ប្រទេសដី​កោះ រដ្ឋ​ដីកោះ​ប្រទេសជាតិដី​កោះ ​គឺ​ជា​ប្រទេស ដែល​ដែនដី​ចម្បង​មាន ​កោះមួយ ឬ​ច្រើន ឬ​ផ្នែក​នៃ​កោះ។ ប្រហែល២៥% នៃបណ្តាប្រទេសឯករាជ្យទាំងអស់គឺជាប្រទេសកោះ។ [] ប្រទេស​កោះ​មាន​ស្ថិរភាព​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ [] ជាង​រដ្ឋ​ក្នុង​ទ្វីប​ជា​ច្រើន ប៉ុន្តែ​ងាយ​រង​គ្រោះ​ក្នុង​ការ​ដណ្តើម​យក​ដោយមហាអំណាច​ខាង​ជើងទឹក ​។ ឥណ្ឌូណេស៊ី ជាប្រទេសកោះធំជាងគេ និងមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតក្នុងពិភពលោក។ [] []

មានការប្រែប្រួលដ៏អស្ចារ្យរវាងសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសលើកោះ៖ ពួកគេអាចពឹងផ្អែកជាចម្បងលើឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្ម ដូចជាការរុករករ៉ែ នេសាទ និងកសិកម្ម និង/ឬលើសេវាកម្មដូចជាមជ្ឈមណ្ឌលដឹកជញ្ជូន ទេសចរណ៍ និងសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុ។ កោះជាច្រើនមានភូមិសាស្ត្រទាប ហើយសេដ្ឋកិច្ច និងមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាជនរបស់ពួកគេអភិវឌ្ឍតាមតំបន់ទំនាបឆ្នេរសមុទ្រ និង កំពង់ផែ ; រដ្ឋបែបនេះអាចងាយរងគ្រោះដោយសារឥទ្ធិពលនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ជាពិសេស ការកើនឡើងកម្រិតទឹកសមុទ្រ

កោះដាច់ស្រយាល ឬសំខាន់ៗ និង ប្រជុំកោះ ដែលមិនមែនជាអធិបតេយ្យភាព ជារឿយៗត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា ដែនដីអនិស្សរភាពទឹកដីក្រៅប្រទេស

នយោបាយ

កែប្រែ

តាមប្រវត្តិសាស្ត្រ បណ្តាប្រទេសកោះមានទំនោរទៅរកអស្ថិរភាពនយោបាយតិចជាងសមភាគីនៅទ្វីបរបស់ពួកគេ។ ភាគរយ​នៃ​ប្រទេស​កោះ​ដែល​ប្រកាន់ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ​គឺ​ខ្ពស់​ជាង​ប្រទេសស្ថិត​ក្នុង​ទ្វីប[]

ដែនដីកោះ

កែប្រែ

ខណៈពេលដែលប្រទេសកោះតាមនិយមន័យគឺជា រដ្ឋអធិបតេយ្យ ក៏មានកោះ និង ប្រជុំកោះ ជាច្រើននៅជុំវិញពិភពលោកដែលដំណើរការពាក់កណ្តាលស្វយ័ត ពីរដ្ឋអធិបតេយ្យផ្លូវការរបស់ពួកគេ។ ទាំងនេះជារឿយៗត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាដែនដីអនិស្សរភាព ឬទឹកដីក្រៅប្រទេស ហើយអាចមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នាទៅនឹងប្រទេសកោះត្រឹមត្រូវ។

សង្គ្រាម

កែប្រែ

ប្រទេសកោះជាញឹកញាប់ជាមូលដ្ឋាននៃការសញ្ជ័យដែនសមុទ្រ និងការប្រជែងគ្នាជាប្រវត្តិសាស្ត្ររវាងប្រទេសដទៃទៀត។ [] ប្រទេស​កោះ​ងាយ​នឹង​រង​ការ​វាយ​ប្រហារ​ដោយ​បណ្តា​ប្រទេស​ធំ​ៗ​ក្នុង​ទ្វីប​ដោយ​សារ​ទំហំ​ និង​ការ​ពឹង​ផ្អែក​លើ​ផ្លូវ ​សមុទ្រ ​និង ​ផ្លូវ​អាកាស​​ទំនាក់ទំនង[] ប្រទេសកោះជាច្រើនក៏ងាយរងការគំរាមកំហែងដោយពួកទាហានស៊ីឈ្នួល និងអ្នកឈ្លានពានបរទេសផ្សេងទៀត [] ទោះបីជាភាពឯកោរបស់ពួកគេក៏ធ្វើឱ្យពួកគេក្លាយជាគោលដៅដ៏លំបាកមួយ។

ធនធាន​ធម្មជាតិ

កែប្រែ

ប្រទេសកោះតូចៗកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើនពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងលើ ត្រី សម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់អាហារចម្បងរបស់ពួកគេ។ [] មួយចំនួនកំពុងងាកទៅរក ថាមពលកកើតឡើងវិញ — ដូចជា ថាមពលខ្យល់ ថាមពលវារីអគ្គិសនី ថាមពលកំដៅក្នុងផែនដី និង ចំហេះ ពី ប្រេងស្ងួត — ដើម្បីការពារប្រឆាំងនឹងការកើនឡើងនៃតម្លៃប្រេង[]

ភូមិសាស្ត្រ

កែប្រែ

ប្រទេសកោះមួយចំនួនរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងប្រទេសផ្សេងទៀតដោយ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដែលបង្កើតបញ្ហាដូចជាការថយចុះនៃ ការប្រើប្រាស់ដី កង្វះទឹក និងជួនកាលសូម្បីតែបញ្ហាតាំងទីលំនៅថ្មី។ ប្រទេស​កោះ​ទាប​មួយ​ចំនួន​កំពុង​ត្រូវ​បាន​លិច​ទឹក​ដោយ​កម្រិត​ទឹក​កើនឡើង​នៃ ​មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក[] បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុក៏ជះឥទ្ធិពលដល់ប្រទេសកោះដោយបង្កគ្រោះធម្មជាតិដូចជា ព្យុះស៊ីក្លូនត្រូពិច ខ្យល់ព្យុះ ទឹកជំនន់ភ្លាមៗ និង គ្រោះរាំងស្ងួត[១០]

បម្រែបម្រួល​អាកាសធាតុ

កែប្រែ

សេដ្ឋកិច្ច

កែប្រែ
 
ជប៉ុន ​ជា​ប្រជុំ​កោះ​មួយ​នៅ ​អាស៊ី ​ដែល​បង្កើត​ជា​ប្រទេស​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​មាន​បំផុត​និង​មាន​ប្រជាជន​ច្រើន​បំផុត​នៅ​លើ ​ផែនដី
 
សិង្ហបុរី ជាប្រទេសកោះអធិបតេយ្យភាពដ៏សំបូរបែប និងអភិវឌ្ឍន៍ខ្ពស់ ដែលទឹកដីរបស់ខ្លួនមានកោះធំមួយនិងកោះតូចៗផ្សេងទៀត

ប្រទេស​កោះ​ជា​ច្រើន​ពឹង​ផ្អែក​យ៉ាង​ខ្លាំង​លើ ​ការ​នាំ​ចូល ហើយ​ទទួល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ខ្លាំង​ដោយ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរសេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក ។ ដោយសារធម្មជាតិនៃប្រទេសកោះ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេច្រើនតែត្រូវបានកំណត់លក្ខណៈដោយតូចជាង ដាច់ឆ្ងាយពីពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងសេដ្ឋកិច្ច ងាយរងគ្រោះនឹងថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងទំនងជាទទួលរងការខូចខាតបរិស្ថានចំពោះហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ករណីលើកលែងរួមមាន ជប៉ុន តៃវ៉ាន់ និងចក្រភពអង់គ្លេស។ [១១] [១២] [១៣] ឧស្សាហកម្មលេចធ្លោសម្រាប់ប្រទេសកោះជាច្រើនគឺ ទេសចរណ៍[១៤]

សមាសភាព

កែប្រែ

ប្រទេសកោះជាធម្មតាមានទំហំតូចដែលមានចំនួនប្រជាជនតិច ទោះបីជាប្រទេសមួយចំនួនដូចជា ឥណ្ឌូនេស៊ី ជប៉ុន និង ហ្វីលីពីន ជាករណីលើកលែងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក៏ដោយ។ [១៥]

ប្រទេសកោះមួយចំនួនផ្តោតលើកោះធំមួយ ឬពីរ ដូចជា ចក្រភពអង់គ្លេស ទ្រីនីដាដ និងតូបាហ្គោ នូវែលសេឡង់ គុយបា បារ៉ែន សិង្ហបុរី ស្រីលង្កា អ៊ីស្លង់ ម៉ាល់តា និង តៃវ៉ាន់ ។ កោះផ្សេងទៀតត្រូវបានលាតសន្ធឹងលើកោះតូចៗរាប់រយ ឬរាប់ពាន់ដូចជា ប្រទេសជប៉ុន ឥណ្ឌូនេស៊ី ហ្វីលីពីន បាហាម៉ាស សីស្ហែល និង ម៉ាល់ឌីវ ។ ប្រទេស​កោះ​មួយ​ចំនួន​ចែក​រំលែក​មួយ ឬ​ច្រើន​នៃ​កោះ​របស់​ពួក​គេ​ជាមួយ​នឹង​ប្រទេស​ផ្សេង​ទៀត​ដូច​ជា ចក្រភព​អង់គ្លេស និង ​អៀរឡង់ ; ហៃទី និង សាធារណរដ្ឋដូមីនីកែន ; និងឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលចែករំលែកកោះជាមួយ ប៉ាពួញូហ្គីណេ ប្រ៊ុយណេ ទីម័រខាងកើត និង ម៉ាឡេស៊ី ។ បារ៉ែន សិង្ហបុរី និងចក្រភពអង់គ្លេសមាន ទំនាក់ទំនងថេរ ដូចជាស្ពាន និងផ្លូវរូងក្រោមដីទៅកាន់ផ្ទៃដីទ្វីប៖ បារ៉ែនត្រូវបានភ្ជាប់ទៅប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតដោយ ផ្លូវស្ដេចហ្វាត សិង្ហបុរីទៅកាន់ម៉ាឡេស៊ីដោយ ផ្លូវចូហ័រ-សិង្ហបុរី និង សម្ព័នពីរ និងចក្រភពអង់គ្លេស មានផ្លូវរថភ្លើងតភ្ជាប់ទៅប្រទេសបារាំងតាមរយៈ ផ្លូវរូងក្រោមដី

តាម​ភូមិសាស្ត្រ ប្រទេសអូស្ត្រាលី ​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​ផ្ទៃដី ​ទ្វីប ​ជា​ជាង​កោះ​ដែល​គ្របដណ្ដប់​លើ​ផ្ទៃដី​ធំ​បំផុត​នៃទ្វីប​អូស្ត្រាលី ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយកាលពីមុន វាត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាប្រទេសកោះមួយសម្រាប់គោលបំណងទេសចរណ៍ [១៦] (ក្នុងចំណោមប្រទេសផ្សេងទៀត) ហើយជួនកាលត្រូវបានគេសំដៅទៅលើបែបនោះ។ [១៧]

ឯកសារយោង

កែប្រែ
  1. ១,០ ១,១ ១,២ Small is Democratic. 1996. p. 128. ល.ស.ប.អ. 0-8153-3910-0. https://books.google.com/books?id=JOqZ9eOeRXoC&pg=PA128. 
  2. Chepkemoi, Joyce (April 25, 2017). "Which Are The Island Countries Of The World?". WorldAtlas.com. Archived from the original on 2017-12-07. Retrieved 2019-08-10.
  3. "Population, total 2015-2019". World Bank Open Data. Retrieved 21 April 2021.
  4. Chasle, Raymond (1 Oct 1986). "The quest for identity. (island countries)". UNESCO Courier. http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-9197350_ITM. 
  5. Measures of Effectiveness for the Information-age Navy. 2002. pp. 7. ល.ស.ប.អ. 0-8330-3139-2. https://books.google.com/books?id=VwI0WLby3WoC&q=%22island+country%22&pg=PA7. 
  6. WREN, CHRISTOPHER S. (December 9, 1989). "Mercenary Holding Island Nation Seeks Deal". The New York Times. https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=950DE3DB173CF93AA35751C1A96F948260. 
  7. "Many of the world's poorest people depend on fish". Food and Agriculture Organization of the United Nations. 2005-06-07. Archived from the original on 2019-08-26. Retrieved 2017-09-30. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  8. Xingwei, Huang (2008-10-17). "Pacific Islands countries switch to renewable energy source due to increasing fuel prices". Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 2009-02-01. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  9. "Leader of disappearing island nation says climate change an issue of survival, not economics". June 5, 2008. Archived from the original on 2008-06-05. Retrieved 2009-02-01.
  10. "FAO: Climate change threatens food security of Pacific island countries". December 2, 2008. Archived from the original on 2008-12-07. Retrieved 2009-02-01.
  11. "WTO/FORSEC Trade Policy Course for Pacific island countries". 9 March 2001. Archived from the original on 2013-10-02. Retrieved 2009-02-01.
  12. "NZ calls for global solutions to problems faced by small island nations". 2005-01-18. Archived from the original on 2012-10-24. Retrieved 2009-02-01. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  13. Garg, Sarika. "U.N. ambassador gives keynote". Archived from the original on 2019-10-29. Retrieved 2017-09-05.
  14. "China enlists Pacific island countries as tourist destinations, XINHUA.". The America's Intelligence Wire. 10 August 2004. http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-12915601_ITM. 
  15. "Wen pledges new aid to Pacific countries". International Herald Tribune. April 5, 2006. Archived from the original on 2007-02-17. Retrieved 2013-08-21.
  16. "Australian Naval Defence". The Brisbane Courier. 24 July 1897. Archived from the original on 2017-12-06. Retrieved 2009-01-31.
  17. "China, Pacific island countries discuss cooperation at forum meeting". Archived from the original on 2012-10-13. Retrieved 2009-02-01.