សាធារណរដ្ឋវ៉ៃម៉ា
សាធារណរដ្ឋវ៉ៃម៉ា (ភាសាអាល្លឺម៉ង់៖ Weimarer Republik) គឺជាឈ្មោះរបបមិនច្បាស់លាស់មួយ (មិនជាផ្លូវការ) របស់ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ពីឆ្នាំ១៩១៨ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៣៣។ ឈ្មោះនៃរបបសាធារណរដ្ឋមួយនេះគឺកើតចេញមកពីទីក្រុងវ៉ៃម៉ា ដែលជាកន្លែងដែលទទួលកិច្ចប្រជុំរដ្ឋធម្មនុញ្ញដំបូងគេ។ ឈ្មោះដែលយកជាផ្លូវការគឺ Deutsches Reich (អង់គ្លេស: German Reich) ដែលមានតាំងពីឆ្នាំ១៨៧១ មកម្លេះ។ ទោះជាឈ្មោះនេះអាចប្រែមកថា "អាណាចក្រអាល្លឺម៉ង់"មែន ប៉ុន្តែពាក្យថា Reich ដែលយើងប្រើតំណាងឱ្យរបបនេះគឺមិនមានអត្តន័យអ្វីជាប់ទាក់ទងរាជានិយមនោះទេ។ ជាភាសាខ្មែរ យើងតែងហៅរដ្ឋមួយនេះថា ប្រទេសអាល្លឺម៉ងជាធម្មតា។ ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់បានក្លាយជាសាធារណរដ្ឋយ៉ាងជាក់ស្តែងនៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ១៩១៨ បន្ទាប់ពីអធិរាជវិលហែលម៍ទី២ បានដាក់រាជ្យបោះបង់រាជបល្ល័ង្កអាល្លឺម៉ង់និងព្រុសចោល។
អាណាចក្រអាល្លឺម៉ង់ Deutsches Reich
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ១៩១៨–១៩៣៣[១][២][៣] | |||||||||
.svg) ទង់
| |||||||||
បាវចនាEinigkeit und Recht und Freiheit "("ឯកភាព និងយុត្តិធម៌ និងសេរីភាព)" | |||||||||
 ផែនទីប្រទេសអាល្លឺម៉ង់នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៣០ | |||||||||
 រដ្ឋអាល្លឺម៉ង់នៅកំឡុងទស្សវត្ត ១៩២០ (រដ្ឋសេរីនៃព្រុស ជាមួយនឹងខេត្តរបស់វាត្រូវបានបង្ហាញជាពណ៌ខៀវ) | |||||||||
| ធានី | វ៉ៃម៉ា ក្រោយមកទីក្រុងប៊ែរឡាំង | ||||||||
| ភាសាទូទៅ | ផ្លូវការ៖ ភាសាអាល្លឺម៉ង់ | ||||||||
| សាសនា | ជំរឿងឆ្នាំ១៩២៥[៤] ៦៤.១% ប្រូតេស្តង់ (លូតឺរ៉ង់ កាលវិន, បង្រួបបង្រួម) ៣២.៤% រ៉ូម៉ាំងកាតូលិក ០.៩% ជ្វីហ្វ ២.៦% ផ្សេងៗទៀត | ||||||||
| រដ្ឋាភិបាល | សាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធ ពាក់កណ្តាលប្រធានាធិបតីនិយម (១៩១៩–១៩៣០) សាធារណរដ្ឋ សហព័ន្ធក្រោមអំណាចផ្តាច់ការ (១៩៣០–១៩៣៣) | ||||||||
| ប្រធានាធិបតី | |||||||||
▪ ១៩១៩–១៩២៥ | ហ្រ្វេឌឺរីក អ៊ីប៊ឺត | ||||||||
▪ ១៩២៥–១៩៣៣ | ផាល វន ហ៊ីនឌិនប៊ឺក | ||||||||
| អធិការបតី | |||||||||
▪ ១៩១៩ (ដំបូង) | ហ្វីលីព ស្សាយដឺម៉ាន | ||||||||
▪ ១៩៣៣ (ចុងក្រោយ) | អាដុល ហ៊ីត្លែរ | ||||||||
| នីតិបញ្ញត្តិ | សភាអាណាចក្រ | ||||||||
• ក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ | ក្រុមប្រឹក្សាសភា | ||||||||
| សម័យកាលប្រវត្តិសាស្រ្ត | សម័យរវាងសង្គ្រាម | ||||||||
▪ បង្កើតឡើង | ៩ វិច្ឆិកា ១៩១៨ | ||||||||
| ១១ សីហា ១៩១៩ | |||||||||
▪ រដ្ឋាភិបាលចាប់ប្រកាន់បទបញ្ញាត្តិ | ២៩ មីនា ១៩៣០[៥] | ||||||||
| ៣០ មករា ១៩៣៣ | |||||||||
| ២៧ មករា ១៩៣៣ | |||||||||
| ២៣ មីនា ១៩៣៣[១][២][៣] | |||||||||
| ក្រឡាផ្ទៃ | |||||||||
| ១៩២៥[៦] | ៤៦៨៧៨៧ គ.ម២ (១៨១០០០ ម៉ាយ ក.) | ||||||||
| ប្រជាជន | |||||||||
▪ ១៩២៥[៦] | ៦២,៤១១,០០០ | ||||||||
| រូបិយវត្ថុ |
| ||||||||
| |||||||||
.svg)
ឯកសារយោង
កែប្រែ- ↑ Hosch, William L. (March 23, 2007). "The Reichstag Fire and the Enabling Act of March 23, 1933". Britannica Blog (in American English). Archived from the original on មីនា 11, 2019. Retrieved 2017-03-30.
- ↑ "The law that 'enabled' Hitler's dictatorship". DW.com (in អង់គ្លេស). 23 March 2013. Retrieved 2017-03-30.
- ↑ Mason, K.J.. Republic to Reich: A History of Germany 1918–1945. McGraw-Hill.
- ↑ Volume 6. Weimar Germany, 1918/19–1933 Population by Religious Denomination (1910–1939) Sozialgeschichtliches Arbeitsbuch, Volume III, Materialien zur Statistik des Deutschen Reiches 1914–1945, edited by Dietmar Petzina, Werner Abelshauser, and Anselm Faust. Munich: Verlag C.H. Beck, 1978, p. 31. Translation: Fred Reuss.
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedThomasAdam - ↑ "Das Deutsche Reich im Überblick". Wahlen in der Weimarer Republik. Retrieved 26 April 2007.