មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម

មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹក

អនុរក្សខាងក្រោយ តុម ខានី និងមន្ត្រីកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា នៅមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ក្នុងអំឡុងការ៉ាត់ ឆ្នាំ២០១២

មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម គឺជាកន្លែងប្រតិបត្តិការដោយកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា នៅឆ្នេរសមុទ្រឈូងសមុទ្រថៃ ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ប្រទេសកម្ពុជា។ មូលដ្ឋានដែលមានទំហំប្រហែល ១៩០ ហិចតា ស្ថិតនៅលើឧបទ្វីបមួយនៅភាគអាគ្នេយ៍នៃទីរួមខេត្តព្រះសីហនុគឺក្រុងព្រះសីហនុ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០ មូលដ្ឋាននេះបានក្លាយជាកន្លែងនៃការហ្វឹកហ្វឺន និងសមយុទ្ធកងទ័ពជើងទឹករួមគ្នាប្រចាំឆ្នាំ កម្ពុជា -សហរដ្ឋអាមេរិក ក្រោមកម្មវិធីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើការត្រៀមខ្លួន និងការបណ្តុះបណ្តាល (CARAT)។

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ជាមួយនឹងការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើការប្រយុទ្ធគ្នានៅលើដីក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមស៊ីវិលកម្ពុជា កងទ័ពជើងទឹករបស់រដ្ឋាភិបាលត្រូវបានគេមិនយកចិត្តទុកដាក់។ នៅពេលរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ដោយ លន់ នល់ ឱ្យគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាលក្នុងឆ្នាំ១៩៧០ មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមស្ថិតក្នុងស្ថានភាពស្រុតចុះ ដោយមានផែមួយស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដ៏អាក្រក់ គ្មានប្រព័ន្ធគាំទ្រភស្តុភារមានប្រសិទ្ធភាព និងសមត្ថភាពជួសជុលផ្ទៃក្នុងតិចតួចបំផុត។ នៅឆ្នាំ១៩៧៤ រដ្ឋាភិបាលរបស់ លន់ នល់ រួមជាមួយកងទ័ពជើងទឹកជាតិខ្មែរ (MNK) និងកងទ័ពជើងទឹក អង់គ្លេសបានធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងយ៉ាងខ្លាំងនូវមូលដ្ឋានដោយការអនុវត្តសកម្មភាពមួយចំនួន៖ ការទិញរ៉ាដាដែលទើបសាងសង់ថ្មីចំនួន ២០ បំពាក់ PCFs (ទូករហ័ស); ការ​ដាក់ស្ថានីយទូកល្បាតទន្លេ ចំនួន ៤ គ្រឿង​នៅ​តំបន់​កំពង់ផែ​កំពង់សោម ( ក្រុង​ព្រះសីហនុ )។ ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញនៃយានធុនធ្ងន់ទាំងអស់នៅក្នុងសារពើភ័ណ្ឌ; លទ្ធកម្មនៃមូលដ្ឋានផែស្ងួត អណ្តែតទឹកដែលបានជួសជុលថ្មី; ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងយ៉ាងសំខាន់នៃសម្ភារៈបរិក្ខារជួសជុលរាម។ ការដំឡើងប្រព័ន្ធផ្គត់ផ្គង់ដ៏មានប្រសិទ្ធិភាព; និងការបញ្ចប់បរិក្ខារផែទំនើប និងស្មុគ្រស្មាញសម្រាប់មូលដ្ឋាន។ មូលដ្ឋានដែលបានជួសជុល និងជួសជុលថ្មីនេះ បានអនុញ្ញាតឱ្យកងទ័ពជើងទឹកជាតិខ្មែរ ទទួលបានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការល្បាត និងឃ្លាំមើលឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា ដែលពីមុនត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់កងទ័ពជើងទឹកវៀតណាមខាងត្បូង (VNN) ដោយសាធារណរដ្ឋខ្មែរដែលកំពុងរត់គេចខ្លួន។ ផែនការបន្ថែមទៀតសម្រាប់រោងចក្រផលិតអគ្គិសនី និងលទ្ធកម្មយានយាមល្បាតប្រដាប់អាវុធដែលមានទំហំធំ និងប្រសើរជាងមុន មិនត្រូវបានបញ្ចប់មុនពេលរបបសាធារណរដ្ឋធ្លាក់ដល់ខ្មែរក្រហមនៅឆ្នាំ១៩៧៥ ។

ចាប់តាំងពីការទម្លាក់របបខ្មែរក្រហមនៅឆ្នាំ ១៩៧៩ និងការបង្កើតរបបរាជានិយមអាស្រ័យធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ន រដ្ឋាភិបាលសហការជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តបានធ្វើឱ្យមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកមានលក្ខណៈទំនើបទាន់សម័យ ដែលបច្ចុប្បន្នបញ្ជាដោយឧត្តមនាវីទោ អ៊ុក សីហា អគ្គមេបញ្ជាការរងកងទ័ពជើងទឹកនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកចិន

កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩ កាសែត The Wall Street Journal បានបង្ហាញថា មន្ត្រីអាមេរិកបានឃើញកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់ដែលអនុញ្ញាតឱ្យ កងទ័ពជើងទឹកកងទ័ពជើងទឹករំដោះប្រជាជនរបស់ចិន ចូលប្រើប្រាស់ផ្តាច់មុខប្រហែលមួយភាគបីនៃមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម សម្រាប់រយៈពេលរហូតដល់ ៣០ ឆ្នាំ។ វា​នឹង​ផ្តល់​ឱ្យ​ទីក្រុង​ប៉េកាំង​នូវ​ផ្នែក​ខាងត្បូង​ថ្មី​នៅលើសមុទ្រចិនខាងត្បូង ហើយ​មានតែ​មូលដ្ឋាន​ទ័ពជើងទឹក​ក្រៅប្រទេស​ទីពីរ​របស់ខ្លួន​បន្ទាប់ពី ​មូលដ្ឋាន​នៅចាប៊ូទី ។ ការ​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​នៃ​កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​បរទេស​បែប​នេះ នឹង​ប្រឆាំង​នឹង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា ព្រម​ទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ​១៩៩១ ដែល​បាន​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​កម្ពុជា។ អត្ថិភាពនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវបានបដិសេធដោយអាជ្ញាធរកម្ពុជាដែលហៅវាថា "ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ" ។ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ២០២១ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជាបានទទួលស្គាល់ថា ចិនកំពុងជួយសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅរាម ហើយបានបន្តរក្សាថាមិនមានខ្សែភ្ជាប់ទេ។

វត្តមានរបស់ចិននៅលើមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ត្រូវបានថ្កោលទោសដោយសម រង្ស៊ី អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងកម្ពុជា និងជាមេដឹកនាំចុងក្រោយនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មុនពេលដែលតុលាការកំពូលកម្ពុជារំលាយ។ នៅក្នុងអត្ថបទមួយសម្រាប់ ក្រសួងការបរទេស សម រង្ស៊ី បានពណ៌នាវត្តមានរបស់ចិនថាជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ហើយបានកំណត់ថាវាជាផ្នែកមួយនៃផែនការដ៏ទូលំទូលាយរបស់រដ្ឋាភិបាលចិនក្នុងការធ្វើយោធាលើឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា រួមជាមួយនឹងគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រកបដោយមហិច្ឆិតានៅក្នុងខេត្តកោះកុងជិតខាង។

កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០ ឧត្តមនាវីឯក វ៉ាន់ ប៊ុនលាង បាននិយាយថា ការងារបូមខ្សាច់កំពុងត្រូវបានអនុវត្តនៅជុំវិញមូលដ្ឋាន ដើម្បីផ្ទុកនាវាធំៗ នៅក្នុងគម្រោងដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋាភិបាលចិន។ ការពង្រីកនេះកំពុងធ្វើឡើងដោយសាជីវកម្ម China Metallurgical Group Corporation។ នៅខែមករាឆ្នាំ២០២២ គំនិតផ្តួចផ្តើមតម្លាភាពដែនសមុទ្រអាស៊ី (AMTI) បានរាយការណ៍អំពីវត្តមានរបស់នាវាបូមទឹករបស់ចិននៅជិតមូលដ្ឋាន។

អគារមួយក្នុងចំណោមអគារពីរដែលផ្តល់មូលនិធិដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនៅលើមូលដ្ឋានត្រូវបានកម្ទេចនៅក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០ គំនិតផ្តួចផ្តើមតម្លាភាពដែនសមុទ្រអាស៊ី ក៏បានរាយការណ៍ពីសកម្មភាពសាងសង់ដែលគាំទ្រដោយប្រទេសចិននៅលើមូលដ្ឋាន។

សូម​មើល​ផង​ដែរ

• កងទ័ពជើងទឹកជាតិខ្មែរ
• ឧប្បត្តិហេតុម៉ាយ៉ាហ្គេស
• ឧទ្យានជាតិរាម