាឧបរាជកន ភូសំរេចរាជការ មហាក្រស័ត្រសឹកយល់ថាពលជួបជុំហើយទើបតាំងនាយកៅជាប្អូនម៉ែបានដែលត្រូវជាមាខ្លួនបង្កើតឲ្យធ្វើជាសម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ ហើយឲ្យឃុំពលមួយម៉ឺនប្រាំពាន់លើកទៅជួយមេទ័ពរបស់ខ្លួន ដែលតាំងបន្ទាយនៅភ្នំពេញតនឹងទ័ពចៅពញាក្រឡាហោមដែលជាមេទ័ពហ្លួង តាំងពីឧកម៉ឺនកែវជាចៅពញាក្រឡាហោមឲ្យឃុំពល ១៥០០០ នាក់ឲ្យជួយមេទ័ពខ្លួនដែលតាំងបន្ទាយនៅលង្វែកតនឹងទ័ពចៅពញាសួគ៌ាលោកជាមេទ័ពហ្លួង។ ឯខ្លួនមហាឧបរាជកន ភូសំរេចរាជការ មហាក្រស័ត្រសឹក ឯងវិញឃុំពល ៤០០០០ នាក់លើកទៅជួយមេទ័ពខ្លួនដែលតាំងបន្ទាយនៅខែត្រកំពង់សៀមតនឹងទ័ពចៅពញាឧទ័យធិរាជ។ ខណៈនោះ មេទ័ព និងខ្លួនមហាឧបរាជ ភូសំរេចរាជការ មហាក្រស័ត្រសឹក លើកទៅដល់បន្ទាយទាំង ៣ ហើយក៏ចូលតនឹងមេទ័ពហ្លួង ទាំង ៣ ផ្លូវបានចូលតតាំងច្បាំងគ្នាតាំងពីអាវុធវែងរហូតដល់អាវុធខ្លីចូលប្រកាប់គ្នា កងទ័ពពីក្នុងបន្ទាយក៏បើកទ្វារបន្ទាយវាយផ្ទប់មកកងទ័ពហ្លួងនៅកណ្ដាលចំណោម។ កងទ័ពហ្លួងត្រូវនឹងអាវុធវែងខ្លីស្លាប់អស់ជាច្រើន។ មេទ័ពហ្លួងទាំង ៣ ផ្លូវក៏បែកទ័ពរត់ថយទៅក្រាបបង្គំទូលថ្វាយទោសគ្រប់ៗគ្នា។ សម្ដេចព្រះបរមបពិត្រទ្រង់ប្រោសប្រណីដល់មេទ័ពទាំង ៣ នាក់មិនឲ្យមានទោសឡើយទ្រង់ប្រោសឲ្យធ្វើរាជការរៀងរាល់ខ្លួនតទៅទៀត។

ឯកសារយោង កែប្រែ

យសស័ក្ដិខ្មែរ
មុនដោយ
មិនស្គាល់
ចៅពញាក្រឡាហោមនៃក្រុងស្រឡប់ដូនតីពិជ័យព្រៃនគរ
សតវត្សទី១៦
តដោយ
មិនស្គាល់
មុនដោយ
មិនស្គាល់
ឧកញ៉ាយមរាជនៃក្រុងស្រឡប់ដូនតីពិជ័យព្រៃនគរ
១៥១២-សតវត្សទី១៦
តដោយ
យមរាជព្រាប
មុនដោយ
មិនស្គាល់
ឱកម៉ឺនសូរិន្ទកែវនៃក្រុងស្រឡប់ដូនតីពិជ័យព្រៃនគរ
សតវត្សទី១៦-១៥១២
តដោយ
មិនស្គាល់