របាំខ្មែរ
របាំខ្មែរគឺជាសិល្បៈនៃការរាំដែលបង្ហាញពីអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ ទាំងអស់ដែលមានច្រើនបែបសណ្ឋានទៅតាមតំបន់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា របាំខ្មែរមានទាំងអស់ចំនួន ៨២ របាំ និងរបាំខ្សែររឿងមានចំនួន ៣៥ របាំ ។ របាំដែលរស់ឡើងវិញមានចំនួន ៥៤ របាំ និង បាត់បង់ចំនួន ២៨ របាំ របាំខ្សែររឿងដែលរស់ឡើងវិញមានចំនួន ២១ របាំ និង របាំខ្សែររឿងដែលបាត់បង់មានចំនួន ១៤ របាំ ។ ហើយរបាំដែលអស្ចារ្យរបស់ខ្មែរគឺ៖ របាំព្រះរាជទ្រព្យ របាំដែលត្រូវបានគេចុះក្នុងបញ្ជីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ (អរូបិយ) របស់ពិភពលោក នៅថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៣ ។
Tep Monorom Dance | |
---|---|
ឈ្មោះផ្លូវការ | របាំទេពមនោរម្យ |
របាំនៅប្រទេសកម្ពុជាចែកជា 4 របាំធំៗ កែប្រែ
- របាំបុរាណខ្មែរ
- របាំប្រពៃណីខ្មែរ
- របាំប្រជាប្រិយខ្មែរ
- របាំខ្មែរសហសម័យ
របាំបុរាណខ្មែរ កែប្រែ
ជារបាំថ្លៃថ្នូរដែលសម្តែងសម្រាប់តែខ្សែររាជវង្ស ឬ អ្នកមានឋានៈបុណ្យសក្ដិធំៗក្នុងជួរមន្ត្រីរាជការប៉ុណ្ណោះ របាំបុរាណខ្មែរគឺជាការសម្ដែងបង្ហាញក្បាច់រាំដែលមានស្ទីលបែបខ្ពស់ដែលមានប្រភពចេញពីរាជវង្ស។ ការសម្តែងរបាំបុរាណរួមមានអ្នករាំសំលៀកបំពាក់នៃការតុបតែងប្រដាប់ដោយគ្រឿងអលង្ការត្បូងនិងតន្រ្តីដែលលេងដោយក្រុមតន្រីប្រចាំព្រះមរមរាជវាំង ។ របាំបុរាណខ្មែរត្រូវគេយល់ថាជារបាំដែលបង្ហាញពីការសាសងគ្នារបស់ពពួកទេវ ដែលដ៏ស្រង់ចេញពីខ្សែររឿងទេវៈដ៏អស្ចារ្យក៏ដូចជាការគោរពចំពោះព្រះមហាក្សត្រនិងភ្ញៀវដែលមានឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់ ។ នៅពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី 20 វាត្រូវបានណែនាំដល់សាធារណជនទូទៅហើយត្រូវបានគេប្រារព្ធជាទូទៅថាជានិមិត្តរូបនៃវប្បធម៌ខ្មែរដែលជាទូទៅត្រូវបានគេអនុវត្តក្នុងអំឡុងពេលព្រឹត្តិការណ៍សាធារណៈថ្ងៃឈប់សម្រាកនិងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជា ។ របាំមួយក្នុងចំណោមក្បាច់រាំជូនពរសុំសេចក្ដីសុខរបស់ខ្មែរ ច្រើនបើកកម្មវិធីដោយ របាំជូនពរបាចផ្កា ។ របាំបុរាណខ្មែរ មានដូចជា ៖
- របាំព្រះរាជទ្រព្យ
- របាំទេពអប្សរា
- របាំទេពមនោរម្យ
- របាំព្រះថោងនាងនាគ
- របាំជូនពរបាចផ្កា
- របាំរាមល័ក្ស្មណ៍ និង ជប់ល័ក្ស្មណ៍
- របាំព្រះជិនវង្ស នាងព្រាហ្មណ៍កេសរ
- របាំកែវមណីមេខាឡា
- របាំនាងសុវណ្ណមច្ឆា
- របាំឃុនហ្លួង
- របាំផ្លិត
- របាំមករ
- របាំយីកេ
- របាំអាយ៉ៃ ឆ្លើយឆ្លង
- របាំទេពប្រណម ឬ ហៅថារបាំបួងសួង
- របាំហ្លួងព្រះថោង ក្លាយមករបាំ ព្រះថោង
របាំប្រពៃណីខ្មែរ កែប្រែ
ជារបាំដែលកើតឡើងពីក្បាច់រាំដែលបង្កើតដោយជនជាតិខ្មែរនៅតាមតំបន់ក្នុងខេត្តភូមិស្រុកដែលពួកគេរស់នៅ ដែលរបាំប្រភេទនេះមានភាពពេញនិយមណាស់នៅក្នុងស្រទាប់ខ្មែរគ្រប់វណ្ណៈ របាំដែលកើតឡើងដោយបុព្វហេតុផ្សេងៗដែលពួកគេយល់ឃើញថាជាភាពចាំបាច់ក្នុងការដឹងគុណ ឬ រំលឹកគុណ ដែលពួកគេទទួលបានអំពីផលដែលពួកគេបានធ្វើ ដែលរបាំប្រពៃណីខ្មែរមានចំនួន ច្រើនជាង ៣០ របាំ ។
របាំប្រពៃណីខ្មែរប្រចាំខេត្ត មានដូចជា ៖
- ខេត្តសៀមរាប របាំត្រុដិ របាំត្រុដិនាងមេវ របាំចាក់អង្ក្រង
- ខេត្តប៉ៃលិន របាំក្ងោកប៉ៃលិន
- ខេត្តបាត់ដំបង របាំច្រូតស្រូវ
- ខេត្តពោធិ៍សាត់ របាំបេះក្រវាញ របាំសែនភ្លយ របាំក្ងោកពោធិ៍សាត់
- ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង របាំក្អម របាំបរគោ របាំអរក្ខចាម របាំនេសាទ របាំស្នែងទន្សោង
- ខេត្តកំពង់ស្ពឺ របាំដាល់អំបុក របាំស្គរ របាំគងសួយ របាំភ្លយសួយ
- ខេត្តកោះកុង របាំព័ទ្ធរ៉ុង
- ខេត្តកំពង់ធំ របាំចាក់គ្រើល របាំត្បាល់កាប់ របាំត្បាល់ក្ដឿង របាំកន្តែរ៉ែ
- ខេត្តស្ទឹងត្រែង របាំគែន របាំវាយគូយ
- ខេត្តក្រចេះ របាំគងស្ទៀង
- ខេត្តរតនៈគិរី របាំរាំវង់ភូមិថ្មី របាំរាំវង់ស្រុកហ៊ានទើម
- ខេត្តមណ្ឌលគិរី របាំកាប់ក្របីផឹកស្រា របាំតូណៃទិន
- ខេត្តកំពង់ចាម របាំគោះអង្រែ
- ខេត្តស្វាយរៀង របាំគោះត្រឡោក
- ខេត្តព្រៃវែង របាំកណ្ដូបសេះ
- ខេត្តកណ្ដាល និង ខេត្តតាកែវ របាំវាយក្រាប់
- ខេត្តកំពត របាំមច្ឆាសមុទ្រ
របាំប្រជាប្រិយខ្មែរ កែប្រែ
ជារបាំដែលកើតឡើងដោយការច្នៃប្រឌិតចេញពីសម្លេងដូរតន្ត្រីបែបទំនើប ហើយជាប្រភេទរបាំដែលមានការពេញនិយមយកមករាំគ្រប់គ្នាក្នុងស្រទាប់យុវវ័យខ្មែរ ដែលជាទូទៅរបាំនេះមានដូចជា ៖
- រាំវង់
- រាំក្បាច់
- រាំសារ៉ាវ៉ាន់
- លាំលាវ
- កន្ទ្រឹម ជាដើម ។
របាំខ្មែរសហសម័យ កែប្រែ
ជារបាំដែលបង្កើតឡើងដោយកូនខ្មែរនិយមបែបលោកខាងលិច ដោយការច្នៃប្រឌិតចេញពីសម្លេងដូរតន្ត្រីបែបទំនើបលាយឡំទៅនិងការសម្ដែងដែលតុបតែងបែបបុរាណកាល តែមានកាយវិការរហ័សរហួន ពត់ពែនបង្ហាញក្បាច់រាំរបស់ខ្លួនដ៏រស់រវើក ដែលថ្មីៗនេះ បង្កើតបាន របាំគ្រុឌ...ល ។
ឯកសារយោង កែប្រែ
- ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ Archived 2008-07-23 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.