បាវ ដាយ
បាវ ដាយ (ភាសាវៀតណាម៖ Bảo Đại, ជឺហាន៖ 保大, ២២ តុលា ១៩១៣ – ៣១ កក្កដា ១៩៩៧)[២] ដោយមានព្រះនាមកំណើតថា ង្វៀន ហ្វ៊ូកវិញធ្វី (Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy) ទ្រង់ជាព្រះចៅអធិរាជទី១៣ និងចុងក្រោយបង្អស់នៃរាជវង្សង្វៀន ពោលជាខ្សែរាជវង្សវៀតណាមចុងក្រោយបំផុត។[៣] ពីឆ្នាំ១៩២៦ ដល់ឆ្នាំ១៩៤៥ ព្រះអង្គគឺជាចៅអធិរាជនៃអណ្ណាម និងជាព្រះមហាក្សត្រនៃតុងកឹង ដែលកាលនោះសុទ្ធតែស្ថិតនៅក្រោមអាណាព្យាបាលភាពរបស់បារាំង។ ព្រះចៅបាវ ដាយបានឡើងសោយរាជ្យនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៣២។
| អធិរាជបាវ ដាយ 保大帝 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||
| ព្រះចៅអធិរាជនៃអានណាម និងចក្រភពវៀតណាម | |||||
| រជ្ជកាល | ៨ មករា ១៩២៦ – ២៥ សីហា ១៩៤៥ | ||||
| អង្គមុន | ខៃ ឌិញ | ||||
| អង្គក្រោយ | របបរាជាធិបតេយ្យត្រូវបានលុបបំបាត់ចោល ហូ ជីមិញ (ជាប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាម) | ||||
| ព្រះប្រមុខរដ្ឋវៀតណាម | |||||
| រជ្ជកាល | ១៣ មិថុនា ១៩៤៩ – ២៦ តុលា ១៩៥៦ | ||||
| អង្គមុន | តំណែងត្រូវបានបង្កើត ង្វៀន វ៉ាន់ស៊ួន (ជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលមជ្ឈិមបណ្ដោះអាសន្ន) | ||||
| អង្គក្រោយ | តំណែងត្រូវបានលុបបំបាត់ ង៉ូ ឌិញឌៀម (ជាប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋវៀតណាម) | ||||
| នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃរដ្ឋវៀតណាម | |||||
| រជ្ជកាល | ១៤ កក្កដា ១៩៤៩ – ២១ មករា ១៩៥០ | ||||
| អង្គមុន | តំណែងត្រូវបានបង្កើត | ||||
| អង្គក្រោយ | ង្វៀន ហ្វាន់ឡុង | ||||
| ទីប្រឹក្សាកំពូលរបស់រដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាម | |||||
| រជ្ជកាល | ១០ កញ្ញា ១៩៤៥ – ១៦ មីនា ១៩៤៦ | ||||
| អង្គមុន | តំណែងត្រូវបានបង្កើត | ||||
| អង្គក្រោយ | តំណែងត្រូវបានលុបចោល | ||||
| ប្រសូត | ង្វៀនហ្វុក វិញធុយ (阮福永瑞) ២២ តុលា ១៩១៣ វិមានស៊ួន-ចាន់-វីអ៊ែន, បុរីរាជាធិរាជហ៊ួអេ, សហភាពឥណ្ឌូចិន | ||||
| សុគត | ៣១ កក្កដា ១៩៩៧ វ៉ាល់ដឺក្រាស, ប៉ារីស, បារាំង | ||||
| ព្រះសុសាន | |||||
| រាជពន្ធភាព | ណាម ហ្វឿង (អភិសេកឆ្នាំ១៩៣៤–១៩៦៣) ប៊ុយ ម៉ុកឌៀប ឡេធី ហ្វីអាញ់ គ្រីស្ទាន ប្លូក-កាសេណាក់ ម៉ូនិក ប៊ូដូត៍ (អភិសេកឆ្នាំ១៩៧២–១៩៩៧) | ||||
| រាជបច្ឆាញាតិ | |||||
| |||||
| វង្ស | ង្វៀន ហ្វុក | ||||
| បិតា | ខៃ ឌិញ | ||||
| មាតា | ហ័ង ធីគុ | ||||
| សាសនា | លទ្ធិខុងជឺ ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន រ៉ូម៉ាំងកាតូលិក | ||||
| ព្រះហត្ថលេខា |  | ||||
ចក្រភពជប៉ុនបានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋបាលបារាំងចេញពីឥណ្ឌូចិននៅអំឡុងខែមីនា ឆ្នាំ១៩៤៥ ហើយបានគ្រប់គ្រងប្រទេសវៀតណាមតាមរយៈស្ដេចបាវ ដាយ ដោយតម្លើងព្រះអង្គជាព្រះអធិរាជនៃចក្រភពវៀតណាម។ ទ្រង់បានដាក់រាជ្យនៅអំឡុងខែសីហា ឆ្នាំ១៩៤៥ នៅពេលដែលជប៉ុនទម្លាក់អាវុធចុះចាញ់សង្គ្រាមលោកលើកទី២។ ពីឆ្នាំ១៩៤៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៥៥ បាវ ដាយបានបម្រើការជាប្រមុខរដ្ឋនៃរដ្ឋាភិបាលប្រឆាំងកុម្មុយនីស្តនៅវៀតណាមខាងត្បូង។ បាវ ដាយត្រូវបានប្រជាជនវៀតណាមទូទៅមើលឃើញថាជាមេដឹកនាំអាយ៉ងរបស់បារាំង ព្រោះមកពីព្រះអង្គមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេសបារាំង ហើយតែងចំណាយពេលវេលាច្រើននៅក្រៅប្រទេស។ ទីបំផុត ព្រះអង្គត្រូវបានគេដកចេញពីអំណាចដោយលទ្ធផលប្រជាមតិក្នុងឆ្នាំ១៩៥៥ ដែលបានធ្វើឡើងដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីង៉ូ ឌិញឌៀម ជាមួយការគាំទ្រពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
ឯកសារយោង
កែប្រែ- ↑ បាវ ដាយទ្រង់មានបុត្រាពីរអង្គ និងបុត្រីបីអង្គ នេះបើយោងទៅតាមពង្សាវតារនៃវង្សត្រកូលង្វៀន ហ្វុក។ ដោយមានតែព្រះរាជបុត្ររបស់ណាម ហ្វឿងប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានគេរាយក្នុងបញ្ជី។ ដំណើរសោយទិវង្គតរបស់ព្រះអង្គដែលបានចុះផ្សាយនៅក្នុង The Independent បានឱ្យដឹងថាព្រះអង្គមានបុត្រាចំនួនពីរអង្គ និងបុត្រីចំនួនពីរអង្គដែរ ខណៈដែល New York Times បានចុះផ្សាយថា ទ្រង់មានវត្តមានបុត្រាពីរអង្គ និងបុត្រីបួនអង្គ។ (''Nguyễn Phúc tộc thế phả, 1995, p. 330).
- ↑ Philip Shenon (2 August 1997). "Bao Dai, 83, of Vietnam; Emperor and Bon Vivant". The New York Times: p. 1 10. https://www.nytimes.com/1997/08/02/world/bao-dai-83-of-vietnam-emperor-and-bon-vivant.html.
- ↑ Nghia M. Vo Saigon: A History 2011 – Page 277 "Bảo Đại was born in 1913, the 13th and last monarch of the Nguyễn dynasty. He ruled from 1926 to 1944 as emperor of Annam and emperor"
 |
អត្ថបទនេះគឺជាអត្ថបទខ្លីមិនពេញលេញ។ លោកអ្នកអាចជួយវីគីភីឌាដោយសរសេរពង្រីកបន្ថែម។ |