សិន្ធពអមរិន្ទ
ព្រះបាទសិន្ធពអមរិន្ទ រឺ ព្រហ្មកិល រឺ ពញាក្រែក (សំស្ក្រឹត:សៃន្ធវអមរេន្ទ្រ) (គ.ស ៩៩៧?-១០២៨) រជ្ជកាល (គ.ស ១០០៨-១០២៨) ព្រះបាទចក្រព័ត្រមានព្រះរាជបុត្រពីរព្រះអង្គ។ បុត្រច្បងព្រះនាមបទុមកុមារ ប្រសូតនៅឆ្នាំឆ្លូវ។ ព្រះរាជបុត្របន្ទាប់ព្រះនាមសិរីកុមារ ប្រសូតនៅឆ្នាំរកា ច.ស ៣៥៩។ ជាមួយគ្នានោះ អ្នកម្នាងកែវ មហេសីមួយទៀតរបស់ព្រះចក្រព័ត្រក៏មានគភ៌ដែរ គឺនៅក្នុងឆ្នាំជូត ព.ស ១៥៤៤ ត្រូវជាគ.ស ១០០០។ ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិលវិញ ព្រះអង្គបានទទួលអភិសេកនៅថ្ងៃ ១ កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំវក ព.ស ១៥៥២ ត្រូវជា ម.ស ៩៣០ ច.ស ៣៧០ និងត្រូវជា គ.ស ១០០៨។ ព្រះអង្គបានទទួលព្រះបរមនាម ព្រះបាទសិន្ធពអមរិន្ទ បរមព្រហ្មកិល អង្គម្ចាស់អនុរាជ។ ព្រះបាទសិន្ធពអមរិន្ទ ឬ ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ជាមហាក្សត្រខ្មែរទី១៨ ដែលបានសោយរាជសម្បត្ដិបន្ទាប់ពីស្ដេចដំបងគ្រញូង ឬព្រះបាទគោត្ដម អមរទេវរាជ កាលនោះ ព្រះអង្គមានព្រះជន្ម១២វស្សា។ ព្រះអង្គទ្រង់គង់នៅព្រះបរមរាជវាំងមហានគរ។
| ព្រហ្មកិល រឺ ពញាក្រែក | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ព្រះបាទ | |||||
| រជ្ជកាល | គ.ស ១០០៨-១០២៨ | ||||
| រាជ្យមុន | ព្រះបាទគោត្តមអមរទេវរាជ | ||||
| រាជ្យបន្ត | ព្រះបាទបក្សីចាំក្រុង | ||||
| |||||
| សន្តតិវង្ស | ព្រះទេវង្សអស្ចារ្យ | ||||
| បិតា | ព្រះបាទចក្រព័ត្រ | ||||
| ប្រសូត | គ.ស ៩៩៧? មហានគរ | ||||
| សុគត | គ.ស ១០២៨ មហានគរ | ||||
ព្រះរាជជីវប្រវត្តិ
កែប្រែព្រះនាម
កែប្រែបើតាមវចនានុក្រមជួនណាត សិន្ធពអមរិន្ទ សិន-ធប់-អៈ មៈរិន បា. ( ន. ) (សិន្ធវ “សេះសិន្ធព” + អមរ “ទេវតា” + ឥន្ទ “ជាធំ; ព្រះឥន្ទ”) ព្រះនាមក្សត្រិយ៍អង្គមួយ ជាតិរាស្រ្តសុទ្ធបានសោយរាជ្យក្នុងកម្ពុជរដ្ឋ ពីក្នុងព្រះជន្ម ៧ ឆ្នាំ ក្នុងខាងចុងសតវត្ស៍រទី ១២ នៃពុទ្ធសករាជ (ព.ស ១១៨១; ឆ្នាំរកា នព្វស័ក គ.ស ៦៣៧) : ក្នុងព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរហៅ ព្រះបាទសិន្ធពអមរិន្ទបរមព្រហ្មកិល (ពញាក្រែក) ជាក្សត្រិយ៍មានបុណ្យអស្ចារ្យមួយអង្គក្នុងពួកក្សត្រិយ៍ខ្មែរ។
ពញាក្រែក [ពញា-ក្រែក ] (ន.) ឈ្មោះមនុស្សម្នាក់ជាតិជាខ្មែរសុទ្ធ ជាបុរសមានបុណ្យអស្ចារ្យ បានសោយរាជ្យជាក្សត្រិយ៍ក្នុងកម្ពុជរដ្ឋ (មើលពង្សាវតារខ្មែរ)។ មូលហេតុដែលហៅស្ដេចអង្គនេះថា ពញាក្រែក ព្រោះនៅពេលដែលសេនារបស់ព្រះបាទដំបងគ្រញូងបានឃើញអាណិតពេលដែលទ្រង់ឆេះក្នុងភ្នក់ភ្លើង ហើយក៏ចាប់ទាញបោះចូលក្នុងគុម្ពដើមក្រែកទើបរួចជីវិត។ ក្រោយមកក៏មានព្រះសង្ឃនិមន្តកាត់ឃើញសង្វេគពេកទើបព្រះអង្គយកទៅចិញ្ចឹមហើយដាក់ឈ្មោះអោយថា ពញាក្រែក។
អតីតជាតិ
កែប្រែកុសល បុណ្យបារមីរបស់ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល បើតាមពង្សាវតាររៀបចំដោយព្រះព្រះអង្គម្ចាស់នព្វរតន៍ បានមកពីការកសាងក្នុងអតីតជាតិ។ កាលនោះ ជាយូរអង្វែងមកហើយ ក្រោយដែលបានយាងមកប្រោសសត្វនៅកោះគោកធ្លក ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធព្រះបរមគ្រូ បានត្រាច់រង្គត់និមន្ដទៅជួបស្មូមយាចកម្នាក់មានរូបរាងអាក្រក់ មានដំបៅរឡេះរលួយពាសពេញខ្លួនប្រាណដៃជើង។ ស្មូមនោះកាលបើបានឃើញបានជួបព្រះពុទ្ធអង្គហើយ ក៏កើតមានចិត្ដជ្រះថ្លា យកបាយដែលទើបនឹងសុំទានគេបាន ទៅប្រគេនដាក់ថ្វាយជាចង្ហាន់។ នៅពេលលូកដៃដាក់បាយស្រាប់តែម្រាមមួយដែលមានដំបៅរឡេះរលួយខ្លាំង ជាងគេ របេះធ្លាក់ចូលទៅក្នុងបាត្រ។
រីឯ ព្រះពុទ្ធវិញ នៅពេលព្រះអង្គយកចង្ហាន់មកសោយ កាលបើព្រះអង្គទតឃើញម្រាមដៃ ព្រះអង្គក៏មានព្រះពុទ្ធដិកាទាយទុកថា «តទៅអនាគត កាលណាចែកស្ថានទៅ ហើយបានចាប់កំណើតនៅជាតិក្រោយ ស្មូមនេះនឹងមានរូបកាយខ្វិនពិកា តែត្រូវបានសោយរាជ្យនៅនគរឥន្ទបត្ដិ ដែលជានគរខ្មែរ។
រាជសាវតារ
កែប្រែកាលនោះ ព្រះបទុមកុមារ បុត្រច្បងព្រះបាទចក្រព័ត្រ ដែលទើបតែបានអាយុ ១៣ វស្សាភ័យភិតឥតឧបមា ហើយបានគេចលួចរត់ផុតពីកណ្ដាប់ដៃពួកស្ដេចដំបងគ្រញូង ព្រះអង្គបានទៅសាងផ្នួសជាសង្ឃក្នុងព្រៃភ្នំក្រមថ្ម ចាប់តាំងពីថ្ងៃនោះមក។ គេបានដឹងថាព្រះអង្គមិនដែលទាក់ទង ឬនិមន្ដចេញចូលស្រុកភូមិអ្នកស្រុកឡើយ។ គេបានដឹងទៀតថា ព្រះអង្គបានរៀនចេះចងចាំគ្រប់សិល្ប៍សាស្ដ្រ វេទមន្ដវិជ្ជាការខ្លាំងពូកែអស្ចារ្យ ។
ចំណែក ព្រះរាជបុត្រទី២ ព្រះសិរិកុមារ ដែលទើបតែបានព្រះជន្ម ៥ វស្សា ជាមួយនិង មេដោះខំរត់ពួនគេចវាសវាងយករួចខ្លួនដែរ តែរត់មិនផុត ត្រូវក្រុមសេនាដំបងគ្រញូងចាប់បាន។ ព្រះសិរីកុមារត្រូវពលសេនាទាំងនោះចាប់ក្រវាត់បោះចូលទៅក្នុង ភ្នក់ភ្លើងដុតសម្លាប់។ នាកាលនោះពេលល្ងាចព្រលប់យប់បន្តិចទៅហើយ ហេតុតែសំណាងបុណ្យបារមីមកជួយទាន់ ស្រាប់តែពលទាហានមួយក្រុមមកដល់ មើលឃើញប្រទះនឹងភ្នែក ក៏កើតមានចិត្ដសង្វេគអាណិតអាសូរ នាំគ្នាលួចទាញអូសព្រះសិរីកុមារចេញពីភ្លើងយកមកលាក់ទុកក្នុង គុម្ពោតព្រៃ ហើយក៏នាំគ្នារត់បាត់ទៅ។ ព្រះអង្គមិនសុគតទេ គ្រាន់តែត្រូវភ្លើងឆាបឆេះ រលេះរលួយ មានដំបៅស្លាកស្នាមពាសពេញរាងកាយតែប៉ុណ្ណោះ។
បន្ទាប់ មកចៃដន្យអ្វី មានព្រះសង្ឃមួយក្រុមនិមន្ដកាត់មកតាមនោះទៀត បានយល់បានឃើញព្រះសិរីកុមារក្នុងសភាពដ៏សែនខ្លោចផ្សារដូច្នេះ ព្រះសង្ឃក៏កើតមានចិត្ដមេត្ដាករុណា រើសយកទៅចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សា។ អស់កាលយូរបន្ដិចមក ដំបៅរាជកុមារក៏បានជាសះស្បើយ។ តែ ដៃជើងរបស់ព្រះអង្គត្រូវឡើងក្រញីងក្រញង់ រួញជាប់គ្នារកងើបដើរមិនកើត ដើម្បីនឹងធ្វើចលនាទៅមុខទៅក្រោយ ទៅឆ្វេងទៅស្ដាំ ព្រះអង្គត្រូវតែខំប្រឹងរំកិលដោយគូទ ហេតុនោះហើយបានជាអ្នកផងទាំងពួងដាក់ឈ្មោះឲ្យថា ព្រហ្មកិល អ្នកខ្លះទៀតនិយមហៅថា ពញាក្រែក ដោយសារគេរកឃើញទ្រង់នៅគុម្ពក្រែក។
អធិប្បាយនិយាយពីស្ដេចដំបងគ្រញូង ក្សត្រខ្មែរទី១៧វិញ ព្រះអង្គសោយរាជ្យបាន ៧ ឆ្នាំ ៧ ខែហើយ។ ថ្ងៃមួយ ព្រះអង្គកោះហៅព្រះរាជហោរាមកទស្សន៍ទាយមើលជតារាសីរបស់ព្រះអង្គ។ ព្រះអង្គចង់ដឹង តើមានអ្នកមានបុណ្យណាមួយអាចមកដណ្ដើមរាជ្យពីព្រះអង្គឬទេ? ហោរាវាយលេខអត្ដគន់គូរបូកសងចែកចុះឡើង មើលទៅឃើញថា ព្រះអង្គដំបងគ្រញូង សោយរាជសម្បត្ដិប្រទេសកម្ពុជាបានតែ ៧ ឆ្នាំ ៧ ខែ និង ៧ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះនៅ៧ថ្ងៃទៀតព្រះអង្គនឹងត្រូវអស់បុណ្យ។ ពេលនោះ អ្នកមានបុណ្យនឹងចេញមកដណ្ដើមយករាជសម្បត្ដិជាមិនខាន។
ឮ សូរហោរាទស្សន៍ទាយដូច្នេះ ស្ដេចដំបងគ្រញូងនឹកគិតថា បើអ្នកមានបុណ្យនោះចេញមកមែន យើងនឹងយកដំបងគ្រញូងយើងគប់វាយឲ្យខ្ទេចហ្មត់តែម្ដង។ បើយើងវាយកម្ទេចយកជ័យជំនះមិនបានទេ នោះយើងនឹងសុំចុះចាញ់ ហើយយើងនឹងលើករាជបល្ល័ង្កថ្វាយភ្លាម ដើម្បីជៀសវាងកុំឲ្យកើតមានសង្គ្រាម កាប់ចាក់បង្ហូរឈាមគ្នា ដូច្នេះប្រទេសខ្មែរក៏មិនរងទុក្ខទោសវេទនាព្រាត់ប្រាស មានកម្មពៀរវេរារដោយសាររូបយើងដែរ ឯរូបយើងសោតក៏គ្មានជាប់ជំពាក់កម្មពៀរវេរារនឹងបណ្ដាជនខ្មែរ ហើយយើងក៏គ្មានអ្នកណាដាក់កំហុសផ្ដន្ទាទោស ជេរប្រទេចផ្ដាសាតកូនតចៅរៀងរហូតទៅដែរ។
ដំណឹង ទស្សន៍ទាយបានលេចឮជ្រួតជ្រាបទៅដល់ប្រជានុរាស្ដ្រគ្រប់ទិសទី។ ថ្ងៃទី៧មកដល់កាលណា មនុស្សម្នាអ្នកស្រុកអ្នកភូមិពីគ្រប់តំបន់ជិតឆ្ងាយ នាំគ្នាមកមហានគរ ជួបជុំកុះករ កកកុញទ្រហឹងអឺងកង រង់ចាំមើលអ្នកមានបុណ្យ។ ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ចង់ទៅទីក្រុងដែរ ហើយក៏សុំសេចក្ដីអនុញ្ញាតពីព្រះសង្ឃ ដើម្បីទៅរង់ចាំមើលអ្នកមានបុណ្យនឹងគេដែរ។ កាលនោះ ព្រហ្មកិលអាយុបាន ១៧ ឆ្នាំ (នេះបើតាមពង្សាវតារវត្តកោកកាក) នាយខំប្រឹងរំកិលចែវគាស់លើដីអូសគូទ ធ្វើដំណើរយ៉ាងសែនត្រដាបត្រដួសតាមផ្លូវឆ្ពោះទៅមហានគរ។ ព្រហ្មកិលមានជំនឿ និងសង្ឃឹមថា បើមានអ្នកមានបុណ្យចេញមកមែនអ្នកដែលមានជំងឺរោគាព្យាធិ មនុស្សខ្វាក់ មនុស្សខ្វិនមុខជាជាសះស្បើយ មើលឃើញ ដើររួចដូចដើមជាមិនខាន។
ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល បានរំកិលគូទទៅដល់ខាងជើងមហានគរ ហើយក៏ឈប់សម្រាកក្រោមដើមពោធិធំមួយក្បែរមាត់ស្រះជិតនោះ រង់ចាំទទួលអ្នកមានបុណ្យ ក្នុងគ្រានោះ ស្រាប់តែមានព្រាហ្មណ៍ចាស់ម្នាក់ ស្ពាយបង្វិចមួយធំ មានកញ្ចប់បាយសំណុំ និងបំពង់ទឹកផង ដឹកសេះដើរតម្រង់ទៅរកព្រហ្មកិល តាព្រាហ្មណ៍ក៏សុំផ្ញើសេះ និងឥវ៉ាន់ផ្សេងៗ ជាមួយព្រហ្មកិលពីព្រោះគាត់ត្រូវទៅមើលអ្នកមានបុណ្យ គាត់និយាយថា «ព្រហ្មកិលដែលដើរមិនរួច បើទៅមើលអ្នកមានបុណ្យក៏មើលមិនឃើញដែរ ហើយអាចមានគ្រោះថ្នាក់ត្រូវគេដើរជាន់ស្លាប់ទៀត» គាត់សន្យាថា «បើឃ្លានបាយ ឬស្រេកទឹក ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល អាចយកបាយសំណុំ និងទឹកបំពង់របស់គាត់ស្រស់ស្រូបចម្អែតកាយបាន» ។
ពញាក្រែក ពោលតបទៅវិញថា «ខ្លួនខ្វិនខ្វង់ផង ធ្វើដូចម្ដេចនឹងអាចមើលសេះកើត សេះនោះវាអាចនឹងរត់បាត់»។ តែព្រាហ្មណ៍ចាស់មានប្រសាសន៍ឆ្លើយថា «មិនអីទេ! គាត់ទៅតែមួយភ្លែតទេ! គាត់នឹងវិលមកវិញឥឡូវហើយ!»។ និយាយចប់កាលណា លោកតាព្រាហ្មណ៍ចាស់នោះក៏យកបង្ហៀរសេះទៅដាក់លើដៃ ព្រហ្មកិល។ ឯបង្វេចធំគាត់យកទៅដាក់ជិតព្រហ្មកិល។ បន្ទាប់មកតាព្រាហ្មណ៍ចាស់ក៏ដើរចេញបាត់ទៅ។ ពង្សាវតារផ្សេងៗបានបញ្ជាក់ថា តាព្រាហ្មណ៍នេះ គ្មាននរណាក្រៅអំពីព្រះឥន្ទ្រាធិរាជឡើយ ពីព្រោះព្រះឥន្ទ្រក្ដៅក្រហល់ក្រហាយអន្ទះអន្ទែង គង់លើបល្ល័ង្កមិនសុខមិនសាប់ ទ្រាំមិនបាន ក៏រៀបចំគ្រប់គ្រឿងអលង្ការសម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រដាក់ចងក្នុងមួយ បង្វេច ព្រមទាំងមានបាយសំណុំ និងទឹកបំពង់ផង ជិះសេះចុះមកជួបនឹងពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិលថ្ងៃនោះ គឺថ្ងៃ ព្រហស្បតិ៍ ៥កើត ឆ្នាំម្សាញ់ ម.ស ៥៦៧ ជាថ្ងៃដល់កាលកំណត់ដែលអ្នកមានបុណ្យ ត្រូវឡើងសោយរាជ្យប្រទេសកម្ពុជាតាមទំនាយ។
ក្រោយ ដែលព្រាហ្មណ៍ចេញផុតទៅ ស្រាប់តែសេះនោះងើបឈរទាញកន្ត្រាក់ដៃពញាក្រែកឲ្យត្រង់ដូច ធម្មតា។ ឃើញដូច្នេះ ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ក៏លើកយកបង្ហៀរសេះទៅដាក់លើកដៃម្ខាងទៀត សេះទាញកន្ត្រាក់ដូចមុន ហើយដៃនោះក៏ឡើងត្រង់ភ្លឹងកម្រើកបានជាធម្មតាដែរ។ ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិលសប្បាយចិត្ដត្រេកអរឥតឧបមា ខំចាប់យកបង្ហៀរសេះមកដាក់លើជើងទាំងពីរឲ្យសេះទាញកន្ត្រាក់ថែមទៀត។ ដូចសេចក្ដីប្រាថ្នាមែន ជើងទាំងគូក៏ត្រង់ មានសភាពល្អប្រក្រតី។ ឥឡូវ ព្រហ្មកិលមានអវយវៈដូចមនុស្សធម្មតា អាចប្រើការបានដូចគេឯង។ ពេលនោះព្រហ្មកិលក៏ចាប់ផ្ដើមស្រេកឃ្លាន នឹកឃើញទៅដល់ពាក្យបណ្ដាំតាព្រាហ្មណ៍ចាស់ ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ក៏លូកដៃចាប់យកទឹកបំពង់មកផឹក លុបលាងរាងកាយ និងមុខមាត់។ ភ្លាមនោះស្រាប់តែស្លាកស្នាមទាំងប៉ុន្មានដែលមានលើខ្លួនក៏ រលុបរលាយបាត់អស់យ៉ាងអស្ចារ្យ រូបរាងមុខមាត់ព្រហ្មកិលក៏ក្លាយទៅជាល្អស្រស់ប្រិមប្រិយលើសអស់ មនុស្សធម្មតា ដែលគេពុំអាចសំគាល់ ឬចំណាំបានឡើយ។ បន្ទាប់មក ពញាក្រែកក៏លាកញ្ចប់បាយបើកយកមកបរិភោគ។ រំពេចនោះដែរ កម្លាំងក៏កើនក៏ ចម្រើនក្នុងខ្លួនខ្លាំងក្លាមហិមា។ ជួបប្រទះឃើញភាពអច្ឆរិយៈកើតឡើងជាបន្ដបន្ទាប់គ្នាដូច្នេះ ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិលក៏ឆ្ងល់ពិចារណា ហើយបើកលាបង្វេចតាចាស់ព្រាហ្មណ៍នោះទៀត ស្រាប់តែឃើញមានសុទ្ធតែសម្លៀកបំពាក់ និងគ្រឿងអលង្ការល្អល្អះរកអ្វីមកប្រៀបផ្ទឹមពុំបាន។ ពញាក្រែកក៏យកសម្លៀកបំពាក់ និងគ្រឿងអលង្ការទាំងនោះមកពាក់សាកល្បងលមើល ហើយឃើញថាសក្ដិសមត្រូវនឹងខ្លួនល្អឥតខ្ចោះ។ គឺនៅក្នុងឱកាសនេះហើយដែលពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិលយល់ដឹង និងមានជំនឿថាខ្លួនពិតជាអ្នកមានបុណ្យ។ បន្ទាប់មកពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិលឡើងជិះសេះ សេះនោះក៏ហោះឡើងវឹងស្លេវទៅ ពីទិសខាងជើងឆៀងខាងកើត សំដៅទៅបរមរាជវាំងឯមហានគរ។
កាលបើ ឃើញអ្នកមានបុណ្យ ជិះសេះហោះមកដល់ដូចដែលហោរាបានទស្សន៍ទាយ ប្រជាពលរដ្ឋដែលនាំគ្នាមកចាំមើលកកកុំក្នុងមហានគរ ស្រែកហ៊ោកញ្ជ្រៀវទ្រហឹងអឺងកងពពាក់ពពូនតាមមើលព្រឹត្ដិការណ៍។ ចំណែកស្ដេចដំបងគ្រញូង ដែលរង់ចាំអ្នកមានបុណ្យជាយូរយាណាស់មកហើយ កាលបើបានឃើញជាក់នឹងភ្នែក កើតមានក្ដីមួហ្មងក្ដៅក្រហាយខឹងសម្បារជាខ្លាំង ចាប់ទាញយកដំបងគ្រញូង មកគប់ចោលតម្រង់ទៅពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ដើម្បីប្រហារជីវិតឲ្យក្សិណក្ស័យតែម្ដង។ ប៉ុន្ដែ ដំបងរបស់ស្ដេចដំបងគ្រញូងបែរជាអស់ឫទ្ធិ មិនបានប៉ះចំអ្នកមានបុណ្យទេ ហើយក៏ធ្លាក់បាត់ទៅ។ កន្លែងដែលដំបងធ្លាក់ ក៏ក្លាយទៅជាអូរដែលមានឈ្មោះជាប់មកថា អូរដំបង ហើយតំបន់នោះសោតក៏មានឈ្មោះថា បាត់ដំបងដែរ។
ឃើញ ហេតុភេទដ៏អស្ចារ្យដូច្នោះ ប្រជានុរាស្ត្រខ្មែរគ្រប់ទិសទី ព្រមទាំងពលសេនាមុខមន្ត្រីក៏នាំគ្នាក្រាបថ្វាយបង្គំសំពះទទួល ព្រហ្មកិល។ ស្ដេចដំបងគ្រញូងវិញ ដែលយល់ដឹងថា ខ្លួនអស់មានបុណ្យបារមី អស់មានសមត្ថភាព ក៏សុខចិត្តដាក់ខ្លួន ក្រាបថ្វាយបង្គំពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល សុំចំណុះចុះចាញ់ ហើយលើករាជសម្បត្តិប្រគល់ថ្វាយ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះទៅហោង។
រីឯ ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិលវិញ ព្រះអង្គបានទទួលអភិសេកនៅថ្ងៃ ១កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំវក ព.ស ១៥៥២ ត្រូវជាម.ស ៩៣០ ច.ល ៣៧០ និងត្រូវជាគ.ស ១០០៨។ ព្រះអង្គបានទទួលព្រះបរមនាម ព្រះបាទសម្ដេចសន្ធពអម្រែក ព្រះបរមព្រហ្មកិលអង្គម្ចាស់ (នេះបើតាមពង្សាវតាររបស់ព្រះអង្គ ម្ចាស់នព្វរតន៍។ តែពង្សាវតារវត្ដកោកកាកបានសរសេរថា ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ព្រះអង្គមានបរមនាម ព្រះបាទសន្ធពអម្រិន្ទ។ ចំពោះពង្សាវតារផ្សេងៗទៀត ដូចជាពង្សាវតាររបស់សម្ដេចវាំងជួន ឬវត្ដទឹកវិល ព្រះអង្គឈ្មោះថា ព្រះបាទសន្ធពអនុរាជ)។ ព្រះបាទសន្ធពអនុរាជ ឬពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ជាមហាក្សត្រខ្មែរទី១៨ ដែលបានសោយរាជសម្បត្ដិបន្ទាប់ពីស្ដេចដំបងគ្រញូង ឬព្រះបាទគោត្ដម អមរទេវរាជ កាលនោះ ព្រះអង្គមានព្រះជន្ម១២វស្សា ។ ព្រះអង្គទ្រង់គង់នៅព្រះបរមរាជវាំងមហានគរ។
យូរ ខែឆ្នាំកន្លងមក បើតាមពង្សាវតារវត្ដទឹកវិល សេះរបស់ព្រះសិន្ធពអមរិន្ទ ឬព្រហ្មកិលដែលតាព្រាហ្មណ៍ចាស់ បានយកប្រគល់ឲ្យ បានអស់ជីវិតក្លាយទៅជាថ្មនៅក្នុងឆ្នាំមមែ បញ្ចក្សត្រទាំងប៉ុន្មានប្រែក្លាយទៅជាផ្លែឈើបី ផ្ដុំផ្គុំជាប់គ្នា។ ចំណែកឯព្រះខ័នរាជនិងរំពាត់ក៏ត្រលប់ចូលទៅក្នុងស្រោម ធ្វើអំពីសំពត់ហូលវិញដែរ។ នៅចំពោះមុខបាតុភូតខុសប្លែកអំពីធម្មតានេះ ព្រះសិន្ធពអមរិន្ទ យល់ច្បាស់ណាស់ថា ព្រះអង្គដល់ថ្ងៃអវសានអស់បុណ្យហើយ។ ព្រះអង្គរឹងរឹតតែភ័យព្រួយបារម្ភ រន្ធត់តក់ស្លុតខ្លាំងឡើង រហូតដល់ធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺឈឺរ៉ាំរ៉ៃមើលមិនជា។
ព្រះបាទ សិន្ធពអម្រិន្ទ ឬពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរទី១៨ បានចូលទិវង្គតក្នុងឆ្នាំមមែ ក្នុងព្រះជន្ម ៣១ វស្សា ក្រោយដែលបានសោយរាជសម្បត្ដិ អស់ចំនួន២០ឆ្នាំ (ព្រះជន្មរបស់ព្រះបាទសន្ធពអនុរាជ ឬស្ដេចព្រហ្មកិល ត្រូវបានពង្សាវតារផ្សេងៗកត់ត្រាខុសគ្នាទាំងអស់) នេះបើតាមពង្សាវតាររបស់សម្ដេចវាំងជួន។ ព្រះអង្គមិនបានទុកនូវស្នាដៃ ឬកេរ្ដិ៍ដំណែលអ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់បានឡើយ។ ពង្សាវតាវត្ដទឹកវិល បានបញ្ជាក់ថាព្រះអង្គមានគំនិតចង់ផ្លាស់ប្ដូរសករាជថ្មី តែគម្រោងនេះមិនត្រូវបានយកមកអនុវត្ដទេ។
ក្នុងរាជសម្បត្តិ
កែប្រែថ្ងៃមួយ ស្ដេចព្រហ្មកិល ឬពញាក្រែក (ត្រង់កន្លែងនេះមានន័យថាទ្រង់មិនមែនជាក្សត្រទេ ទ្រង់គឺជារាស្ត្រសាមញ្ញ) កើតមានជំងឺឈឺក្បាលយ៉ាងខ្លាំងរកទ្រាំមិនបាន ដែលជាហេតុបណ្ដាលឲ្យព្រះអង្គកោះហៅហោរា មកទស្សន៍ទាយរកហេតុផលពិតប្រាកដ។ ហោរានោះបានគន់គូរមើលតាមជើងលេខ ថ្ងៃខែឆ្នាំ និងតាមទំនាយនគរទៅ ស្រាប់តែឃើញថាអ្នកមានបុណ្យដែលមានត្រកូលជាក្សត្របានមកចាប់ជាតិ ទ្រង់គភ៌ហើយ។ អ្នកមានបុណ្យនេះ ដែលមានឈាមជ័រ ចុះមកអំពីព្រះបាទទេវង្សអស្ចារ្យ (នេះជាសេចក្ដីកំណត់ក្នុងពង្សាវតារព្រះអង្គម្ចាស់នព្វរតន៍) ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរទី៦ និងត្រូវមកសោយរាជសម្បត្តិនៅប្រទេសកម្ពុជា។
ពង្សាវតារសម្ដេចវាំងជួន បានត្រឹមតែបញ្ជាក់ថាស្ដេចពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ឬព្រះបាទសិន្ធពអមរិន្ទ បានកោះហៅហោរាឲ្យទស្សន៍ទាយ។ ព្រះអង្គចង់ដឹងថា តើមានអ្នកមានបុណ្យណាមួយអាចនឹងមកដណ្ដើមរាជ្យព្រះអង្គឬទេ?
ក្រោយ ដែលបានគន់គូ គូសវាសយ៉ាងល្អិតល្អន់មក ហោរាបានទាយទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រថា «អ្នកមានបុណ្យបានកើតក្នុងត្រកូលក្សត្រហើយ។ ឥឡូវនេះអ្នកមានបុណ្យអាយុបាន ៧ ឆ្នាំ ហើយបន្លំខ្លួនរស់នៅធ្វើជារាស្ដ្រសាមញ្ញធម្មតានៅតំបន់មួយឆ្ងាយ អំពីមហានគរ។ អ្នកមានបុណ្យនេះ អាចនឹងមកដណ្ដើមយកព្រះរាជបល្លង្ក អ្នកមានបុណ្យនេះមានសញ្ញាកងចក្រប្រចាំខ្លួននៅលើបាតដៃ និងបាតជើងជាសញ្ញាសំគាល់។»
គ្រាន់តែ បានឮហោរាទស្សន៍ទាយដូច្នេះ ស្ដេចព្រហ្មកិល ឬព្រះបាទសិន្ធពអមរិន្ទ កើតមានក្ដីភ័យព្រួយបារម្ភ រន្ធត់ក្នុងឱរាខ្លាចរបូតបាត់រាជសម្បត្ដិពីដៃ ព្រះអង្គក៏ចាត់ចែងចេញបញ្ជាឲ្យអស់នាម៉ឺនមុខមន្ដ្រី ពលសេនាបរិវារទាំងឡាយ ធ្វើការស៊ើបអង្កេតគ្រប់ច្រកល្ហក ដើម្បីរុករកអ្នកមានបុណ្យ។ តែគ្មាននរណាមួយអាចដឹងបានថា តើអ្នកមានបុណ្យនៅទីណាឡើយ។
ស្ដេចពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ឬព្រះបាទសិន្ធពអមរិន្ទ ម្ដងនេះបង្គាប់បញ្ជាឲ្យកេណ្ឌប្រមូលបង្ខំយកក្មេងក្មាងទាំងអស់ ពីគ្រប់ទិសទីខេត្ដខណ្ឌក្នុងព្រះនគរ ដែលមានអាយុ៧ឆ្នាំ មកធ្វើការពិសោធ សាកល្បងដាក់បាតដៃបាតជើងលើម្សៅដែលគេដាក់ទុកក្នុងចង្អេរ។ ក្មេងណា ដែលគ្មានបញ្ចេញស្នាមកងចក្រលើចង្អេរម្សៅទេ ក្មេងនោះត្រូវរួចខ្លួន ហើយគេដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពត្រលប់ទៅផ្ទះសម្បែងវិញ។
ដូចដែល យើងរៀបរាប់នៅផ្នែកដើម ព្រះបាទចក្រព័ត្រ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរទី១៦ មានមហេសីមួយឈ្មោះអ្នកម្នាងកែវ។ ព្រះនាងទ្រង់មានគភ៌នៅក្នុងឆ្នាំជូត ព.ស ១៥៤៤ ដែលត្រូវជា គ.ស ១០០០ គឺនៅក្នុងសម័យកាលដែលដំបងគ្រញូងបានបះបោរ លើកកងទ័ពមកវាយប្រហារដណ្ដើមយករាជ្យ។ ក្នុងឱកាសនោះ ព្រះនាងបានបន្លំធ្វើជាអ្នកស្រុកអ្នកភូមិសាមញ្ញ លួចរត់គេចភៀសខ្លួន ចេញផុតពីមហានគរ ទៅរស់នៅតាមជាយជនបទ ឆ្ងាយដាច់ស្រយាលពីគេឯង។ ព្រះនាងបានតាយាយពីរនាក់ប្ដីប្រពន្ធ តាគហេ យាយលក្ខណ៍ ទទួលយកទៅចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សា ជួយលាក់បំពួនបំបិទបំបាំង ឆ្ងាយពីភ្នែកច្រមុះ ពួកក្រុមស្ដេចដំបងគ្រញូង។ ខែមាឃ ឆ្នាំឆ្លូវ ព.ស ១៥៤៥ ត្រូវជា ម.ស.៩២៣ ច.ស ៣៦៣ និងគ.ស ១០០១ ព្រះនាងប្រសូតបានបុត្រមួយព្រះអង្គ មានសម្បុរភ្លឺស្រស់បំព្រង ហើយមានសញ្ញាកងចក្រលើបាតដៃ និងបាតជើង ដែលបញ្ជាក់លក្ខណៈជាអ្នកមានបុណ្យ។
តាគហេ យាយលក្ខណ៍ បានស្រឡាញ់ថ្នាក់ថ្នមទំនុកបម្រុងព្រះនាងកែវ និងទារកដូចជាកូន និងចៅបង្កើត។ សម័យថ្ងៃមួយ ប្ដីប្រពន្ធតាគហេ យាយលក្ខណ៍ និងព្រះនាងកែវបាននាំព្រះរាជបុត្រទៅច្រូតស្រូវជាមួយ។ ទៅដល់កន្លែងធ្វើការ គេបានយកព្រះរាជបុត្រទៅដាក់ឲ្យផ្ទុំក្រោមម្លប់ឈើ។ ដោយរវល់ជាប់ជក់នឹងការងារពេក ម្នាក់ៗមិនបាននឹកភ្នកចាប់អារម្មណ៍ដល់ទារកដែលកំពុងតែត្រូវស្ថិត នៅក្រោមកំដៅកាំរស្មីព្រះអាទិត្យឡើយ។ ពេលនោះ ទិដ្ឋភាពដ៏សែនអស្ចារ្យដែលគេមិនធ្លាប់ឃើញ ហើយដែលមិនធ្លាប់កើតមាននោះ បានកើតឡើង គឺទេពឥន្ទ្រី និងបក្សាបក្សីជាច្រើនទាំងហ្វូងបានហោះចុះមក កកកុំ ក្រុងព័ទ្ធជិតជុំ ការពារទារកមិនឲ្យត្រូវកម្ដៅថ្ងៃ។ តាគហេឃើញដូច្នេះ ភ័យលោះព្រលឹង ខំរត់យ៉ាងលឿនស្លេវទៅដេញបង្អើលហ្វូងសត្វបក្សាបក្សី ។ ទៅដល់ តាគហេខំពិនិត្យមើលខ្លាចក្រែងទារករងគ្រោះថ្នាក់ ឬមានរបួសស្លាកស្នាម តែគាត់មើលមិនឃើញមានអ្វីដែលជាការគួរឲ្យភ័យព្រួយបារម្ភ ឡើយ ។ ផ្ទុយទៅវិញទារកហាក់បីដូចជាបានទទួលនូវសេចក្ដីសុខ និងការថ្នាក់ថ្នមឥតហ្មងពីហ្វូងបក្សាបក្សី។ បាតុភូតដ៏សែនអស្ចារ្យនេះ បានបណ្ដាលឲ្យព្រះនាងកែវ តាគហេ និងយាយលក្ខណ៍ដាក់ឈ្មោះទារកនោះថា បក្សីចាំក្រុង។
តែបើ យោងទៅតាមពង្សាវតារវត្ដកោកកាកវិញ គេអាចដឹងថា មហេសីរបស់ព្រះបាទចក្រព័ត្រទ្រង់មានគភ៌ នៅពេលដែលដំបងគ្រញូងលើកទ័ពមកវាយប្រហារដណ្ដើមរាជ្យ។ ព្រះនាងបានរត់រួចទៅលាក់ខ្លួនពួនអាត្មា នៅតាមភូមិស្ថានតំបន់ឆ្ងាយដាច់ស្រយាល។ បន្ទាប់មក ព្រះនាងប្រសូតបានបុត្រមួយព្រះអង្គ។ តែ គេមិនបានស្គាល់ឈ្មោះព្រះរាជបុត្រអង្គនេះទេ ធំឡើងពេញវ័យកាលណាព្រះរាជបុត្របានមានមហេសី។ ព្រះមហេសីទ្រង់គភ៌បាន១០ខែ កាលក្នុងរាជ្យ និងសម័យដែលស្ដេចពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ឬព្រះបាទសិន្ធពអមរិន្ទ កោះហៅហោរាឲ្យមកទស្សន៍ទាយមើលរកអ្នកមានបុណ្យ។ គ្រានោះព្រះរាជបុត្រក៏បានសុគតដែរ តែគេមិនបានដឹងដោយប្រការណាមួយឡើយទេ។ ព្រះរាជបុត្រអង្គនេះ បើតាមពង្សាវតារវត្ដទឹកវិល មានឈ្មោះថា ពញាពេជ្រ។ ព្រះមាតា ដែលជាមហេសីព្រះបាទចក្រព័ត្រ មានឈ្មោះថា អ្នកម្នាងទង។ ឯមហេសីរបស់ពញាពេជ្រឈ្មោះ អ្នកម្នាងទេព។
ស្ដេចពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ឬសិន្ធពអមរិន្ទ កាលបើបានព្យាករទាយថា អ្នកមានបុណ្យ បានមកចាប់កំណើតបាន ១០ខែ ក្នុងត្រកូលក្សត្រហើយ ក៏ចេញបញ្ជាឲ្យនាម៉ឺនពលទ័ពសេនាគ្រប់ទិសទី ចាប់ប្រមូលស្ដ្រីទាំងអស់ក្នុងនគរ ដែលមានផ្ទៃពោះចំនួន ១០ ខែ យកទៅប្រហារជីវិតកុំឲ្យមានសល់។ ពេជ្ឈឃាដត្រូវកាប់ស្ដ្រីទាំងនោះជាបីកង់ គឺត្រង់ក និងពោះ។
អ្នកម្នាងទេព ដែលកាលនោះ បានមកលាក់ខ្លួនរស់នៅក្នុងស្រុកស្ទោង មិនបានគេចផុតពីគ្រោះកំណាចនោះទេ។ ព្រះនាងត្រូវស្ដេចចាមសេន្ទ្រា ជាស្ដេចចាមចំណុះខ្មែរ តាំងតែពីសម័យរាជ្យ ព្រះថោងនាងនាគ ឬស្ដេចកុម៉ែរាជ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរទី១ នៅស្រុកស្ទោង ចាប់យកទៅថ្វាយព្រះរាជា។ ព្រះសិន្ធពអមរិន្ទក៏បង្គាប់ឲ្យក្រុមពេជ្ឈឃាដស្ដេចចាមយកទៅប្រហារជីវិតដោយគ្មានស្រណោះប្រោសប្រណី។ កន្លែងពិឃាតអ្នកម្នាងទេពស្ថិតនៅខាងត្បូងកំពង់ព្រះជិន (ប្រហែលជា កំពង់ចិន ក្នុងស្រុកស្ទោង ខេត្ដកំពង់ធំ) ហើយនៅខាងលិចវាំងស្ដេចចាមសេន្ទ្រា។ នៅពេលដែលពួកពេជ្ឈឃាដ កាប់ប្រហារត្រង់ពោះ ព្រះនាងទេពទារកនោះរត់ឡើងទៅនៅទ្រូងម្ដាយ ហើយដល់ពួកពេជ្ឈឃាដចេញទៅបាត់ទារកក៏ធ្លាក់ចេញមកក្រៅ ។ គឺនៅពេលនោះហើយដែលទេពឥន្ទ្រី និងហ្វូងបក្សាបក្សីជាច្រើនបានហោះកុះករ កកកុំចុះមករោមក្រុងការពារ ព័ទ្ធជុំវិញ ។ សត្វខ្លះទៀតត្រដាងស្លាបដាក់ក្រោមទារក ការពារកុំឲ្យប៉ះប្រឡាក់នឹងដី ។ តាគហេដែលឃ្វាលគោនៅជិតនោះ ឃើញហ្វូងសត្វបក្សាបក្សីជាច្រើនហោះក្រវែល ក្រឡឹងចុះក្រឡឹងឡើង ឆ្វាត់ឆ្វែងច្រើនពេកក្នុងមេឃ កើតក្ដីឆ្ងល់សង្ស័យ ហើយក៏ដើរតម្រង់ទៅមើលដល់កន្លែង ។ ស្រាប់តែគាត់ភ្ញាក់ព្រើត នឹកគិតទៅអស្ចារ្យខ្លាំងពេក កាលបើឃើញទារកមួយ ត្រូវបានហ្វូងបក្សាបក្សីចោមរោម ក្រុងការពារ គាត់ក៏លើកបីទារកយកមកចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សា ថ្នាក់ថ្នមយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន និងស្រឡាញ់ជាទីបំផុត ។ តាគហេបានដាក់ឈ្មោះ បក្សីចាំក្រុង ឲ្យទារកនោះជាប់រៀងរហូតមក ។
យូរឆ្នាំ កន្លងមក ស្ដេចពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល សុបិនឃើញសត្វគ្រុឌហោះចេញពីទិសខាងត្បូងមកខ្វះយកភ្នែកព្រះអង្គ ទាំងគូ ។ ព្រះអង្គភ័យរន្ធត់ញាប់ញ័រ ព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ហើយកោះហៅហោរា បង្គាប់ឲ្យទស្សន៍ទាយមើលជតារាសី។ ហោរាទាយថា អ្នកមានបុណ្យ នឹងយាងមកយករាជបល្ល័ង្ក ឥឡូវនេះអ្នកមានបុណ្យអាយុបាន ៧ ឆ្នាំហើយ ហើយមានសញ្ញាកងចក្រលើបាតដៃ និងបាតជើង។ រូបកងចក្រនេះ បើមើលនឹងភ្នែក មើលមិនឃើញ លុះត្រាតែយកបាតដៃបាតជើងទៅដាក់លើម្សៅ។ ដូច្នេះហើយទើបបានជាព្រះមហាក្សត្របង្គាប់បញ្ជាឲ្យនាម៉ឺនពលរេហ៍ កេណ្ឌកៀរក្មេងអាយុ ៧ ឆ្នាំពីគ្រប់ទិសទីតំបន់ក្នុងនគរ យកមកពិសោធន៍ដាក់បាតដៃបាតជើងលើចង្អេរម្សៅ។
តាគហេត្រូវនាំបក្សីចាំក្រុងទៅមហានគរធ្វើការពិសោធនឹងគេដែរ។ បក្សីចាំក្រុងដាក់ដៃដាក់ជើងទៅលើម្សៅ ហើយដកមកវិញកាលណា ស្រាប់តែរូបកងចក្រដាមដិតជាប់ក្រឡៅ ធ្វើឲ្យមនុស្សម្នានាម៉ឺនពលរេហ៍ទាំងឡាយភ្ញាក់ផ្អើលឆោឡោ ឈូឆរ ច្របូកច្របល់ទ្រហឹងអឺងកង។ មើលឃើញមិនស្រួល យល់ថាស្ថានការណ៍មិនល្អ អាចនាំមកនូវគ្រោះថ្នាក់ តាគហេក៏ចាប់កញ្ឆក់ដៃ លើកបក្សីចាំក្រុងដាក់អៀវលើក រត់យ៉ាងលឿនហើយគេចខ្លួនយ៉ាងរហ័សចេញផុតពីទីប្រជុំជនដែលមាន មនុស្សអ៊ូអរ។ គ្រានោះមានសត្វម្រឹគីម្រឹគាបក្សាបក្សីទាំងហ្វូងៗ រត់ស្រុះស្រដង្ហែអមតាមផ្លូវចាំការពារបក្សីចាំក្រុង ពីក្រោយ។ ព្រះមហាក្សត្រព្រះសិន្ធពអមរិន្ទ ឬស្ដេចព្រហ្មកិល គ្រាន់តែបានទទួលដំណឹង ដឹងអស់គ្រប់ហេតុការណ៍ច្បាស់លាស់ភ្លាមកាលណា ក៏បញ្ជាឲ្យកងទ័ពដេញតាមចាប់បក្សីចាំក្រុង និងតាគហេ។
តាគហេអៀវបក្សីចាំក្រុងបណ្ដើរ រត់បណ្ដើរ ងាកឆ្វេងស្ដាំមើលក្រោយបណ្ដើរ។ គាត់ភ័យតក្កមា នៅពេលដែលងាកមើលទៅឃើញទ័ពស្ដេចដេញតាមប្រកិតពីក្រោយ។ រត់ចូលទៅដល់ព្រៃមួយ គាត់យកបក្សីចាំក្រុងទៅដាក់លាក់ហើយមានប្រសាសន៍ថា «បាពួននៅឲ្យស្ងៀមកុំមាត់កអ្វីទាំងអស់!»។ បន្ទាប់មកគាត់ចេញទៅស៊ើបលបលួចមើលចលនាទ័ពស្ដេច។ ហេតុតែបក្សីចាំក្រុងជាអ្នកមានបុណ្យបារមី ទ័ពពញាក្រែកដេញតាមមិនទាន់ រកមិនឃើញឡើយ ហើយចេះតែទៅផុត មកផុត ដើរហួសទៅហួសមក។ កាលបើស្ថានភាពបានធូរស្រាលបន្ដិចហើយ តាគហេលើកបក្សីចាំក្រុងដាក់លើក ហើយអៀវរត់កាត់វាលចូលព្រៃតូច ចូលព្រៃធំមានព្រៃក្រាស់ មានព្រៃស្ដើង វិលត្រលប់តម្រង់ទៅគេហដ្ឋានវិញ។ មកដល់ជិតផ្ទះ តាគហេយកបក្សីចាំក្រុងទៅលាក់ក្នុងគម្ពោតព្រៃដោយពោលថា «បារង់ចាំនៅទីនេះសិនហើយ!»។
គាត់បាន រៀបរាប់គ្រប់ហេតុការណ៍ពីដើមដល់ចប់ប្រាប់ប្រពន្ធ និងទូលថ្វាយអ្នកម្នាងកែវ ហើយគាត់ក៏ឲ្យភរិយាចាត់ចែងរៀបចំបាយទឹកស្បៀងអាហារ និងបង្វេចសម្រាប់រត់ភៀសខ្លួនចាកចេញពីទីប្រជុំជន ទៅនៅឲ្យឆ្ងាយដាច់ស្រយាល ក្នុងគោលបំណងសង្ឃឹមថា នឹងបានសន្ដិសុខដល់រូបបក្សីចាំក្រុង។ រួចស្រេចហើយកាលណា តាគហេត្រលប់ទៅយកបក្សីចាំក្រុងលើកអៀវដាក់លើក ហើយធ្វើដំណើរផ្សងព្រេង កាត់វាលចូលព្រៃដោយគ្មានទិសដៅអ្វីជាពិតប្រាកដ ។ ទៅដល់ទួលមួយ មានដើមរលួសដុះជាច្រើន យល់ឃើញថា ជាកន្លែងល្អសមរម្យតាគហេ និងបក្សីចាំក្រុងក៏នាំគ្នាឈប់សម្រាកនិទ្រា។ ទីកន្លែងដើមរលួសនេះ ថ្ងៃក្រោយក្លាយជាខេត្ដរលួស ហើយមានវត្ដមួយឈ្មោះវត្ដរលួស (ក្នុងស្រុកនិគម ខេត្ដសៀមរាប) ជាប់រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។
តាគហេ និងបក្សីចាំក្រុង ទាំងតាទាំងចៅ នាំគ្នារត់គេចបន្ដជានិច្ច ឆ្លងកាត់ព្រែកស្ទឹងទន្លេធ្លាក់ទៅដល់ខេត្ដជើងព្រៃ។ ពេលនោះ កងទ័ពពលរេហ៍របស់ស្ដេចពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ឬសិន្ធពអមរិន្ទ ក៏បានដេញតាមប្រកិតផិតមកដល់ដែរ។ អ្នកទាំងពីរខំពួន លាក់ខ្លួនក្នុងព្រៃយ៉ាងសែនវេទនាជាទីបំផុត។ យប់ឡើងគេយកផែនពសុធាធ្វើជាគ្រែ យកមេឃធ្វើមុង យកសូរស័ព្ទសព្វសត្វ ក្នុងព្រៃស្ងាត់ជ្រៅជ្រងំ ធ្វើជាវង់ដូរតន្ដ្រីប្រគំបទភ្លេង បំពេរលួងលោមក្ដីទុក្ខព្រួយ។ ទៅដល់កន្លែងមួយឈ្មោះ ត្រពាំងកងមាស ជួនចំជាពេកយប់តា និងចៅនាំគ្នាឈប់សម្រាកនិទ្រាយកកម្លាំង។ ទីនោះ មានមូសច្រើនណាស់ ដែលរំខានធ្វើឲ្យសម្រាកមិនបាន បក្សីចាំក្រុង ក៏បន់ស្រន់សំបូងសង្រូង សុំកុំឲ្យមានមូស។ រំពេចនោះមូសយ៉ាងច្រើនខ្មៅងងឹត ក៏បាត់អស់ដូចតាមមាត់មែន។ កន្លែងនោះ បើតាមពង្សាវតារវត្ដទឹកវិល មានឈ្មោះថា មុងមាសអ្នកតាគហេ តែពង្សាវតាររបស់សម្ដេចវាំជួន បញ្ជាក់ថា កន្លែងដែលបក្សីចាំក្រុងសំពះបន់កុំឲ្យមានមូសមានឈ្មោះថា ទូលតាគហេ ដែលស្ថិតនៅក្នុងស្រុកមុខកំពូល ខេត្ដកណ្ដាលសព្វថ្ងៃ។
តាគហេ និងបក្សីចាំក្រុង ចេះតែខំប្រឹងរត់តទៅទៀត ទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ ឥតមានហ៊ានឈប់ឈរ។ យូរថ្ងៃមក គេបានរត់ទៅដល់មាត់ទន្លេធំ ដែលសព្វថ្ងៃខ្មែរយើងបានដាក់ឈ្មោះថាទន្លេមេគង្គ។ ចំណែកខាងកងទ័ពរបស់ស្ដេចព្រហ្មកិលវិញក៏ដេញកិតជាប់ពីក្រោយ ដែរ។ តា និងចៅទាំងពីរនាក់ ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពទាល់ច្រក ចង់ឆ្លងទឹកក៏មិនរួច ព្រោះគ្មានទូក ចង់ថយក្រោយរកផ្លូវផ្សេងទៀតរត់ក៏មិនរួច។ គ្រានោះបក្សីចាំក្រុងក្រឡេកមើលទៅមាត់ទន្លេ ឃើញដើមរកា និងដើមល្វា ហើយនឹកគិតថា បើដើមរកាកោងទៅ ហើយដើមល្វាទេរមក នោះយើងច្បាស់ជាអាចឆ្លងរត់រួចជាមិនខាន។ ទាល់ចំណេះ អស់មធ្យោបាយ បក្សីចាំក្រុងក៏លុតជង្គង់ទៅនឹងដី លើកដៃប្រទូលដាក់លើក្បាល ឧទ្ទិសបួងសួងថា បើទូលព្រះបង្គំជាខ្ញុំពិតជាអ្នកមានបុណ្យមែន ហើយត្រូវឡើងគ្រងនគរនោះ សូមឲ្យរកាកោងទៅ ល្វាទេរមក!។ ភ្លាមនោះដោយអំណាចគុណបុណ្យតេជបារមី និងមាត់ទិព្វរបស់បក្សីចាំក្រុង ដើមរកាក៏កោងទៅមែន ហើយដើមល្វាក៏ទេរមកជួបគ្នា ក្លាយជាស្ពានដូចក្ដីប្រាថ្នា។ បក្សីចាំក្រុង និងតាគហេក៏នាំគ្នាដើរសួលើដើមឈើទាំងពីរឆ្លងកាត់ទៅ ត្រើយម្ខាង។ កងទ័ពស្ដេចពញាក្រែក ក៏មកដល់ដែរ តែរកឆ្លងដេញចាប់មិនបាន ពីព្រោះដើមរកា និងល្វាបានងើបឡើងត្រង់វិញដូចដើម។ ដោយសារភាពអច្ឆរិយៈដ៏អស្ចារ្យនេះ ទើបបានជាទីកន្លែងនោះ មានឈ្មោះជាប់មកថា រកាកោង និងល្វាទេរ ហើយថ្ងៃក្រោយមកក៏កើតមានជាលំនៅស្ថានភូមិស្រុក រកាកោង ល្វាទេរ រៀងរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ចំណែកសេះពណ៌ខៀវវិញ មកដល់កន្លែងរកាកោង ល្វាទេរនេះ ក៏បាត់រូបរាងក្នុងភាពយ៉ាងអស្ចារ្យដែរ។ ពីពេលនោះមកបក្សីចាំក្រុងចាប់ផ្ដើមមានជំនឿថាខ្លួនពិតជាអ្នកមានបុណ្យ មានឫទ្ធិអំណាចតេជៈបារមីខ្លាំងពូកែមែន។
រីឯកងទ័ពពល រេហ៍របស់ស្ដេចព្រហ្មកិល នៅតែបន្ដបេសកកម្មរុករកដេញតាមចាប់បក្សីចាំក្រុងឥតសំចៃដៃ។ បក្សីចាំក្រុង និងតាគហេនៅតែខំរត់គេចដដែល ហើយបានធ្វើដំណើរចុះទៅទិសខាងត្បូង។ ទៅជិតដល់មាត់ទន្លេ ប្រះទះឃើញមានផ្លែល្វាល្អល្អះគួរឲ្យឆ្ងាញ់ បក្សីចាំក្រុងក៏បេះផ្លែល្វាយកមកសោយចម្អែតកាយ។ ផ្លែល្វាមានរស់ជាតិផ្អែមឆ្ងាញ់ពិសា ធ្វើឲ្យបក្សីចាំក្រុងកើនកម្លាំងខ្លាំងក្លា។ ទឹកដីម្ដុំដើមល្វា ក៏ជាប់ឈ្មោះថា ល្វាផ្អែម ហើយក្លាយទៅជាល្វាឯមរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ គឺនៅក្នុងខេត្ដកណ្ដាល។
កងទ័ពស្ដេច ពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ឬសិន្ធពអមរិន្ទ ដែលដឹកនាំដោយមេទ័ពពីរនាក់គឺ ចៅពញាចក្រី និងចៅពញារាជាសេដ្ឋា បានតាមដានដេញរកចាប់បក្សីចាំក្រុងអស់រយៈពេលបីឆ្នាំ តែនៅតែរកចាប់មិនបាន។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ មេទ័ពស្ដេចទាំងពីរនាក់ត្រូវបាត់បង់ជីវិតនៅភ្នំអាសន្នទុក្ខ ដោយចាញ់បុណ្យបារមីរបស់បក្សីចាំក្រុង។ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរខឹងច្រឡោតខ្លាំងណាស់ ដោយមេទ័ពរបស់ខ្លួនទាំងប៉ុន្មានគ្មានសមត្ថភាព ទទួលបរាជ័យ រកចាប់ចង និងកម្ទេចសម្លាប់បក្សីចាំក្រុងមិនបានដូចបំណង។ ព្រះអង្គរឹងរឹតតែភ័យព្រួយបារម្ភខ្លាំងឡើងៗ រកបិទភ្នែកមិនជិត ពីព្រោះព្រះអង្គភ័យខ្លាចអស់បុណ្យ អស់អំណាច អស់រាជសម្បត្ដិ អស់បានធ្វើជាស្ដេច។ ព្រះអង្គក៏សម្រេចចិត្ដលើកកងទ័ពពលសេនាទៅដោយខ្លួនឯង ដើម្បីដេញតាមរុករកចាប់សម្លាប់បក្សីចាំក្រុង អ្នកមានបុណ្យឲ្យទាល់តែបាន នេះបើតាមពង្សាវតារវត្ដទឹកវិល។
នៅតាមផ្លូវ ទៅដល់ទួលមួយ តា និងចៅ ដោយស្រេកឃ្លានខ្លាំងពេក បានបេះផ្លែឈើឪជ្រឹង យកមកបរិភោគចម្អែតកាយ។ ទីនោះជាប់ឈ្មោះថា ទ្រនំជ្រឹង ជារៀងរហូតតមក។ ដើរហួសកន្លែងនោះឆ្ងាយបន្ដិច ស្រាប់តែបក្សីចាំក្រុង និងតាគហេត្រូវកងពលទាហានស្ដេចឡោមចោមចាំចាប់។ កន្លែងចោមចាប់ទី១ បានក្លាយទៅជា ភូមិចោមចាប់។ កន្លែងចោមចាប់ទីពីរ នៅម្ដុំជិតគ្នានោះដែរ បានក្លាយទៅជាភូមិចោមចៅ។
ដើម្បីរត់ដោះដៃ រករួចខ្លួន ម្ដងនេះដូចលើកមុនដែរ តាគហេ នាំបក្សីចាំក្រុងចុះពួនក្នុងបឹងទៀត។ ពួកពលរេហ៍ស្ដេចក៏នាំយក ដំរី គោ ក្របី ប្រើឲ្យជាន់ដីជាន់ឈ្លីបញ្ជាន់បឹងដូចលើកមុន តែនៅតែមិនបានសម្រេច។ បក្សីចាំក្រុង និងតាគហេនៅតែរត់រួចពីកណ្ដាប់ដៃស្ដេចពញាក្រែក ឬព្រហ្មកិល ឬសិន្ធពអមរិន្ទ។ បឹងនោះត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា បឹងបុកបែន ដែលថ្ងៃក្រោយមក ក្លាយជាបឹង បឹងក្បែន។
រត់ រួចចេញពីបឹងកាលណា ចៅ និងតា នាំគ្នារត់ទៅលាក់ខ្លួនពួនអាត្មាក្នុងព្រៃក្រាស់ជិតនោះ។ ព្រៃនោះមានឈ្មោះថា ព្រៃពួន ដែលឥឡូវក្លាយទៅជា ព្រៃពួច (ឈ្មោះទីកន្លែង ភូមិស្ថាន ដែលយើងបានរៀបរាប់ជាហូរហែ ក្រោយពេលដែលបក្សីចាំក្រុងរត់មកដល់កោះឫស្សីកែវ សុទ្ធតែស្ថិតនៅក្នុងខេត្តកណ្ដាល ខាងលិច និងទិសខាងជើងទីក្រុងភ្នំពេញសព្វថ្ងៃ)។ កងទ័ពស្ដេចនៅតែដេញតាមប្រកិតពីក្រោយជានិច្ច។ តាគហេ និងបក្សីចាំក្រុងចេះតែខំរត់ពួនគេចវេះ ខំដើរ ខំរត់កាត់វាលចូលព្រៃទៅដល់ជើងភ្នំរូង (គឺភ្នំបាសិទ្ធ សព្វថ្ងៃ ដែលស្ថិតនៅប្រវែងប្រមាណជាជាង ២០ គ.ម ខាងជើងក្រុងភ្នំពេញ។ ភ្នំបាសិទ្ធមានកំពូលទាំងអស់ពីរ មួយក្នុងឃុំម្កាក់ ស្រុកភ្នំពេញ ខេត្ដកណ្ដាល និងកំពូលមួយទៀត ស្ថិតក្នុងខេត្ដកណ្ដាលដដែល តែក្នុងឃុំឈ្វាំង ស្រុកពញាឮ)។ នៅក្នុងភ្នំនេះមានរូងមួយយ៉ាងធំ របស់ស្ដេចកណ្ដុរស។ ស្ដេចកណ្ដុរសក៏បានជួយសង្គ្រោះយកអាសាបក្សីចាំក្រុង នាំយកទៅលាក់ទុកក្នុងរូងរបស់ខ្លួន។ រំពេចនោះដែរ ពីងពាងជាច្រើនក៏នាំគ្នាបញ្ចេញកម្លាំងធ្វើមង ចាក់ស្រះព័ទ្ធព័ន្ធបិទបាំងមាត់រន្ធស្ដេចកណ្ដុរស។ កងទាហានស្ដេចព្រហ្មកិលមកដល់ទីនោះដែរ តែរកបក្សីចាំក្រុង និងតាគហេមិនឃើញ។
មកដល់រូងភ្នំ បក្សីចាំក្រុង និងតាគហេបានបុណ្យគុណបារមីវត្ថុស័ក្ដិសិទ្ធ និងអ្នកសច្ចំបំបាំងបាត់ ជួយថែរក្សាទំនុកបម្រុង ឧបត្ថម្ភ ណែនាំ បង្ហាត់បង្រៀន អប់រំ ប្រដែប្រដៅ ផ្ដល់នូវមុខវិជ្ជាសិល្ប៍សាស្ដ្រគ្រប់បែបបទ និងជួយចម្លងឲ្យផុតពីគ្រោះកាចចង្រៃគ្រប់បែបយ៉ាង។ តាំងតែពីពេលនោះមក បក្សីចាំក្រុង និងតាគហេ រស់នៅឯភ្នំរូងដោយសុវត្ថិភាពសុខសប្បាយ គ្មានសៅហ្មង គ្មានភ័យព្រួយបារម្ភខ្លាចស្ដេចសិន្ធពអមរិន្ទឡើយ។
ឯកសារយោង
កែប្រែ- ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរភាគរឿងនិទាន ដោយលោកបណ្ឌិតសភាចារ្យ រស់ ចន្ទ្រាបុត្រ
| មុនដោយ ព្រះបាទគោត្តមអមរទេវរាជ |
មហានគរ | តដោយ ព្រះបាទបក្សីចាំក្រុង |