មូរ សុខហួរ
មូរ សុខហួរ (កើតថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៥៤) គឺជាអ្នកនយោបាយ និងសកម្មជនសិទ្ធិកម្ពុជា ។ លោកស្រីជាសមាជិកសភាខេត្តបាត់ដំបង ពីឆ្នាំ២០១៣ ដល់ឆ្នាំ២០១៧ ជាអាសនៈដែលលោកស្រីធ្លាប់កាន់ពីឆ្នាំ១៩៩៨ ដល់ឆ្នាំ២០០៣ ។ លោកស្រីធ្លាប់ជាសមាជិក និងជាអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រហូតដល់មានការរំលាយ និងធ្លាប់ជាសមាជិក គណបក្សសម-រង្ស៊ី មុនការច្របាច់បញ្ចូលគ្នាជាមួយគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ។ ក្នុងនាមជាសមាជិកគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច លោកស្រីក៏ធ្លាប់ធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកិច្ចការនារី និងអតីតយុទ្ធជន ក្នុងរដ្ឋាភិបាលចម្រុះរបស់លោកហ៊ុន សែន ពីឆ្នាំ១៩៩៨ ដល់ឆ្នាំ២០០៤។ បច្ចុប្បន្នលោកស្រីគឺជាឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សប្រឆាំងចំនួន១១៨ ដែលកំពុងបម្រើការហាមឃាត់រយៈពេលប្រាំឆ្នាំពីនយោបាយ បន្ទាប់ពីសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧។ [៤]
មូរ សុខហួ | |
|---|---|
_(1).jpg) លោកស្រីនៅឆ្នាំ២០១៨ | |
| អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ | |
| ក្នុងការិយាល័យ ២ មីនា ២០១៧ – ៣០ វិច្ឆិកា ១៩៩៨ | |
| ប្រធានាធិបតី | កឹម សុខា |
| មុន | កឹម សុខា |
| បន្ទាប់ | គណបក្សត្រូវបានរំលាយ |
| សមាជិកសភា សម្រាប់បាត់ដំបង | |
| ក្នុងការិយាល័យ ៥ សីហា ២០១៤ – ១៦ វិច្ឆិកា ២០១៧ | |
| ក្នុងការិយាល័យ ២៥ វិច្ឆិកា ១៩៩៨ – ២៧ កក្កដា ២០០៣ | |
| ព័ត៌មានលម្អិតផ្ទាល់ខ្លួន | |
| កើត | 15 ឧសភា 1954 ភ្នំពេញ, ប្រទេសកម្ពុជា |
| ពលរដ្ឋ |
|
| គណបក្សនយោបាយ | គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ (២០១២-១៧) គណបក្ស សម-រង្ស៊ី (២០០៤-១២) គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច (១៩៨៩-២០០៤) |
| ពន្ធភាព | Scott Leiper (m. 1984 – 2016) |
| កូន | ៣ |
| លំនៅដ្ឋាន | សាន់ហ្វ្រែនស៊ីស្កូ, កាលីហ្វ័រញ៉ា, សហរដ្ឋអាមេរិក |
| សាលាមាតា | សកលវិទ្យាល័យសាន់ហ្វ្រែនស៊ីស្កូ (បរិញ្ញាបត្រសិល្បៈ)[២] សាកលវិទ្យាល័យកាលីហ្វ័រញ៉ា បឺកល្លី (អនុបណ្ឌិតការងារសង្គម)[៣] |
| ពានរង្វាន់ | ពានរង្វាន់អេលែន័ររ៉ូសវែលសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស |
| គេហទំព័រ | sochua.wordpress.com |
ជីវិតដំបូង
កែប្រែលោកកើតនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយមានឪពុកជា ជនជាតិចិនកាត់ខ្មែរ (ឈ្មោះចិន៖ 莫子凯) និងម្តាយជាជនជាតិចិនកាត់ខ្មែរ (ឈ្មោះចិន៖ 沈珊) ហើយបានទទួលការអប់រំដំបូងនៅសាលាបារាំងលីស៊ី។ នៅឆ្នាំ១៩៧២ ឪពុកម្តាយរបស់លោកស្រី បានបញ្ជូននាងទៅទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីសិក្សាបន្ថែម។ [៥] មួយឆ្នាំក្រោយមក នាងបានផ្លាស់ទីលំនៅទៅសាន់ហ្វ្រែនស៊ីស្កូ ដើម្បីចូលរួមជាមួយបងប្រុសរបស់នាងនៅទីនោះ។ នៅពេលដែលខ្មែរក្រហម ចូលកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥ ឪពុកម្តាយរបស់នាងបានបាត់ខ្លួន។ លោកស្រីនឹងនៅនិរទេសខ្លួនក្នុងរយៈពេល១៨ឆ្នាំខាងមុខ។ កាលនៅសហរដ្ឋអាមេរិក នាងទទួលបានបរិញ្ញាបត្រផ្នែកចិត្តវិទ្យាពីសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋសាន់ហ្វ្រែនស៊ីស្កូ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ និង អនុបណ្ឌិតផ្នែកការងារសង្គម ពី សាកលវិទ្យាល័យកាលីហ្វ័រញ៉ា,ប៊ឺកល្លី ក្នុងឆ្នាំ១៩៨១ មុនពេលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ ដើម្បីជួយកសាងសង្គមដែលបែកបាក់ដោយសង្គ្រាម។ ចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ និង១៩៨១ លោកស្រីក៏ជាប្រធានសហគមន៍ខ្មែរ នៅសាន់ហ្វ្រាន់ស៊ីស្កូផងដែរ។ [៦] លោកស្រីបានចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥ ក្នុងនាមជាសកម្មជនសិទ្ធិស្ត្រី ដោយលើកយកពេលដែលជំទាវទីមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហ៊ីលឡារី គ្លីនតុន ជាអ្នកបំផុសគំនិតរបស់លោកស្រី។
ត្រឡប់ពីការនិរទេស
កែប្រែ
សុខហួរ បានត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញនៅឆ្នាំ ១៩៨៩ បន្ទាប់ពីនិរទេសខ្លួនអស់ ១៨ ឆ្នាំ ហើយបានធ្វើការជាអ្នកតស៊ូមតិដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស ធ្វើការដើម្បីបញ្ឈប់ការជួញដូរមនុស្ស អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងការកេងប្រវ័ញ្ចកម្មករ។ សុខហួរ បានបង្កើតអង្គការដំបូងគេសម្រាប់ស្ត្រីឈ្មោះ ខេមរា ( ខ្មែរ: ខេមរា ) ហើយបានចូលរួមជាមួយគណបក្សនយោបាយ ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដោយឈ្នះអាសនៈរដ្ឋសភាតំណាងឲ្យខេត្តបាត់ដំបងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨។ បន្តិចក្រោយមក នាងត្រូវបានស្នើសុំឱ្យចូលកាន់តំណែងជាក្រសួងកិច្ចការនារី និងអតីតយុទ្ធជន ដែលជាស្ត្រីម្នាក់ក្នុងចំណោមស្ត្រីពីរនាក់នៅក្នុងគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។
នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៤ នាងបានលាឈប់ពីតួនាទីជារដ្ឋមន្ត្រី ដោយលើកឡើងពីអំពើពុករលួយថាជាឧបសគ្គចម្បងសម្រាប់ការងាររបស់នាង។ ស្ទើរតែភ្លាមៗនោះ នាងបានផ្ទេរភក្តីភាពទៅគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលនាងជាអនុប្រធានគណៈកម្មាធិការដឹកនាំ។
ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៩ សកម្មភាពបរិហារកេរ្តិ៍
កែប្រែ
ក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៩ លោកស្រី មូរ សុខហួរ បានប្រកាសថា នឹងដាក់ពាក្យបណ្តឹងបរិហារកេរ្តិ៍លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ទៅតុលាការក្រុងភ្នំពេញ។ [៧] «ខ្ញុំគ្មានអ្វីប្រឆាំងសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីទេ។ ក្នុងនាមជាសមាជិកសភា ខ្ញុំគោរពគាត់។ ប៉ុន្តែសម្តីសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិយាយជាសាធារណៈប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយស និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ខ្ញុំក្នុងនាមជាស្ត្រីខ្មែរ។ ជាមួយនឹងបណ្តឹងនេះ ខ្ញុំចង់បានតែយុត្តិធម៌ និងកិត្តិយសក្នុងនាមជាស្ត្រីខ្មែរម្នាក់»។ អ្នកស្រីបានបន្ថែមថា អ្នកស្រីបានទាមទារសំណងតែ ៥០០ រៀល (០,១២ ដុល្លារ) ជាថូខឹន និងសុំទោសជាសាធារណៈចំពោះប្រមុខរដ្ឋាភិបាល។ [៨] [៩]
ក្រោក្រោយការប្រកាសរបស់លោកស្រី សុខ ហួរ លោក គី តិច ទីប្រឹក្សាច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងប្តឹងប្រឆាំងបទបរិហារកេរ្តិ៍នាយករដ្ឋមន្ត្រីយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ក្រសួងយុត្តិធម៌ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងស្នើទៅប្រធានសភាដើម្បីបោះឆ្នោតដកអភ័យឯកសិទ្ធិសភារបស់សុខ ហួរ។ ជាមួយនឹងសំឡេងត្រឹមតែ២៥ ភាគរយប៉ុណ្ណោះ គណបក្សសមរង្ស៊ីនឹងគ្មានអំណាចក្នុងការទប់ស្កាត់សកម្មភាពបន្ថែមទៀតប្រឆាំងនឹងលោកស្រី រួមទាំងការជាប់ពន្ធនាគារផងដែរ។ សំបុត្ររបស់លោកស្រី អំពាវនាវឱ្យមានការជួយជ្រោមជ្រែងពីសហគមន៍អន្តរជាតិ - "As I walk to improving" - ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយនៅជុំវិញពិភពលោក។ [១០]
ក្នុងឱកាសពីរលើកមុន នៅពេលដែលអភ័យឯកសិទ្ធិសភារបស់ប្រធានគណបក្ស សម រង្ស៊ី ត្រូវបានដកចេញ លោកបានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសកម្ពុជាក្រោមការគំរាមកំហែងនៃបទឧក្រិដ្ឋ ហើយបានទៅនិរទេសនៅប្រទេសបារាំង។ [១១]
២០១៧ គំរាមបញ្ចប់ «ការបះបោរ» មូរ សុខហួរ គេចខ្លួន
កែប្រែចាប់តាំងពីការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានព្រមានថា «មិនទាន់រួចរាល់ទេ» [១២] និងព្រមានថាការបង្រ្កាប «បះបោរ» នឹងមិនបញ្ឈប់ជាមួយ កឹម សុខា ឡើយ។ កាលពីថ្ងៃទី០៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ បានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេស បន្ទាប់ពីមានព័ត៌មានថាអ្នកស្រីនឹងត្រូវចាប់ខ្លួន។ [១៣]
លោកស្រី ត្រូវបានអាជ្ញាធរអន្តោប្រវេសន៍ម៉ាឡេស៊ីចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ មិនយូរប៉ុន្មានមុនពេលគ្រោងត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។ [១៤]
ជីវិតឯកជន
កែប្រែលោកស្រីបានរៀបការនៅឆ្នាំ១៩៨៤ ជាមួយជនជាតិអាមេរិក ស្កត លីភឺ និងជាម្តាយដែលមានកូនស្រីបីនាក់ រួមទាំងសកម្មជនសិទ្ធិស្ត្រី Devi Leiper O'Malley ផងដែរ។ ស្វាមីអ្នកស្រីបានស្លាប់នៅឆ្នាំ២០១៦។ លោកស្រីរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកអស់រយៈពេល ១៨ឆ្នាំហើយបានចូលរៀននៅសកលវិទ្យាល័យនៅទីនោះ។ នាងក៏បានបាត់បង់សមត្ថភាពនិយាយភាសាខ្មែរជាផ្លូវការផងដែរ ដោយបានចាកចេញពីប្រទេសកំណើតរបស់នាងអស់រយៈពេលជិតពីរទសវត្សរ៍។ [១៥] លោកស្រីមានសញ្ជាតិអាមេរិកពីរ ។
ពានរង្វាន់ និងការទទួលស្គាល់
កែប្រែឯកសារយោង
កែប្រែ- ↑ Stone, Meighan (13 September 2018). "Pushing for Political Parity: A Conversation With Mu Sochua". Council on Foreign Relations. Retrieved 23 June 2019.
- ↑ "Honorable Mu Sochua". The California State University. Retrieved 5 March 2021.
- ↑ "Alumni in Action: Mu Sochua (MSW '81)". Berkeley Social Welfare. Archived from the original on 21 មករា 2021. Retrieved 5 March 2021.
- ↑ "Cambodia top court dissolves main opposition party". BBC (British Broadcasting Corporation). 16 November 2017. https://www.bbc.com/news/world-asia-42006828.
- ↑ Doyle, Kelvin, Mu Sochua: Protesting with poise Archived 2021-04-10 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., The Advisor Cambodia, 7 August 2014
- ↑ "Mu Sochua - Awards". sochua.wordpress.com. 29 June 2010. Retrieved 30 June 2019.
- ↑ Sokchea, Meas (2009-06-10). "Bar council to receive results of Kong Sam Onn probe this week". Phnom Penh Post (in អង់គ្លេស). Retrieved 2022-04-08.
- ↑ "ABC Radio Australia: Connect Asia's report on the defamation action". Retrieved April 26, 2009.
- ↑ "Phnom Penh Post's report on the defamation action". Archived from the original on January 31, 2013. Retrieved April 26, 2009.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "Mu Sochua's "As I walk to prison", published on the Vital Voices website". Archived from the original on January 29, 2010. Retrieved April 26, 2009.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "From chaos to order in Cambodia, published in the Asia Times Online". Archived from the original on January 15, 2007. Retrieved April 26, 2009.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "'It is not done yet': Hun Sen says government crackdown on 'rebels' isn't stopping with Sokha". The Phnom Penh Post. 3 October 2017. http://www.phnompenhpost.com/national/it-not-done-yet-hun-sen-says-government-crackdown-rebels-isnt-stopping-sokha.
- ↑ "Breaking: CNRP's Mu Sochua flees country following 'warning' of arrest". The Phnom Penh Post. 3 October 2017. http://www.phnompenhpost.com/national/breaking-cnrps-mu-sochua-flees-country-following-warning-arrest.
- ↑ "Malaysia detains Cambodian opposition leader Mu Sochua". Al Jazeera. 7 November 2019. https://www.aljazeera.com/news/2019/11/malaysia-detains-cambodia-opposition-party-vice-president-report-191107023137281.html.
- ↑ "Uphill fight for women's rights". The Phnom Penh Post. 21 May 2004. http://www.phnompenhpost.com/national/uphill-fight-womens-rights.