ភវវម៌្ម (ទ្វារវតី)

ព្រះបាទភវវម៌្ម នៃទ្វារវតី? (គ.ស សម័យជយវម៌្មទី១) រជ្ជកាល (ទំនងជាក្នុងសម័យនៃជយវម៌្មទី១ ដែរ) តាមសិលាចារឹកដែលត្រូវបានទិញមកដោយអ្នកប្រមូលពន្ធម្នាក់នៅបាងកក និងប្រភពដើមរបស់វាមិនបានបង្កជាចំណោទឡើយ។ យ៉ាងហោចណាស់ វាផុសចេញពីស្ថានីយ៍មួយនៅថៃ ហើយលោកហ្សាក់ផ្ដល់យោបល់ថា វាប្រហែលជាមកពីតំបន់ឧទង។ នាមនៃពួកមនុស្សដែលឧទ្ទិសដល់មនុស្សដែលសិលាចារឹកបានឧទ្ទិសដល់មិនមានវត្តមានក្នុងផ្នែកណាមួយដែលមានក្នុងអត្ថបទឡើយ ប៉ុន្តែពង្សាវលីត្រូវបានគេផ្ដល់អោយ។ អ្នកទាំងនោះគឺជាកូននៃព្រាហ្មណ៍ជាតិឥណ្ឌាម្នាក់ បើតាមលោកហ្សាក់យល់ថា ជាព្រាហ្មណ៍មកពីចិទម្ពរម ដែលស្ថិតនៅឥណ្ឌាខាងត្បូង និងព្រះភគិនីរបស់ព្រះបានជយវម៌្មទី១។ ជយវម៌្មទី១ បានពិភាក្សាថាគឺជាអ្នកស្នងរាជ្យបន្តពីព្រះបានភវវម៌្មទី២ ជាធម្មតាត្រូវបានគេចាត់ទុកដោយយល់ច្រឡំថាជាបុត្ររបស់ព្រះបានភវវម៌្មទី២។ លោកហ្សាក់បច្ចុប្បន្នស្នើថាផ្អែកលើ K. ១១៤២ ជយវម៌្មទី១ជាបុត្រនៃបុត្រីរបស់កូនទីបីនៃព្រះបានឦឝានវម៌្មទី១ គឺព្រះយុវរាជ និងអ្នកគ្រប់គ្រងតូចមួយដែលមាននាមថាចន្ទ្រវម៌្ម។ វានាំអោយជយវម៌្មទី១ក្លាយជាបុត្រានៃក្មួយស្រីរបស់ព្រះបានភវវម៌្មទី២ និងត្រូវជាចៅទួតនៃព្រះបានឦឝានវម៌្មទី១។ លោកហ្សាក់បានឈានមកដល់សេចក្ដីសន្និដ្ឋាននេះដោយសារការប្រៀបធៀបពង្សាវលី ក្នុង K. ១១៤២ ទៅនឹងឈ្មោះដែលបានផ្ដល់អោយក្នុងសិលាចារឹកពីរដែលគេស្គាល់ស្រាប់មកពីភាគខាងត្បូងកម្ពុជា (K. ៤៨៣ និង K.២១) ដោយគេបានកំណត់ថាព្រះបាទភវវម៌្ម[ទី២] ដោយមានការជំទាស់ថាក្សត្រនេះប្រហែលត្រូវបានជំនួសដោយក្សត្រដែលមិនត្រូវបានវែកញែកពីមុន ដែលមិនមែនភវវម៌្មទី២ និងដោយហេតុនោះហើយគឺព្រះបាទភវវម៌្ម[ទី៣] ប្រាកដជាម្ចាស់នៃសិលាចារឹក K.១១៤២​ នេះដែរ។ ចំពោះយើង មកដល់ត្រង់នេះ ព្រះបានភវវម៌្ម[ទី៣] គឺជាខ្មែរ និងក៏ជាក្មួយប្រុសនៃព្រះបាទជយវម៌្មទី១ផងដែរ ដែលកំពុងសោយរាជ្យនៅថៃ ប្រហែលនៅឧទង ពេលណាមួយក្នុងពាក់កណ្ដាលទីពីរនៃសតវត្សទីប្រាំពីរ។ សិលាចារឹកចានស្ពាន់ដ៏ល្បីល្បាញមកពីឧទង (K. ៩៦៤) ដែលវែកញែកអំពីស្ដេចមួយអង្គព្រះនាមហឝ៌វម៌្ម ជាព្រះនត្តានៃព្រះបានឦសានវម៌្មទី១ ដោយមានការរំលឹកដល់ព្រះកិត្តិនាមដ៏អស្ចារ្យរបស់ព្រះអង្គ វាពិតជាសំខាន់ណាស់ដើម្បីកត់សំគាល់ត្រង់នេះ លោកហ្សាក់យល់ថាហឝ៌វម៌្មគឺជាជាតិខ្មែរ។ សរុបមក យើងមានស្ដេចខ្មែរពីរអង្គដែលពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ទៅនឹងរាជវង្សសំខាន់បំផុតៗដែលកំពុងគ្រប់គ្រងនៅកម្ពុជា និងរាជវង្សមួយទៀតកំពុងគ្រប់គ្រងនៅថៃកណ្ដាល (ទ្វារវតី) នៅពាក់កណ្ដាល និង ពាក់កណ្ដាលទីពីរនៃសតវត្សទីប្រាំពីរ។

ភវវម៌្ម
វ្រះបាទ
រាជ្យមុន	មិនស្គាល់
រាជ្យបន្ត	មិនស្គាល់
វង្ស	កម្វុ
សន្តតិវង្ស	សូរ្យវង្ស
បិតា	ព្រាហ្មណ៍
មាតា	ប្អូនស្រីព្រះបាទជយវម៌្មទី១
ប្រសូត	ទ្វារវតី

ពង្សាវលី

• ព្រះអយ្យកាព្រះនាមចន្ទ្រវម៌្ម និង ព្រះអយ្យកោជាបុត្រីនៃព្រះ យុវរាជ
  • បិតាព្រាហ្មណ៍ និងមាតាជាព្រះភិគនីនៃព្រះបាទជយវម៌្មទី១
  • ព្រះបិតុលា ព្រះបាទជយវម៌្មទី១
    • ព្រះភិគនីអយ្យកាមួយ ព្រះនាម ជយទេវី

ឯកសារយោង

The Dvaravati Wheels of the Law and the Indianization of South East Asia

Early Civilization of Southeast Asia

មុនដោយ មិនស្គាល់

ក្សត្រនៃទ្វារវតី

តដោយ មិនស្គាល់