ស៊ីសុវត្ថិ កុសមៈ
សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស កុសុមៈ នារីរ័ត្នសេរីវឌ្ឍនា (៩ មេសា ១៩០៤ - ២៧ មេសា ១៩៧៥) គឺជាព្រះមហាក្សត្រិយានីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយម ព្រះរាជធីតានៃ ព្រះករុណាព្រះបាទសសម្ដេចព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស និង សម្ដេចព្រះរាជអគ្គមហេសីនរោត្តម កានវិមាន នរល័ក្ខទេវី|[១] ជាសម្ដេចព្រះរាជអគ្គមហេសីនៃព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សុរាម្រិត ព្រះមហាកញ្ចនកោដ្ឋ ជាព្រះវររាជមាតានៃព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ [២]។ សម្តេចព្រះមហាក្សត្រីយានីជាអម្ចាស់ ព្រះអង្គត្រូវបានគេ ចាត់ទុកជាមាតាជាតិនៃសិល្បៈខ្មែរ មាតាសប្បុរសធម៌ និងរាជកិច្ចដឹកនាំ ក្នុងការលើកកម្ពស់ការអប់រំ និងសុខុមាលភាពសង្គមនៅកម្ពុជា។ ព្រះអង្គក៏ជាអ្នកតស៊ូមតិដ៏រឹងមាំសម្រាប់សិទ្ធិស្ត្រី និងបានដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្មក្នុងការលើកកម្ពស់ការអប់រំ និងការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់ស្ត្រីនាសម័យឯករាជ្យផងដែរ។
សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្សកុសុមៈនារីរតន៍សេរីវឌ្ឍនា | |||||
---|---|---|---|---|---|
សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្សកុសុមៈនារីរតន៍សេរីវឌ្ឍនា | |||||
សម្ដេចព្រះបរមរាជិនីនាថកម្វុជទេឝ | |||||
រជ្ជកាល | ២០ មិថុនា ១៩៦០ – ៩ តុលា ១៩៧០ | ||||
អង្គមុន | ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សុរាម្រិត | ||||
អង្គក្រោយ | របបរាជានិយមត្រូវបានលុបចោល ចេង ហេង (ជាប្រធាន សាធារណរដ្ឋខ្មែរ) | ||||
រាជានុសិទ្ធិ | នរោត្តម សីហនុ ចេង ហេង | ||||
សម្ដេចព្រះរាជអគ្គមហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រកម្វុជទេឝ | |||||
ការកាន់កាប់ | ២ មីនា ១៩៥៥ – ៣ មេសា ១៩៦០ | ||||
រាជាភិសេក | ៦ មីនា ១៩៥៦ | ||||
ប្រសូត | ៩ មេសា ១៩០៤ ភ្នំពេញ, សហភាពឥណ្ឌូចិន | ||||
សុគត | 27 មេសា 1975 ប៉េកាំង, សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន | (អាយុ 71 ឆ្នាំ) ||||
រាជពន្ធភាព | ព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សុរាម្រិត | ||||
រាជបច្ឆាញាតិ | ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ | ||||
| |||||
វង្ស | រាជវង្សស៊ីសុវត្ថិ (ដោយកំណើត) រាជវង្សនរោត្ដម (ដោយរៀបអភិសេក) | ||||
បិតា | ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស | ||||
មាតា | សម្ដេចព្រះរាជអគ្គមហេសីនរោត្តម កានវិមាន នរល័ក្ខទេវី | ||||
សាសនា | ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ |
នៅក្រោយការចូលព្រះទិវង្គតរបស់ ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស ដែលជាព្រះបិតា នាឆ្នាំ១៩៤១ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ(បុត្រ) ត្រូវ បានក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្គមានបារាំងជាប្រធាន លើកឡើងគ្រងរាជ្យបន្ត។ នៅឆ្នាំ១៩៥៥ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុបានដាក់រាជ្យ ថ្វាយព្រះវររាជបិតារបស់ព្រះអង្គគឺ ព្រះបាទនរោត្តម សុរាម្រិត គង់ក្នុងបរមសិរីរាជសម្បត្តិបន្ត ហើ្យទ្រង់យាងចូលនយោបាយ។ ពេលនោះសម្តេចស៊ីសុវត្ថិ កុសុមៈត្រូវបានតែងតាំងជាសម្តេចព្រះមហាក្សត្រីយានី។ បន្ទាប់ ពីការសោយព្រះទិវង្គតរបស់ ព្រះបាទនរោត្តម សុរាម្រិត(ជាស្វាមី) សម្តេចព្រះមហាក្សត្រីយានី ទ្រង់ បានរក្សាព្រះរាជឋានៈជាព្រះមហាក្សត្រិយានីដដែល(មានរាជបុព្វសិទ្ធិស្មើក្សត្រទ្រង់រាជ្យ) និងបន្តគង់ជានិមិត្តរូបនៃ រាជបល្ល័ង្គ និងរាជាធិបតេយ្យ ខណៈពេលដែល
បានឡើងកាន់តំណែងជាព្រះមហាក្សត្រ ប៉ុន្តែមានឋានៈជាព្រះអង្គម្ចាស់ជាជាងព្រះមហាក្សត្រ។ ផ្ទុយទៅនឹងអ្វីដែលត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ពេលខ្លះ ព្រះមហាក្សត្រិយានីមិនដែលជាព្រះមហាក្សត្រទេ ព្រោះការស្នងតំណែងជាស្ត្រីត្រូវបានហាមឃាត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ បន្ទាប់ពី រដ្ឋប្រហារឆ្នាំ ១៩៧០ សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ប៉ុន្តែបានរក្សាតំណែងរបស់ព្រះអង្គ មុនពេលត្រូវបានដកហូតឋានៈទាំងអស់ក្នុងអំឡុងពេលប្រកាសសាធារណៈរដ្ឋក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧០ ព្រះអង្គនៅតែស្ថិតនៅក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងព្រះបរមរាជវាំងរហូតដល់ព្រះរាជសុខភាពរបស់ព្រះអង្គធ្លាក់ចុះនៅឆ្នាំ១៩៧៣ ហើយព្រះអង្គត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យ និរទេសព្រះកាយទៅជួបព្រះរាជបុត្រារបស់ព្រះអង្គនៅទីក្រុងប៉េកាំង, សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។ ព្រះអង្គបានសោយពិរាល័យនៅទីក្រុងប៉េកាំង សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ក្នុងព្រះជន្មាយុ៧១ព្រះវស្សា ដោយព្រះរោគាពាធ ដប់ថ្ងៃបន្ទាប់ពីពួកខ្មែរក្រហមវាយដណ្តើមយកបានទីក្រុងភ្នំពេញ។
ព្រះរាជជីវប្រវត្តិ
កែប្រែសម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្សកុសុមៈនារីរ័ត្នសិរីវឌ្ឍនា ប្រសូតនៅថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩០៤ នារាជធានីភ្នំពេញ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ទ្រង់ជាព្រះរាជបុត្រីរបស់ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស «ព្រះបរមខត្តិយកោដ្ឋ» អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសម្ដេចព្រះរាជអគ្គមហេសី នរោត្ដម កាញ្ចនវិមាន នរលក្ខណ៍ទេវី ព្រមទាំងមានព្រះរៀម-ព្រះអនុជក្សត្រាក្សត្រីបង្កើតចំនួន៦អង្គ៖
១.ព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រា ស៊ីសុវត្ថិ ពិនណូរ៉េត
២.សម្ដេចព្រះរៀម ស៊ីសុវត្ថិ ថាវេតរង្សីនារីវង្ស
៣.សម្តេចព្រះរាជធីតា ស៊ីសុវត្ថិ សារីលេតលក្ខណ៍
៤.សម្តេចព្រះរាជធីតា ស៊ីសុវត្ថិ នារីរក្ស
៥.សម្តេចក្រុមព្រះ រាជាមាតុលាវង្សា ពិមុខជាបរមរាជនុសារក្ស ស៊ីសុវត្ថិ មុនីរ៉េត
៦.សម្តេចក្រុមហ្លួង ស៊ីសុវត្ថិ មុនីពង្ស
ឯកសារយោង
កែប្រែកំណត់
កែប្រែវិគីមេឌាទូទៅមានមេឌាដែលទាក់ទងទៅនឹង: ស៊ីសុវត្ថិ កុសមៈ |
- ↑ "Cambodian Queen is dead in Peking". The New York Times. 28 April 1975. Retrieved 5 June 2020.
- ↑ Jacobsen, Trudy (2008). Lost Goddesses: The Denial of Female Power in Cambodian History. NIAS Press. ល.ស.ប.អ. 978-87-7694-001-0.
មើលផងដែរ
កែប្រែ