សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ
សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ (បារាំង: République du Congo) ឬអាចហៅបានថា កុងហ្គោ-ប្រាហ្សាវីល, កុងហ្គោខាងលិច ឬក៏អាចហៅសាមញ្ញថា កុងហ្គោ គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅឆ្នេរប៉ែកខាងលិចនៃតំបន់អាហ្វ្រិកកណ្តាល និងទន្លេកុងហ្គោ។ ប្រទេសនេះមានព្រំប្រទល់ខាងលិចជាប់ប្រទេសកាបុង ប៉ែគពាយ័ព្យជាប់ប្រទេសកាមេរូន នៅភាគឦសានជាប់នឺងសាធារណរដ្ឋអាហ្វ្រិកកណ្តាល អាគ្នេយ៍ជាប់សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ ខាងត្បូងជាប់នឹងអង់កូឡាត្រង់តំបន់កាបង់ដា និងភាគនិរតីជាប់មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក។
.svg) ទីតាំងនៃសាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ (ក្រហម) នៅលើភូគោល | |
| រដ្ឋធានី និង ទីក្រុងធំបំផុត | ប្រាហ្សាវីល 4°16′S 15°17′E / 4.267°S 15.283°E |
| ភាសាផ្លូវការ | ភាសាបារាំង[១] |
| ភាសាទទួលស្គាល់ជាតិ | គីទូបា និងលីនហ្កាឡា |
| សាសនា (ឆ្នាំ ២០២០)[២] |
|
| រដ្ឋាភិបាល | សាធារណរដ្ឋពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតីអាស្រ័យសភាឯកភូត |
| ដេនីស សាស៊្សូ អ៊ិនហ្គេស្សូ | |
| អនាតូល កុល្លីណេ ម៉ាកូស្សូ | |
| នីតិបញ្ញត្តិ | សភាតំណាងរាស្ត្រ |
| ព្រឹទ្ធសភា | |
| រដ្ឋសភា | |
| ឯករាជ្យភាព | |
- ប្រកាសជាសាធារណរដ្ឋ | ២៨ វិច្ឆិកា ១៩៥៨ |
- ប្រកាសឯករាជ្យ | ១៥ សីហា ១៩៦០ |
| ក្រឡាផ្ទៃ | |
- ផ្ទៃសរុប | ៣៤២,០០០ គ.ម២ (ទី៦៤) |
| ប្រជាជន | |
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៤) | ៦,២២៨,៧៨៤[៣] (ទី១១៦) |
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០២៣) | ៦,១៤២,១៨០[៤] |
- ដង់ស៊ីតេ | ១៧.៩៦ នាក់/គ.ម២ |
| GDP (PPP) | ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣) |
- សរុប |  ២៧.៩៩៤ ពាន់លានដុល្លារ[៥] (ទី១៥០) |
- ក្នុងម្នាក់ | ៥,៥៥២ ដុល្លារ[៥] (ទី១៤៩) |
| GDP (ចារឹក) | ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣) |
- សរុប | ១៤.៤០៧ ពាន់លានដុល្លារ[៥] (ទី១៤២) |
- ក្នុងម្នាក់ | ២,៨៥៧ ដុល្លារ[៥] (ទី១៣៨) |
| ជីនី (២០១១) | ៤០.២[៦] មធ្យម |
| HDI (២០២២) | ០.៥៩៣[៧] មធ្យម · ទី១៤៩ |
| រូបិយវត្ថុ | ហ្វ្រង់ CFA អាហ្វ្រិកកណ្ដាល (XAF) |
| ល្វែងម៉ោង | UTC+១ (WAT) |
| ទិសបើកបរ | ស្ដាំ |
| កូដហៅទូរស័ព្ទ | +២៤៣ |
| កូដ ISO 3166 | CG |
| ដែនកម្រិតខ្ពស់ | .cg |
តំបន់នេះត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយកុលសម្ព័ន្ធដែលនិយាយភាសាបានទូ យ៉ាងហោចណាស់ ៣០០០ឆ្នាំមុន ដែលបានកសាងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មឈានទៅដល់អាងទន្លេកុងហ្គោ។ កុងហ្គោ ពីមុនជាផ្នែកមួយនៃអាណានិគមបារាំងនៃទ្វីបអេក្វាទ័រអាហ្រ្វិក។ សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៨ ហើយបានទទួលឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំងនៅឆ្នាំ១៩៦០។ ដែលជារដ្ឋម៉ាក្សនិយម-លេនីននិយមពីឆ្នាំ១៩៦៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៩២ ក្រោមឈ្មោះ សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកុងហ្គោ។ ប្រទេសនេះមានការបោះឆ្នោតពហុបក្សតាំងពីឆ្នាំ១៩៩២ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានបណ្តេញចេញនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧ នៃសង្រ្គាមស៊ីវិលសាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ។ លោកប្រធានាធិបតី ដេនីស សាស៊ូ ងូអេស៊ូ ដែលឡើងកាន់អំណាចដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ បានគ្រប់គ្រងរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩២ ហើយបន្ទាប់មកម្តងទៀតចាប់តាំងពីបន្ទាប់ពីការចូលកាន់តំណែងឡើងវិញ។ [៨][៩]
សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ គឺជាសមាជិកសហភាពអាហ្វ្រិក ,អង្គការសហប្រជាជាតិ, ឡា ហ្វ្រង់កូហ្វូនី ,សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចរដ្ឋអាហ្វ្រិកកណ្តាល និងចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។ ដែលបានក្លាយជាប្រទេសផលិតប្រេងធំជាងគេទី៤ នៅឈូងសមុទ្រហ្គីណេ ដែលផ្តល់ឱ្យប្រទេសនូវកម្រិតនៃភាពរុងរឿង ជាមួយនឹងអស្ថិរភាពនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់មួយចំនួន និងការចែកចាយប្រាក់ចំណូលប្រេងមិនស្មើគ្នានៅទូទាំងប្រទេស។ សេដ្ឋកិច្ចរបស់វាពឹងផ្អែកលើវិស័យប្រេង ហើយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបានធ្លាក់ចុះចាប់តាំងពីការធ្លាក់ចុះតម្លៃប្រេងក្រោយឆ្នាំ២០១៥។ គ្រិស្តសាសនា គឺជាជំនឿដែលគេហៅយ៉ាងទូលំទូលាយបំផុតនៅក្នុងប្រទេស។
ឯកសារយោង
កែប្រែ- ↑ "Constitution de 2015". Digithèque matériaux juridiques et politiques, Jean-Pierre Maury, Université de Perpignan. Archived from the original on 13 March 2016. Retrieved 3 June 2024.
- ↑ "Religions in Republic of the Congo | PEW-GRF". Archived from the original on 10 October 2022. Retrieved 3 June 2024.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "Congo Population (2024) - Worldometer". www.worldometers.info. Retrieved 2024-08-16.
- ↑ BOKOLO, Guilesse (2024-01-08). "(ជាភាសាបារាំង) RESULTATS PRELIMINAIRES". INS-CONGO BRAZZAVILLE. Retrieved 2024-08-16.
- ↑ ៥,០ ៥,១ ៥,២ ៥,៣ "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Congo)". IMF.org. មូលនិធីរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ. 10 October 2023. Archived from the original on 18 May 2024. Retrieved 16 August 2024.
- ↑ "GINI index". World Bank. Archived from the original on 9 February 2015. Retrieved 18 August 2024.
- ↑ "HUMAN DEVELOPMENT REPORT 2023-24" (PDF). កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ. UNDP. 13 March 2024. pp. 274–277. Archived (PDF) from the original on 1 May 2024. Retrieved 16 August 2024.
- ↑ Nzaou-Kongo, Aubin (2021). "A Review of Environmental, Energy and Natural Resources Law and Policy in the Republic of Congo". SSRN Electronic Journal. ISSN 1556-5068. DOI:10.2139/ssrn.3842274.
- ↑ Kihangi Bindu, Kennedy (2013-07-17). "La justiciabilité du droit à l'environnement consacré par la Charte Africaine des Droits de l'Homme et des Peuples de 1981 en République Démocratique du Congo". Revista Catalana de Dret Ambiental 4 (1). ISSN 2014-038X. DOI:10.17345/1336.