អង្គប៊ុន
ព្រះចៅសិរីបុណ្យសារ ( លាវ: ພຣະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສາຣ ; ថៃ: พระเจ้าสิริบุญสาร ; បានទទួលមរណៈភាពនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៧៨១) ត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជា អង្គប៊ុន ( ອົງບຸນ ) ប៊ុនសាន ឬ ជ័យជេដ្ឋាធិរាជទី ៣ [១] គឺជាព្រះមហាក្សត្រទី៣ នៃព្រះរាជាណាចក្រវៀងចន្ទន៍(ឆ្នាំ ១៧៦៧ ដល់ ១៧៨១)។
| ព្រះចៅសិរីបុណ្យសារ ພຣະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສານ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ព្រះមហាក្សត្រនៃវៀងចន្ទន៍ | |||||
| ព្រះមហាក្សត្រនៃវៀងចន្ទន៍ | |||||
| រជ្ជកាល | ១៧៦៧ – ១៧៨១ | ||||
| អង្គមុន | អង្គប៊ុន | ||||
| អង្គក្រោយ | ណាន់ថាសេន | ||||
| ប្រសូត | ? វៀងចន្ទន៍, ឡានសាង | ||||
| សុគត | វិច្ឆកា ១៧៨១ វៀងចន្ទន៍ | ||||
| |||||
| បិតា | ជ័យជេស្ឋាធិរាជទី ២ | ||||
អង្គប៊ុន គឺជាបុត្រទី២របស់ព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាធិរាជទី ២ ។ ព្រះអង្គត្រូវបានតែងតាំងជាអភិបាលខេត្ត ជ័យខ្វែងនៅឆ្នាំ១៧៣៥ ។ នៅឆ្នាំ ១៧៦៧ ព្រះរាមរបស់ទ្រង់អង្គលងបានសោយទិវង្គតដោយគ្មានទាយាទ។ ដោយមានជំនួយពីព្រះវូ ព្រះអង្គប៊ុនបានឡើងសសោយរាជ្យជាព្រះមហាក្សត្រវៀងចន្ទន៍ថ្មី។[ត្រូវការអំណះអំណាង]
នៅពេលនោះ ទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ជារដ្ឋគ្រប់គ្រងរបស់ ភូមា ។ [២] ស្តេចភូមាបានចាត់ទុកព្រះរាជាណាចក្រលាវជាមូលដ្ឋានរបស់ព្រះអង្គដើម្បីពង្រីកទៅខាងកើតបន្ថែមទៀត។ ដូច្នេះ ព្រះបាទតាកស៊ីននៃសៀមសម្រេចចិត្តវាយលុកនគរលាវ។ នៅឆ្នាំ១៧៧៨ កងទ័ពសៀមក្រោមការដឹកនាំរបស់ពុទ្ធយ៉តហ្វាចុឡាលោក (ក្រោយមក រាមាទី១ ) បានវាយលុកក្រុងវៀងចន្ទន៍។ [៣] ក្រោយការឡោមព័ទ្ធបានបួនខែ រាជធានីត្រូវសៀមចាប់យក។ [៤]
អង្គប៊ុនភៀសខ្លួនចូលព្រៃ ទីបំផុតក៏សម្រេចចិត្តចុះចូលជាមួយសៀម។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក វៀងចន្ទន៍បានក្លាយជាទីពឹងរបស់សៀម។ [៤] បុត្រទ្រង់ភាគច្រើនត្រូវបានគេចាប់យកទៅធនបុរីជាចំណាប់ខ្មាំងក្នុងនោះមាន ណាន់ថាសេន ឥន្ទវង្ស អនុវង្ស និង ខាំវ៉ែន ។ ខាំវ៉ែន ក្រោយមកបានក្លាយជាប្រពន្ធចុងរបស់រាមាទី១ [៥]
ទោះជាយ៉ាងណា អង្គប៊ុនបានបះបោរប្រឆាំងនឹងសៀមនៅឆ្នាំ ១៧៨០ ទ្រង់បានសម្លាប់ចៅហ្វាយខេត្តសៀមដែលតែងតាំង ព្រះយ៉ាសុពោធិ ។ នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៧៨១ ព្រះអង្គត្រូវបានសៀមចាប់ ហើយប្រហារជីវិត។
ឯកសារយោង កែប្រែ
- ↑ The Kingdoms of Laos: Six Hundred Years of History. 2001. ល.ស.ប.អ. 9780700715312. https://books.google.com/books?id=Ncqj2QWkFQMC&dq=Chao+Inthavong&pg=PA125.
- ↑ The Cambridge history of South East Asia: From c. 1500 to c. 1800. 1999. p. 238. ល.ស.ប.អ. 978-0-521-66370-0.
- ↑ Wood, p. 268
- ↑ ៤,០ ៤,១ Wyatt, p. 143
- ↑ คึกฤทธิ์ ปราโมช, ม.ร.ว.. โครงกระดูกในตู้. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์สยามรัฐ, พิมพ์ครั้งที่ 8 พ.ศ. 2547.