ឝ្រីឥន្ទ្រកុមារ

ព្រះអង្គម្ចាស់ឝ្រីឥន្ទ្រកុមារ រជ្ជកាល (យឝោវម៌្មទី២) បើតាមសិលាចារឹកយើងអាចសន្និដា្ឋនបានថាកាលនោះព្រះបាទជយវម៌្មទី៧មានព្រះមហេសីរួចសេ្រចទៅហើយព្រះនាមរបស់ព្រះនាងគឺជយរាជទេវី។ រួមជាមួយនឹងព្រះនាងប្រហែលជាក្នុងគ.ស ១១៤៥ ព្រះអង្គបាន មានព្រះរាជ្សបុត្រមួយព្រះអង្គព្រះនាមឝ្រីឥន្រ្ទកុមារ។ នៅគ.ស ១១៦០ ព្រះបាទជយវម៌្មទី៧ កំពុងតែធ្វើចំបាំងប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ពនគរចាម្ប៉ានៅមុខទីក្រុងវិជយ គា្រនោះព្រះអង្គបានទទួលដំណឹងថាព្រះបិតាព្រះអង្គចូលទិវង្គតហើយព្រះបាទយឝោវម៌្មទី២បានឡើងសោយរាជ្យជំនួសនៅចំពោះមុខស្ថានការណ៍ផ្លាស់ប្តូរនេះ ព្រះអង្គពុំបានផ្លាស់ប្តូរចិត្តគំនិតអ្វីទាំងអស់ព្រះអង្គនៅតែបន្តធ្វើសង្រ្គាមវាយប្រហារនគរចាមហើយគោរពស្មោះស្ម័គ្របំរើព្រះមហាក្សត្រថ្មីដោយគ្មានវៀចវេរឡើយ នៅពេលដែលព្រះអង្គទទួលដំណឹងដឹងថានៅព្រះរាជធានីមានមន្រ្តីក្បត់ចង់ធ្វើឃាតព្រះមហាក្សត្រព្រះអង្គបានធ្វើដំណើរយាងចូលមកនគរវិញដើម្បីជួយការពារជ្រោមជ្រែងព្រះរាជាតែព្រះអង្គមកដល់យឺតពេលហើយ សោកនាដកម្មក៏បានកន្លងហួសផុតរួចស្រេចបាត់ទៅហើយព្រះបាទយឝោវម៌្មទី២ ត្រូវគេធ្វើឃាតហើយព្រះរាជបុត្រព្រះអង្គព្រះឝ្រីឥន្រ្ទកុមារក៏ប្រហែលជាអស់សង្ខារក្នុងសម័យជាមួយគ្នាដែរក្នុងគ.ស ១១៦៥។

ឝ្រីឥន្ទ្រកុមារ
រជ្ជកាលរជ្ជកាល យឝោវម៌្មទី២
សន្តតិវង្សមហិធរបុរ
បិតាជយវម៌្មទី៧
មាតាជយរាជទេវី
ប្រសូតអង្គរ កម្វុជទេឝ
សុគតយឝោធរបុរ កម្វុជទេឝ
សាសនាពុទ្ធសាសនាមហាយាន

ប្រាសាទ​បន្ទាយឆ្មារ កសាង​ឡើង​ក្នុង​ចុង​សតវត្សរ៍​ទី​១២ និង​ដើម​សតវត្សរ៍​ទី​១៣ ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះបាទជយវម៌្ម​ទី​៧ ស្ថិតនៅ​ឃុំ​បន្ទាយឆ្មារ ស្រុក​ថ្មពួក ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ ខាងជើង​ទីប្រជុំជន​ខេត្ត​ជិត ៦០ ​គ​.​ម ភាគ​ពាយព្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា។ បំណង​នៃ​ការកសាង​គឺ​ដើម្បី​ឧទ្ទិស​ដល់​វីរភាព​នៃ​ព្រះរាជបុត្រ​ឆ្នើម​របស់​ព្រះបាទ​ជយវម៌្មទី​៧ និង​ព្រះ​អគ្គមហេសីជយរាជទេវី និង​សញ្ជក (​សេនា​ជំនិត​) ៤​ រូបដែល​បាន​បូជាជីវិត​ក្នុងចំបាំង​បង្ក្រាប​ការបះបោរ​របស់​ពួក​ចាម។ រូបចំលាក់អ​វ​លោ​កេឝ្វរ​ប្រាសាទ​នេះនា​បច្ចុប្បន្នត្រូ​វ​បាន​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ​យក​ជា​និមិត្តរូប​ខេត្ត។​

​​រូបចំលាក់​នៅ​ជញ្ជាំង​ខាងលិច​ជ្រុង​ខាងជើង នៃ​ប្រាសាទ​នេះ គឺ​មាន​បង្ហាញ​ពី​ព្រះរាជបុត្រឝ្រីឥន្ទ្រ​កុមារ ទ្រង់​គង់​បរ​រាជរថ​ឧភរាជ​យ៉ាង​លឿន​ឆ្ពោះ​ទៅមុខ។ នៅ​ពីមុខ​រទេះ​នោះ​គឺជា​រទេះ​នៃ​សេនា ឬ​ជា​ប្រជារាស្ត្រ ដែល​ជួប​នឹង​គ្រោះអាក្រក់​គឺ​ត្រូវ​រា​ហ៊ូ (​និមិត្តរូប​គឺ​សភាវៈ​អាក្រក់​ឬ​យក្ស​) បាន​ស្ទាក់​រួច​លេប​ឧស​ភៈ (​គោ​) និង ម្ចាស់​វា។ ពីលើ​រូបចំលាក់នេះ​ទៀត​ជា​រូបចំលាក់​នៃ​ចំបាំងដាវ​ដ៏​ជាញជ័យ​រវាង​ព្រះរាជបុត្រ​ឝ្រីឥន្ទ្រ​កុមារ និង​រា​ហ៊ូ។ តាម​សិលាចារឹក​​បន្ទាយឆ្មារ​អោយដឹងថា ឝ្រីឥន្ទ្រ​កុមារ​ជា​ព្រះរាជបុត្រ​ឆ្នើម និង​សំណព្វ​ព្រះទ័យ​របស់​ព្រះបាទ​ជយវម៌្ម​ទី​៧ បាន​ជំនួយ​ពី​សញ្ជក (​សេនា​) ៤​ រូប​គឺ ១-​អ​ជ៌ុន, ២-​ទេវ, ៣-វទ្ធន, ៤-​ឝ្រីធរ និង​ទាហាន​ជាច្រើន​ទៀត​បាន​ច្បាំង​នឹង​រា​ហ៊ូ​ដែល​ជា​ប្រផ្នូល​និមិត្ត នៃ​ជន​អាក្រក់ និង​បំបះបំបោរ​ខ្មែរ សៀម​នៅ​ចង្វាត​លវ​បុរី (​សព្វថ្ងៃ​នៅ​ប្រទេស​សៀម ខាងលិច​ក្រុង​បាងកក​)។ រា​ហ៊ូបាន​យា​យី​ព្រះជន្ម​ព្រះ​ឝ្រីឥន្ទ្រ​កុមារ​ជា​ខ្លាំង តែ​ត្រូវ​ព្រះអង្គ​និង​សញ្ជក​បង្ក្រាបបាន។ សិលាចារឹក​វិមានអាកាស​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប និង​ប្រវត្តិ​ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ​ស្រាវជ្រាវ​ដោយ​អ្នកប្រាជ្ញ​បារាំង​បញ្ជាក់ថា ព្រះ​រាជបុត្រឝ្រីឥន្ទ្រ​កុមារ សេនា​ជំនិត និង​ពល​យោធា​ទទួល​ទិស​ខាងលិច នៃ​ព្រះ​នគរ​បាន​បង្ក្រាប​រាបទាប​នូវ​ពួក​ប្រជា​អាណា​គ្រាម និង​ទ័ព​នៃ​មន្ត្រី​អាក្រក់​នៅ​ខេត្ត​លវបុរី សព្វថ្ងៃ​ស្ថិត​នៅក្នុ​ប្រទេ​សសៀម។ ដែល​ក្រោយមក​ព្រះរាជបុត្រ ១​អង្គ​ទៀត នៃ​ព្រះបាទ​ជយវម៌្ម​ទី​៧ ត្រូវ​ទៅ​កាន់ការ​ជា​ស្វាមិននៃបុរ​នោះ។ គួរ​បញ្ជាក់ដែរថា សិលាចារឹក​បង្ហាញថាព្រះរាជបុត្រ​បង្កើត​របស់​ព្រះបាទ​ជយវម៌្ម​ទី​៧ និង​ព្រះ​អគ្គមហេសី​ជយរាជ​ទេវីមាន​ ៤ អង្គដែល​ស្គាល់ព្រះនាម​ក្នុងចំណោម​ច្រើន​អង្គ ១-សូយ៌កុមារ ទ្រង់​ជា​កវី​ឯក ១​ អង្គ​ក្នុង​ការ​តែង​កាព្យ​សំស្ក្រឹត នៅ​សិលាចារឹក​ប្រាសាទតាព្រហ្ម។ ២-វីរកុមារជា​កវី​តែង​កាព្យ​ជា​ភាសាសំស្ក្រឹត​នៅ​ប្រាសាទ​ព្រះខ័ន។ ៣-​ឥន្ទ្រ​វម៌្មទី២ជា​ស្វាមិននៃលវបុរ​ និង ​៤-​ឝ្រីឥន្ទ្រកុមារ​ជា​ប្រមុខ​មេទ័ព[][]

ព្រឹត្តិការណ៍ទាក់ទងនឹងប្រវត្តិរបស់ព្រះអង្គ

កែប្រែ

សូម​រំលឹក​ថា ព្រឹត្តិការណ៍​អាក្រក់ ១​ទៀត គឺ​ខណៈ​ព្រះជយវធ៌ន​យាង​ត្រលប់​មក​នគរ​ពី​នគរ​ចាម្ប៉ា​ចំណុះ​នោះ មេទ័ព​ម្នាក់​នៅ​នគរ​ចាម្ប៉ា​បាន​ដឹកនាំ​ទ័ព​បះបោរ រួច​រំដោះ​យក​នគរ​ពីក្រោម​ចំណុះ​មហានគរ​ខ្មែរ​ហើយ តាំងខ្លួន​ជា​ស្តេច​ក្នុងនាម​ថាព្រះបាទ​ជយឥន្ទ្រវម៌នទី​៤ ដែល​ជា​ស្តេចចង​សម្ព័ន្ធមេត្រី​នឹង​នគរ​អណ្ណា​ម​ដែល​ថា​មិន​ឈ្លានពាន​គ្នា។ បន្ទាប់​មក​ស្តេច​នេះ​លោភលន់​ហើយ​ដឹកនាំ​ទ័ព​មក​វាយបក និង​ត្រួតត្រា​មហានគរ​ខ្មែរ​ដោយ ធ្វើ​គត់​ព្រះបាទត្រិភុវនាទិត្យវម៌្ម និង​សំលាប់​ប្រជារាស្ត្រ​សំលាប់ទ័ព​ខ្មែរ​ប្លន់​យក​ទ្រព្យសម្បត្តិ​រួច​នាំយក​ទៅ​នគរ​ខ្លួន។ ក្នុងពេលនោះ​ព្រះ​ជយវធ៌ន និង​ជា​មេទ័ព ពល​សេនា​ដ៏​មាន​សេចក្តី​អង់អាច រួម​ទាំង​ព្រះរាជបុត្រ​ទ្រង់​ព្រះនាមឝ្រីឥន្ទ្រ​កុមារ​ផងបាន​ប្រយុទ្ធ​នឹង​ទ័ព​នៃ​ស្តេច​នគរ​ចាម្ប៉ា​នោះ​រហូត​បាន​ឈ្នះ និង​ដេញ​ខ្ចាត់ខ្ចាយហើយ​ដាក់ នគរ​ចាម្ប៉ា​ចំណុះ​ជាថ្មី​វិញ តែ​ព្រះរាជបុត្រ​ឝ្រីន្ទ្រ​កុមារ​ទ្រង់​សុគត។ ក្រោយ​ចំបាំង​បង្ហូរ​ឈាម​នោះ​ព្រះអង្គជយវធ៌ន​ត្រូវបាន​ឡើង​គ្រង​រាជសម្បត្តិ​ជា​មហា​វីរក្សត្រ​ក្នុង​នាម​ថាវ្រះបាទ​ជយវម៌្មទី​៧ (១១៨១-១២១៩)។ ទ្រង់សព្វ​ហឫទ័យ​សោមនស្ស​នឹង​ព្រះរាជកិច្ច​នគរ ប្រជារាស្ត្រ ពល​សេនា មន្ត្រី​ក្រុម​ការ​និង​ព្រះរាជវង្សានុវង្ស ហើយ​កសាង​សមិទ្ធផល​យ៉ាងច្រើន​លើសលុប​ក្នុង​មហានគរ​រហូតដល់​ដែន​សាមន្តរដ្ឋ។ ប៉ុន្តែ​ទ្រង់​នៅតែមានវិប្ប​យោគ​ជា​ទំងន់អំពី​ការបាត់បង់​សមាជិកគ្រួសារ​ពីររូប គឺ​ព្រះរាជបុត្រ​ឝ្រីឥន្ទ្រ​កុមារ និង​បន្ទាប់មក​ព្រះរាជ​អគ្គមហេសី​ជយ​រាជទេវី​សោយ​ទិវង្គត​ដោយ​រោគា។ ផុត​ពី​វេលា​កាន់ទុក្ខ​នេះ ដោយសារ​មាន​សំណើ​ពី​ព្រះរាជវង្សានុវង្ស នាម៉ឺន​សព្វ​មុខមន្ត្រី និង​ប្រជារាស្ត្រ​ទ្រង់​បាន​អភិសេក​អគ្គមហេសី​ថ្មី គឺ​ព្រះ​នាងឥន្ទ្រទេវីទី២ជា​ព្រះរាជ​ជេដ្ឋានៃ​ព្រះ​នាង​ជយរាជ​ទេវី។ ព្រះបាទ​ជយវម៌្ម​ទី​៧ និង​ព្រះ​អគ្គមហេសី​ឥន្ទ្រ​ទេវី​បាន​ដឹកនាំ​ព្រះ​នគរ​បាន​រីកចំរើន​ល្បីល្បាញ​ដល់​កំពូល។ ក្នុងចំណោម​សមិទ្ធិផល​សន្ធឹកសន្ធាប់​គ្រប់ទិសទី​ទ្រង់​ក៏​ចាត់​អោយ​កសាង​ប្រាសាទ​បន្ទាយឆ្មារ​ ១ ​ដែរ សំរាប់​ឧទ្ទិស​ចំពោះ​វីរភាព ឬ​ជា​ចំណង​ព្រហស្ថ​កិត្តិយស​ថ្វាយ​ចំពោះ​ព្រះរាជបុតឝ្រី​ន្ទ្រ​កុមារ និង​សញ្ជក (​សេនា​ជំនិត​) ៤ ​រូបពល​សេនា​ទាំងអស់​ដែល​បូជាជីវិត​ក្នុង​ការបង្ក្រាប​ការបះបោរ​នៃ​ជន​ក្បត់ និង​ចំបាំង​នឹង​នគរ​ចាម។ នៅ​ជញ្ជាំង​ខាង​មុខ​នៃ​ប្រាសាទ​បន្ទាយឆ្មារ​មាន​រូបចំលាក់​ស្តីពី​សកម្មភាព​បញ្ជា​ទ័ព​របស់​ព្រះបាទ​ជយវម៌្មទី​៧ និង​សមរភូមិ​ប្រយុទ្ធ​នៃ​កងទ័ពជើងទឹក​ខ្មែរ​ច្បាំង​នឹង​ទ័ព​ចាម។ ចំបាំង​នោះ​ជាញ​ជ័យតែ​ស្លាប់​ពល​សេនា​យ៉ាងច្រើន។​ []

ឯកសារយោង

កែប្រែ
  1. "ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ". Archived from the original on 2017-04-29. Retrieved 2015-04-26.
  2. "ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ". Archived from the original on 2017-04-29. Retrieved 2015-04-26.
  3. ​ ​​http://www.cen.com.kh/local/1328842#sthash.Gjj8935v.dpuf Archived 2017-04-29 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.