សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ
សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ (បារាំង: République du Congo) គឺជាប្រទេសមួយដែលមានទីតាំងនៅឆ្នេរភាគខាងលិចនៃអាហ្វ្រិកកណ្ដាលនៅភាគខាងលិចនៃទន្លេកុងហ្គោ។ ប្រទេសនេះមានព្រំប្រទល់ខាងលិចជាប់ប្រទេសហ្គាបុង ភាគពាយ័ព្យដោយប្រទេសកាមេរូន ភាគឦសានដោយសាធារណរដ្ឋអាហ្រ្វិកកណ្តាល ភាគអាគ្នេយ៍ដោយសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ នៅភាគខាងត្បូងដោយប្រទេសអង់ហ្គោឡា តំបន់មួយផ្នែកនៃកាប៊ីនដា និងនៅភាគនិរតីដោយមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក។
 ទង់ជាតិ
វរលញ្ឆករ
| |
.svg)  | |
| ធានី | ប្រាហ្សាវីល |
| ភាសាផ្លូវការ | ភាសាបារាំង |
| ភាសាជាតិ | |
| សាសនា |
|
| រដ្ឋាភិបាល | ឯកបក្សពាក់កណ្តាលប្រធានាធិបតីសាធារណរដ្ឋនៅក្រោមគណបក្សលេចធ្លោផ្តាច់ការរដ្ឋ[២][៣][៤][៥] |
| ដេនីស សាស៊ូ ងូអេស៊ូ | |
| អាណាថូល ខូលីណេត ម៉ាកូស្សូ | |
| នីតិបញ្ញត្តិ | សភា |
| ព្រឹទ្ធសភា | |
| រដ្ឋសភា | |
- សាធារណរដ្ឋត្រូវបានបង្កើតឡើង | ២៨ វិច្ឆិកា ១៩៥៨ |
- ឯករាជ្យពីបារាំង | ១៥ សីហា ១៩៦០ |
| ក្រឡាផ្ទៃ | |
- ផ្ទៃដី | ៣៤២,០០០ គ.ម២ |
- ផ្ទៃទឹក | ៣.៣% គ.ម២ |
| ប្រជាជន | |
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣) | ៥ ៦៧៧ ៤៩៣នាក់[៦] |
- ដង់ស៊ីតេ | ១៧ នាក់/គ.ម២ |
| GDP (PPP) | ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣) |
- សរុប |  $២៧.៩៩៤ពាន់លាន[៧] (150th) |
- ក្នុងម្នាក់ | $៥,៥៥២[៧] (149th) |
| GDP (ចារឹក) | ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣) |
- សរុប | $១៤.៤០៧ ពាន់លាន[៧] (142nd) |
- ក្នុងម្នាក់ | $២,៨៥៧[៧] (138th) |
| រូបិយវត្ថុ | ហ្វ្រង់ CFA អាហ្វ្រិកកណ្តាល |
| ល្វែងម៉ោង | UTC+1 (WAT) |
| ទម្រង់កាលបរិច្ឆេទ | dd/mm/yyyy |
| ទិសបើកបរ | ឆ្វេង |
| កូដហៅទូរស័ព្ទ | +២៤២ |
តំបន់នេះត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយកុលសម្ព័ន្ធដែលនិយាយភាសាបានទូ យ៉ាងហោចណាស់ ៣០០០ឆ្នាំមុន ដែលបានកសាងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មឈានទៅដល់អាងទន្លេកុងហ្គោ។ កុងហ្គោ ពីមុនជាផ្នែកមួយនៃអាណានិគមបារាំងនៃទ្វីបអេក្វាទ័រអាហ្រ្វិក។ សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៨ ហើយបានទទួលឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំងនៅឆ្នាំ១៩៦០។ ដែលជារដ្ឋម៉ាក្សនិយម-លេនីននិយមពីឆ្នាំ១៩៦៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៩២ ក្រោមឈ្មោះ សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកុងហ្គោ។ ប្រទេសនេះមានការបោះឆ្នោតពហុបក្សតាំងពីឆ្នាំ១៩៩២ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានបណ្តេញចេញនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧ នៃសង្រ្គាមស៊ីវិលសាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ។ លោកប្រធានាធិបតី ដេនីស សាស៊ូ ងូអេស៊ូ ដែលឡើងកាន់អំណាចដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ បានគ្រប់គ្រងរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩២ ហើយបន្ទាប់មកម្តងទៀតចាប់តាំងពីបន្ទាប់ពីការចូលកាន់តំណែងឡើងវិញ។ [៨][៩]
សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ គឺជាសមាជិកសហភាពអាហ្វ្រិក ,អង្គការសហប្រជាជាតិ, ឡា ហ្វ្រង់កូហ្វូនី ,សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចរដ្ឋអាហ្វ្រិកកណ្តាល និងចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។ ដែលបានក្លាយជាប្រទេសផលិតប្រេងធំជាងគេទី៤ នៅឈូងសមុទ្រហ្គីណេ ដែលផ្តល់ឱ្យប្រទេសនូវកម្រិតនៃភាពរុងរឿង ជាមួយនឹងអស្ថិរភាពនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់មួយចំនួន និងការចែកចាយប្រាក់ចំណូលប្រេងមិនស្មើគ្នានៅទូទាំងប្រទេស។ សេដ្ឋកិច្ចរបស់វាពឹងផ្អែកលើវិស័យប្រេង ហើយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបានធ្លាក់ចុះចាប់តាំងពីការធ្លាក់ចុះតម្លៃប្រេងក្រោយឆ្នាំ២០១៥។ គ្រិស្តសាសនា គឺជាជំនឿដែលគេហៅយ៉ាងទូលំទូលាយបំផុតនៅក្នុងប្រទេស។
ឯកសារយោង កែប្រែ
- ↑ "Constitution de 2015". Digithèque matériaux juridiques et politiques, Jean-Pierre Maury, Université de Perpignan (in បារាំង). Archived from the original on 13 March 2016. Retrieved 2 January 2021.
- ↑ Tampa, Vava (2021-04-10). "Sassou rules like an emperor while Congolese die from extreme poverty" (ជាen-GB). The Guardian. ល.ត.ម.អ. 0261-3077. https://www.theguardian.com/global-development/2021/apr/10/denis-sassou-nguesso-rules-like-an-emperor-while-congolese-die-from-extreme-poverty-congo-brazzaville.
- ↑ "Elections in Congo-Brazzaville". DW (in អង់គ្លេស). 2016-03-18. Retrieved 2024-01-04.
- ↑ "Congo Brazzaville's Sassou Nguesso re-elected with more than 88% of vote, early results show". France 24 (in អង់គ្លេស). 2021-03-23. Retrieved 2024-01-04.
- ↑ Clark, John Frank (2008). The failure of democracy in the Republic of Congo. Boulder (Colo.): L. Rienner. ល.ស.ប.អ. 978-1-58826-555-5.
- ↑ {{{2}}} ច្រកចូលនៅក្នុង សៀវភៅការពិតពិភពលោក
- ↑ ៧,០ ៧,១ ៧,២ ៧,៣ "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Congo)". IMF.org. International Monetary Fund. 10 October 2023. Retrieved 17 October 2023.
- ↑ Nzaou-Kongo, Aubin (2021). "A Review of Environmental, Energy and Natural Resources Law and Policy in the Republic of Congo". SSRN Electronic Journal. ISSN 1556-5068. DOI:10.2139/ssrn.3842274.
- ↑ Kihangi Bindu, Kennedy (2013-07-17). "La justiciabilité du droit à l'environnement consacré par la Charte Africaine des Droits de l'Homme et des Peuples de 1981 en République Démocratique du Congo". Revista Catalana de Dret Ambiental 4 (1). ISSN 2014-038X. DOI:10.17345/1336.