ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ី
ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-រុស្ស៊ី ( រុស្ស៊ី: Российско-камбоджийские отношения ) គឺជាទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី របស់ កម្ពុជា និង រុស្ស៊ី ។ ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរមានភាពរឹងមាំតាំងពីសម័យសូវៀត។ រុស្ស៊ីមានស្ថានទូតនៅ ភ្នំពេញ ។ កម្ពុជាមានស្ថានទូតនៅ ទីក្រុងមូស្គូ ។ ប្រទេសទាំងពីរគឺជាសមាជិកពេញសិទ្ធិនៃ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ា ។ [១] [២]
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
កែប្រែទំនាក់ទំនងការទូតត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថ្ងៃទី១៣ ឧសភា ឆ្នា១៩៥៦ំ មួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីប្រទេសកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅឆ្នា១៩៦២ សហភាពសូវៀត បានសាងសង់ និងផ្តល់មូលនិធិដល វិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា ។ នៅថ្ងៃទី៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៦៥ ព្រះសីហនុបានងាកទៅសហភាពសូវៀត ដើម្បីជំនួយផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងយោធាក្នុងអំឡុង សង្គ្រាមស៊ីវិលកម្ពុជា ។ [៣] បន្ទាប់មកសហភាពសូវៀតបានគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ ដែលជាអ្នកបង្កើត ចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ ។ នៅឆ្នាំ១៩៥៧ ប្រទេសកម្ពុជា និងសហភាពសូវៀតបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌ និងវិទ្យាសាស្ត្រ។ សហភាពសូវៀតបានថ្កោលទោស រដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៧០ របស់ លន់ នល់ ។ [៤]
ទំនាក់ទំនងជាមួយខ្មែរក្រហម
កែប្រែខ្មែរក្រហម បានចាត់ថ្នាក់សហភាពសូវៀតជាប្រទេសមិនរាក់ទាក់ ហើយនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៧៣ ក្រសួងការបរទេសសូវៀត បានដកបុគ្គលិកការទូតទាំងអស់ចេញពីរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ។ មកដល់ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ នៅសល់តែអ្នកបច្ចេកទេសពីរបីនាក់ប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលបានត្រួតពិនិត្យស្ថានភាពអគារ និងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ស្ថានទូត។
ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃទីក្រុងភ្នំពេញ ទីក្រុងមូស្គូបានងាកទៅរកការដឹកនាំថ្មីនៃ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ជាមួយនឹងសំណើដើម្បីស្តារទំនាក់ទំនងការទូតពេញលេញរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ទោះជាយ៉ាងណា ខ្មែរក្រហម បានបដិសេធ ហើយបានដាក់ទីស្នាក់ការអង្គការ អង្គការ ក្នុងអគារអតីតស្ថានទូតសូវៀត។
ជាមួយគ្នានេះ រហូតដល់ចុងឆ្នាំ១៩៧៥ អ្នកការទូតកម្ពុជាមកពី រាជរដ្ខាភិបាលរួបរួមជាតិ នៅតែស្នាក់នៅក្នុងស្ថានទូតកម្ពុជានៅទីក្រុងមូស្គូ។ អ្នកការទូតនៃខ្មែរក្រហមបានដឹកនាំជីវិតដ៏ឯកា ហើយបានចូលរួមជាចម្បងក្នុងការចែកចាយអក្សរសិល្ប៍ឃោសនា។ នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧៧ អ្នកការទូតនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យបានចាកចេញពីទីក្រុងមូស្គូ ដោយមិនមានការពន្យល់ ដោយបន្សល់ទុកអគារស្ថានទូតកម្ពុជា ដោយគ្មានអ្នកមើលថែ។
ទំនាក់ទំនងជាមួយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជាទំនាក់ទំនងជាមួយ
កែប្រែនៅដើមឆ្នាំ ១៩៧៩ ទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរត្រូវបានបង្កើតឡើងឡើងវិញ។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៨០ ដល់ឆ្នាំ ១៩៩០ សហភាពសូវៀតបានផ្តល់ជំនួយផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងយោធាយ៉ាងច្រើន ព្រមទាំងជំនួយបច្ចេកទេសដល់កម្ពុជា។ [៥]
ទំនាក់ទំនងក្រោយឆ្នាំ ១៩៩១ និងបច្ចុប្បន្ន
កែប្រែក្រោយការដួលរលំនៃសហភាពសូវៀត ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរត្រូវបានតានតឹងទាំងស្រុងក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក បូរីស-យេលត្ស៊ីន ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅពេលដែល លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន ឡើងកាន់អំណាច ពួកគេត្រូវបានធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង ខណៈដែលប្រទេសទាំងពីរបានក្លាយជាសមាជិកនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ា ដែលបានជួយប្រទេសទាំងពីរធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវពាណិជ្ជកម្មរបស់ពួកគេ។ [១] [២]
ទំនាក់ទំនងចាប់តាំងពីការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីលើអ៊ុយក្រែន
កែប្រែទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកទាំងពីរបានចាប់ផ្តើមជូរចត់ម្តងទៀតក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ បន្ទាប់ពី លោក ហ៊ុន សែន បានថ្កោលទោសរុស្ស៊ីដែល បានឈ្លានពានប្រទេសជិតខាងអ៊ុយក្រែន និងប្រទេសនេះបានបោះឆ្នោតគាំទ្រសេចក្តីសម្រេចរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ [៦] ប្រទេសកម្ពុជាក៏ធ្លាប់ត្រូវបានវៀតណាមកាន់កាប់ដូចគ្នាដែរ ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សហភាពសូវៀតពីឆ្នាំ ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ ១៩៨៩ ។ [៧]
មានការចោទប្រកាន់ថា ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាចង់រក្សាអព្យាក្រឹតយ៉ាងតឹងរ៉ឹង និងអព្យាក្រឹតចំពោះការបោះឆ្នោតរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្រដៀងនឹង វៀតណាម និង ឡាវ ក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃបន្ទាប់ពីរុស្ស៊ីបានឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន បានអន្តរាគមន៍ និងបញ្ជាឱ្យទូតរបស់លោកនៅអង្គការសហប្រជាជាតិសហការ - ឧបត្ថម្ភដំណោះស្រាយថ្កោលទោសទីក្រុងម៉ូស្គូ។ [៨]
ដំណើរទស្សនកិច្ចកម្រិតខ្ពស់
កែប្រែរុស្សីមកកម្ពុជា
- នាយករដ្ឋមន្រ្តី ឌីមីទ្រី មេតវេដេវ (ខែវិច្ឆិកា ២០១៥)
កម្ពុជាទៅរុស្ស៊ី
សូមមើលផងដែរ
កែប្រែ- ↑ ១,០ ១,១ "Political and Economic Relations". Embassy of the Russian Federation in the Kingdom of Cambodia. Archived from the original on 2009-10-19. Retrieved 2014-09-25.
The diplomatic relations with Cambodia were established on 13 May 1956.
{{cite web}}
: More than one of|archivedate=
and|archive-date=
specified (help); More than one of|archiveurl=
and|archive-url=
specified (help) - ↑ ២,០ ២,១ Phnom Penh (May 12, 2011). "Cambodia-Russia 55th Anniversary of Diplomatic Relations Observed". Agence Kampuchea Presse.
- ↑ Isaacs, Hardy and Brown, p. 83.
- ↑ "An overview of 65 years of Cambodia-Russia relations - Khmer Times" (in American English). 2021-05-16. Retrieved 2023-05-28.
- ↑ "МГИМО". asean.mgimo.ru. Retrieved 2023-05-28.
- ↑ Dhyani, Anuj (2022-12-09). "Cambodia's Hardstand against Russia". Modern Diplomacy (in American English). Retrieved 2023-05-28.
- ↑ "Cambodia PM condemns Russian invasion of Ukraine". Reuters. March 28, 2022. https://www.reuters.com/world/cambodia-pm-condemns-russian-invasion-ukraine-2022-03-28/.
- ↑ Hutt, David (27 February 2023). "Ukraine war nudging Cambodia toward the West". Asia Times. Retrieved 19 February 2024.
- ↑ Times, Bernard Gwertzman Special to The New York (1970-03-19). "Sihanouk, Leaving Moscow for Peking, Speaks of a Possible Government in Exile" (ជាen-US). The New York Times. ល.ត.ម.អ. 0362-4331. https://www.nytimes.com/1970/03/19/archives/sihanouk-leaving-moscow-for-peking-speaks-of-a-possible-government.html.
- ↑ Times, Bernard Gwertzman Special to The New York (1970-03-15). "SIHANOUK MEETS MOSCOW LEADERS" (ជាen-US). The New York Times. ល.ត.ម.អ. 0362-4331. https://www.nytimes.com/1970/03/15/archives/sihanouk-meets-moscow-leaders-they-discuss-the-outbreaks-against.html.
- ↑ "AP". newsroom.ap.org. Retrieved 2023-05-28.