ព្រះសិវលិង្គ
ព្រះសិវលិង្គ ( អង់គ្លេស: Lingam , ហិណ្ឌី: शिवलिंगទមិឡ: இலிங்கம் ) គឺធ្វើរូប លិង្គព្រះឥសូរ. [១] [២][៣]
| ព្រះសិវលិង្គ | |
|---|---|
 |
ផ្នែកសំខាន់ៗ
កែប្រែតាមការស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកបុរាណវិទ្យាបានបញ្ជាក់ថា ចម្លាក់ព្រះសិវលិង្គជានិមិត្តរូបនៃទ្រឹស្តីត្រីមូ៌តក្នុងលទ្ធិព្រាហ្មណ៍សាសនា ដែលមានព្រះអង្គជាប្រធានគឺព្រះសិវៈ ឬព្រះឥសូរ ព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនរាយណ៍ និងព្រះព្រហ្ម។ ក្នុងបឋមបដិមាសាស្រ្តព្រះសិវលិង្គត្រូវបានបែងចែកជាបីផ្នែកដូចជា៖
- ផ្នែកខាងលើ ឬមុខលិង្គមានរាងមូលតំណាងឱ្យព្រះសិវៈ ឬព្រះឥសូរជាអាទិទេពបំផ្លាញលោក។
- ផ្នែកកណ្តាលមានរាងប្រាំបីជ្រុងតំណាងឱ្យព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនរាយណ៍ ជាអាទិទេពថែរក្សាលោក។
- ផ្នែកខាងក្រោមមានរាងបួងជ្រុងតំណាងឱ្យព្រះព្រហ្មជាអាទីទេពបង្កើតលោក។
រីឯស្នានទ្រោណិទម្រព្រះសិវលិង្គមានរាងជាយោនី តំណាងឱ្យព្រះនាងឧមា ដែលជាមហេសីរបស់ព្រះសិវ[៤]។ នាសម័យអង្គរ សិល្បករខ្មែរបុរាណឆ្លាក់រូបព្រះឥសូរ ឬព្រះសិវៈដែលតំណាងឱ្យទេវតាបំផ្លាញលោកក្រោមរូបភាពជាលិង្គ។ គេនិយមឆ្លាក់លិង្គព្រះសិវៈអំពីថ្មកែវ ឆ្អិង ឬភ្លុក ដីនិងលោហៈធាតុជាច្រើនទៀតដូចជាទង់ដែង មាស ប្រាក់ និងសំរឹទ្ធជាដើម ដើម្បីយកទៅគោរពបូជា។ ចម្លាក់មួយចំនួនធ្វើអំពីថ្ម និងដីដុតមានលាបពណ៌ក្រហមពីលើចុងលិង្គហាក់ដូចជារាងកាយពិតៗ។ តាមទស្សនៈមនោគមវិជ្ជាឥណ្ឌាស្តីពីព្រះសិវលិង្គ និងយោនីដែលតំណាងព្រះនាងឧមាពិតជាសមស្របទៅនិងជំនឿបាមេ ដែលជាកេរម៌តកខ្មែរ-មននាសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្រ្ត។
រឿងទេវកថា
កែប្រែ
កាលសម័យជម្លោះរវាងព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនរាយណ៍ ជាមួយនឹង ព្រះព្រហ្ម ដើម្បីយកនាមជា ទេពដែលបង្កើតលោកនោះ ក៏មានសសរធំមួយដែលគេហៅថា ព្រះសិវៈលិង្គផុសញែក ពាក់កណ្តាលរវាងទេពទាំងពីរ។ ព្រះវិស្ណុប្រែខ្លួនជាទេពជ្រូកព្រៃ ឆ្មុលចូលក្នុងដីរកទីបញ្ចប់គ្មានចំនែក ព្រះព្រហ្មបានក្រឡា ខ្លួនជា ហង្ស ហើរលើអាកាសរកទីបញ្ចប់នៃសសរលិង្គនេះគ្មាន។ ព្រះសិវៈបានចេញរូប ឡើងពាក់កណ្តាលនៃសសរ ហើយប្រាប់ទៅទេព ទាំងពីរថា យើងជាអទិទេព ដែលបង្កើតលោកនេះ ហើយក៏បញ្ចប់លោកនេះផងដែរ។
ឯកសារយោង
កែប្រែ
កំណត់
កែប្រែ| វិគីមេឌាទូទៅមានមេឌាដែលទាក់ទងទៅនឹង: ព្រះសិវលិង្ |
- ↑ ), Subramuniya (Master (1999). Dancing with Siva. USA. ល.ស.ប.អ. 9780945497943. https://www.himalayanacademy.com/media/books/dancing-with-siva/web/glossary_c.html.
- ↑ Johnson, W.J. (2009). A dictionary of Hinduism (1st រ.រ.). Oxford: Oxford University Press. ល.ស.ប.អ. 9780191726705. http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780198610250.001.0001/acref-9780198610250-e-1458។ បានយកមក 5 January 2016.ទំព័រគំរូ:ODNBsub
- ↑ Fowler, Jeaneane (1997). Hinduism: beliefs and practices. Brighton [u.a.]: Sussex Acad. Press. pp. 42–43. ល.ស.ប.អ. 9781898723608. https://books.google.com/books?id=RmGKHu20hA0C.[តំណភ្ជាប់ខូច]
- ↑ ប្រវត្តិសាស្រ្តនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ផ្តើមពីវប្បធម៌នគរភ្នំ វប្បធម៌អង្គរបុរី(ភាគ១) ស.វទី១-៧ បណ្ឌិតមីសែលត្រាណេ ឆ្នាំ២០០៦ ទំព័រ៦៣។