ពុទ្ធលើសឡានភាល័យ

ព្រះពុទ្ធលើសឡានភាល័យ (សៀម៖ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย, ២៤ កុម្ភៈ ១៧៦៧ – ២១ ខែកក្កដា ១៨២៤) មានឈ្មោះផ្ទាល់ខ្លួនថា ជីម (សៀម៖ ฉิม) ឬ រាមាទី២ គឺជាព្រះមហាក្សត្រទីពីរនៃសៀមក្រោមរាជវង្សចក្រី​ដោយបានគ្រងរាជ្យពីឆ្នាំ១៨០៩ ដល់ឆ្នាំ១៨២៤។ នៅឆ្នាំ១៨០៩ ព្រះអង្គបានសោយរាជ្យបន្តពីព្រះបិតារបស់ព្រះអង្គព្រះនាមពុទ្ធយ៉តហ្វាចុឡាលោក។ រជ្ជកាលរបស់ទ្រង់ភាគច្រើនមានភាពស្ងប់ស្ងាត់ គ្មានជម្លោះអ្វីធំដុំកើតមានឡើយ។ រជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គក៏ត្រូវបានគេស្គាល់ដែរថាជា "យុគសម័យមាសនៃអក្សរសិល្ប៍រតនកោសិន្ទ្រ៍" ដោយសារព្រះអង្គជាអ្នកឧបត្ថម្ភដល់កវីមួយចំនួននៅក្នុងព្រះរាជវាំង ហើយព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ផ្ទាល់គឺជាកវី និងវិចិត្រករដ៏ល្បីល្បាញ។ កវីដ៏មានប្រជាប្រិយភាពបំផុតដែលនៅស្ថិតក្នុងវង្សការងារនិពន្ធរបស់ទ្រង់គឺ ព្រះស៊ុនថន ភូ ដែលជាអ្នកនិពន្ធរឿងព្រះអាផៃមុនី។

ព្រះពុទ្ធលើសឡានភាល័យ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย
រាមាទី២
ព្រះមហាក្សត្រសៀម
រជ្ជកាល	៧ កញ្ញា ១៨០៩ – ២១ កក្កដា ១៨២៤
រាជាភិសេក	១៨០៩
អង្គមុន	ពុទ្ធយ៉តហ្វាចុឡាលោក (រាមាទី១)
អង្គក្រោយ	ណាង់ក្លៅ (រាមាទី៣)
ព្រះអនុរាជ	មហាសេនានុរក្ស
ព្រះអនុរាជរតនកោសិន្ទ្រ៍
សោយរាជ្យ	១៨០៨ – ៧ កញ្ញា ១៨០៩
អ្នកតែងតាំង	ពុទ្ធយ៉តហ្វាចុឡាលោក (រាមាទី១)
អង្គមុន	មហាសុរាសិង្ហាណាត
អង្គក្រោយ	មហាសេនានុរក្ស
ប្រសូត	២៤ កុម្ភៈ ១៧៦៧ អាំផាវ៉ា, សមុទ្រសង្គ្រាម, អាណាចក្រអយុធ្យា
សុគត	២១ កក្កដា ១៨២៤ (ព្រះជន្មាយុ ៥៧ វស្សា) ព្រះបរមមហារាជវាំង, ព្រះនគរ, បាងកក, សៀម
រាជពន្ធភាព	ស្រីសុរិយិនត្រា (មហេសី) គន្ធុន ទិព្យាវ៉ាឌី ស្រីសុឡាល័យ
រាជបច្ឆាញាតិ	បុត្រានិងបុត្រីចំនួន ៧៣ អង្គ
វង្ស	រាជវង្សចក្រី
បិតា	ពុទ្ធយ៉តហ្វាចុឡាលោក (រាមាទី១)
មាតា	អម៉ារិនត្រា
សាសនា	ព្រះពុទ្ធសាសនា

ដើមជីវិត

ពុទ្ធលើសឡានភាល័យ ប្រសូតនៅ​ឆ្នាំ ១៧៦៧ ក្នុង នៅ​ស្រុកអាំផាវ៉ា ខេត្តសមុទ្រសង្គ្រាម ។ ព្រះអង្គគឺជាបុត្រារបស់ ហ្លួង យកក្របទ នៃរាជាបុរី និងណាក់ នៃសមុទ្រសង្រ្គាម។ ដូចដែលឪពុកនិងម្តាយរបស់គាត់ត្រូវបានគេស្គាល់។ ក្រោយ​មក​ពួកគេ​ទាំងពីរក៏នឹង​ក្លាយ​ជាស្តេចពុទ្ធយ៉តហ្វាចុឡាលោកនិង​ព្រះនាង​អម្រិន្ទ្រា​រៀង​ខ្លួន។ នៅឆ្នាំ១៧៦៧ អយុធ្យាបានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងការឈ្លានពានរបស់ភូមាក្នុងរាជវង្សកូបោន ។ បិតារបស់ព្រះអង្គឈ្មោះ ព្រះយ៉ារាជាបុរី បានចូលរួមជាមួយកងកម្លាំងរបស់ស្តេចតាកស៊ីន ដើម្បីដណ្តើមយកទីក្រុងអយុធ្យាមកវិញ។ ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​ររបស់ស្តេចតាក់ស៊ីន បិតា​ររបស់ ព្រះអង្គបាន​ឡើង​ឋានន្តរស័ក្តិ​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស​ក្នុង​នាម​ជា​មេ​ទ័ពដឹក​នាំ​កងទ័ព ហើយ​ត្រូវ​បាន​ចាត់តាំង​ជាមួយ​នឹង​យុទ្ធនាការ​កម្ចាត់​ឡាវ និង​កម្ពុជា។ នៅឆ្នាំ១៧៨២ បិតាទ្រង់បានឡើងសោយរាជ្យជាស្តេចនៃសៀម (ក្រោយមកដាក់ឈ្មោះថា រាមាទី១) ហើយព្រះអង្គខ្លួនឯងត្រូវបានលើកឡើងជាព្រះអង្គម្ចាស់អ៊ីតសារាស៊ុនថននៃសៀម។ ពុទ្ធលើសឡានភាល័យ ជាមួយ​នឹង​ស្រី​ស្នំ​របស់​ព្រះអង្គ​គឺ​ស្រី​សុឡាឡៃ បាន​បង្កើតព្រះអង្គម្ចាស់ថ័ប (ทับ​-​ក្រោយ​ពី​រាមា​ទី ៣) ក្នុង​ឆ្នាំ ១៧៨៧។

ឯកសារយោង

ពុទ្ធលើសឡានភាល័យ រាជវង្សចក្រី ប្រសូត/កើត: ២៤ កុម្ភៈ ១៧៦៧ សុគត/ស្លាប់: ២១ កក្កដា ១៨២៤
គោរម្យងារសំរាប់រាជ្យ
មុនដោយ រាមាទី១	ព្រះមហាក្សត្ររតនកោសិន្ទ្រ៍ ១៨០៩–១៨២៤	តដោយ រាមាទី៣
Vacant Title last held by មហាសុរាសិង្ហាណាត	ព្រះអនុរាជរតនកោសិន្ទ្រ៍ ១៨០៨–១៨០៩	តដោយ មហាសេនានុរក្ស