កេនយ៉ា

ប្រទេសកេនយ៉ា (ភាសាអង់គ្លេស និងស្វាហ៊ីលី៖ Kenya) ដោយមានឈ្មោះផ្លូវការថា សាធារណរដ្ឋកេនយ៉ា គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅតំបន់អាហ្វ្រិកខាងកើត។ ប្រទេសនេះមានផ្ទៃដីសរុបចំនួន ៥៨០,៣៦៧ គម^២ និងមានប្រជាជនជាង ៤៧.៦ លាននាក់បើគិតតាមជំរឿនឆ្នាំ២០១៩។ រដ្ឋធានីរបស់កេនយ៉ាក៏ដូចជាទីក្រុងធំបំផុតមានឈ្មោះថា នែរ៉ូប៊ី ខណៈដែលទីក្រុងចំណាស់ជាងគេ និងត្រូវជាធានីដំបូងគឺ មុំបាសា។ ទីក្រុងគីស៊ូមូគឺជាទីក្រុងធំបំផុតទីបី ហើយវាមានកំពង់ផែដ៏ធំមួយនៅបឹងវិចតូរីយ៉ា។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២០ កេនយ៉ាគឺជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេទីបីប្រចាំអនុតំបន់សាហារ៉ាអាហ្រ្វិក ដោយពីក្រោយតែប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ា និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូងប៉ុណ្ណោះ។ ប្រទេសកេនយ៉ាមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូងនៅភាគពាយព្យ ប្រទេសអេត្យូពីនៅភាគខាងជើង ប្រទេសសូម៉ាលីនៅភាគខាងកើត ប្រទេសអ៊ូកង់ដានៅភាគខាងលិច ប្រទេសតង់សានីនៅភាគខាងត្បូង និងមហាសមុទ្រឥណ្ឌានៅភាគអាគ្នេយ៍។ ភូមិសាស្ត្រ អាកាសធាតុ និងប្រជាសាស្ត្រនៅក្នុងប្រទេសនេះមានការប្រែប្រួលនិងសភាពលក្ខណៈខុសៗគ្នាច្រើន ចាប់ពីកំពូលភ្នំដែលគ្របដណ្តប់ដោយព្រិលត្រជាក់ (បាធ្យាន ណេលីអុង និងកំពូលលេណាណានៅលើភ្នំកេនយ៉ា) ជាមួយនឹងព្រៃឈើព័ទ្ធជុំវិញដ៏ធំអស្ចារ្យ សត្វព្រៃ និងតំបន់កសិកម្មជីជាតិ រហូតដល់អាកាសធាតុក្តៅនៅភាគខាងលិច និងតំបន់ជ្រលងភ្នំប្រេះឆា និងតំបន់ស្ងួតមិនសូវមានជីជាតិ តំបន់ស្ងួតពាក់កណ្តាល និងវាលខ្សាច់សុទ្ធសាធ (វាលខ្សាច់ឆាល់ប៊ី និងវាលខ្សាច់នីរី)។

សាធារណរដ្ឋកេនយ៉ា

Jamhuri ya Kenya (ភាសាស្វាហ៊ីលី)
ទង់ជាតិ វរលញ្ឆករ
បាវចនា "Harambee" ខ្មែរ៖ "ចូរ​យើងជំនះ​ទាំង​អស់​គ្នា"
ភ្លេងជាតិ "Ee Mungu Nguvu Yetu" "អូ ព្រះជាម្ចាស់ដែលបង្កើតអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង"
ទីតាំងប្រទេសកេនយ៉ា (ក្រហម) នៅលើភូគោល
រដ្ឋធានី និង ទីក្រុងធំបំផុត	នែរ៉ូប៊ី 1°16′S 36°48′E
ភាសាផ្លូវការ	ភាសាអង់គ្លេស និង ភាសាស្វាហ៊ីលី
ភាសាជាតិ	ភាសាស្វាហ៊ីលី
ក្រុមជនជាតិ (ឆ្នាំ ២០១៩)	១៧.១៣% គីគូយុ ១៤.៣៥% លូយ៉ា ១៣.៣៧% កាលិនជីន ១០.៦៥% លូអូ ៩.៨១% កាំបា ៥.៨៥% សូម៉ាលី ៥.៦៨% គីស៊ី ៥.២៣% មីជីកិនដា ៤.១៥% មេរូ ១៣.៧៨% ជនជាតិផ្សេងៗទៀត
សាសនា (ឆ្នាំ ២០១៩)	៨៥.៥% គ្រិស្តសាសនា —៦០.៨% ប្រូតេស្តង់ —២០.៦% កាតូលិក —៤.១% និកាយផ្សេងៗទៀត ១០.៩% ឥស្លាមសាសនា ១.៦% គ្មានជំនឿសាសនា ០.៧% ជំនឿប្រពៃណី ១.៣% សាសនាផ្សេងៗទៀត
រដ្ឋាភិបាល	រដ្ឋឯកភូត សាធារណរដ្ឋប្រធានាធិបតីនិយម
- ប្រធានាធិបតី	អ៊ូហ៊ូរូ កិនយ៉ាតា
- អនុប្រធានាធិបតី	វីលៀម រូតូ
- ប្រធានព្រឹទ្ធសភា	កេនណិត លូសាកា
- ប្រធានរដ្ឋសភា	ចាស្ទីន មូទូរី
- ប្រធានយុត្តិធម៌	ម៉ារតា គូមី
នីតិបញ្ញត្តិ	សភាតំណាងរាស្ត្រ
- សភាជាន់ខ្ពស់	ព្រឹទ្ធសភា
- សភាជាន់ទាប	រដ្ឋសភា
ទទួលឯករាជ្យពី  សហរាជាណាចក្រ
- រដ្ឋបាលស្វយ័ត	១២ ធ្នូ ១៩៦៣
- ប្រកាសជាសាធារណរដ្ឋ	១២ ធ្នូ ១៩៦៤
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប	៥៨០,៣៦៧ គ.ម២   (ទី៤៨)
- ផ្ទៃទឹក (%)	២.៣
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១)	៥៤,៩៨៥,៦៩៨ (ទី២៩)
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០១៩)	៤៧,៥៦៤,២៩៦
- ដង់ស៊ីតេ	៧៨ នាក់/គ.ម២   (ទី១២៤)
GDP (PPP)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២០)
- សរុប	២៥០.៨៥៤ ពាន់លានដុល្លារ
- ក្នុងម្នាក់	៥,២៧៤ ដុល្លារ
GDP (ចារឹក)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២០)
- សរុប	១០៩.១១៦ ពាន់លានដុល្លារ
- ក្នុងម្នាក់	២,២៩៦ ដុល្លារ
ជីនី (២០១៥)	៤០.៨ មធ្យម
HDI (២០១៩)	០.៦០១ មធ្យម · ទី១៤៣
រូបិយវត្ថុ	ស៊ីលិញកេនយ៉ា (KES)
ល្វែងម៉ោង	UTC+៣ (EAT)
ទម្រង់កាលបរិច្ឆេទ	dd/mm/yy (គ.ស.)
ទិសបើកបរ	ឆ្វេង
កូដហៅទូរស័ព្ទ	+២៥៤
ដែនកម្រិតខ្ពស់	.ke

The African Great Lakes region, which Kenya is a part of, has been inhabited by humans since the Lower Paleolithic period. By the first millennium AD, the Bantu expansion had reached the area from West-Central Africa. The borders of the modern state consequently comprise the crossroads of the Niger-Congo, Nilo-Saharan and Afroasiatic areas of the continent, representing most major ethnolinguistic groups found in Africa. Bantu and Nilotic populations together constitute around 97% of the nation's residents. European and Arab presence in coastal Mombasa dates to the Early Modern period; European exploration of the interior began in the 19th century. The British Empire established the East Africa Protectorate in 1895, which starting in 1920 gave way to the Kenya Colony. Kenya obtained independence in December 1963. Following a referendum in August 2010 and adoption of a new constitution, Kenya is now divided into 47 semi-autonomous counties, governed by elected governors.

The capital, Nairobi, is a regional commercial hub. The economy of Kenya is the largest by GDP in East and Central Africa. Agriculture is a major employer; the country traditionally exports tea and coffee and has more recently begun to export fresh flowers to Europe. The service industry is also a major economic driver. Additionally, Kenya is a member of the East African Community trade bloc.