បញ្ញាព្រះពោធិសត្វ
ផ្នែកមួយនៃ ព្រះពុទ្ធសាសនា |
ព្រះធម៌ |
វិបស្សនាធុរៈ |
ព្រះអភិធម្ម |
ការយល់ដឹង បញ្ញា៨យ៉ាងរបស់ព្រះពោធិសត្វ
កែប្រែ- ថ្ងៃមួយ ពេលដែលព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់គង់នៅឯឧទ្យានកេសាកាឡា នាភ្នំសំសមារាគីរី ព្រះអង្គទ្រង់ត្រាស់ទៅកាន់ ភិក្ខុទាំងឡាយថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ
តថាគតចង់ ប្រាប់អ្នករាល់គ្នា អំពីការយល់ដឹង បញ្ញា៨យ៉ាង របស់ព្រះពោធិសត្វ ។ ព្រះអនុរុទ្ធ ធ្លាប់មានព្រះថេរដិការ នូវការយល់ដឹង ទាំង៨យ៉ាងនេះ ពីមុនរួចមក
ហើយ ការយល់ដឹងនេះ ត្រូវបានទូន្មាន ដោយព្រះពោធិសត្វ ដើម្បីជួយអ្នកដទៃ ឲ្យមានជ័យជំនះលើការភ្លេចភ្លាំង និងទទួលពន្លឺ នៃការត្រាស់ដឹង ។
- ការយល់ដឹង ទាំង៨យ៉ាងនោះគឺ៖
- ទី១ គឹការដឹងថា ធម៌ទាំងអស់ មានសភាពមិនទៀងទាត់ មិនតាំងនៅជាប់រហូត ជាអនិច្ចំ និងមានសេចក្តីវិនាស ទៅជាធម្មតា ។ ដោយសារការចំរើន
ភាវនាលើធម្មជាតិ អនិច្ចំ និងយល់ឲ្យបានច្បាស់អំពីភាពអនត្តា នៃធម៌ទាំងអស់ អ្នកនឹងអាចចាកចេញផុត អំពីសេចក្តីទុក្ខពីការជំពាក់ចិត្ត និងបានទទួល នូវពន្លឺត្រាស់ដឹង ដែលសេចក្តីស្ងប់ខ្ពស់ផុតពី គ្រឿងវិញ្ញាណ ផុតពីកាយ និងចិត្ត ។
- ទី២ គឺការដឹងថា មានតណ្ហាច្រើន នាំមកនូវទុក្ខក៏ច្រើន ។ ការលំបាកវេទនាទាំងអស់ ពិតជាកើតឡើង ពីតណ្ហានិងលោភៈ ។
- ទី៣ គឺការដឹងថា ការរស់នៅធម្មតា និងការមានប្រាថ្នាតិចតួច នាំឲ្យមានសេចក្តីស្ងប់ សេចក្តីរីករាយ និងសុភមង្គល ។ ការរស់នៅធម្មតា អាចមាន
ពេលវេលា និងការសញ្ជឹងគិតបានច្រើន ដើម្បីនឹងហាត់រៀន ព្រះធម៌វិន័យ និងជួយដល់អ្នកដទៃ ។
- ទី៤ គឺការដឹងថា មានតែការខំប្រឹងប្រែង ដោយវិរិយភាព ប៉ុណ្ណោះទេ ដែលអាចនាំឲ្យទៅដល់ពន្លឺត្រាស់ដឹង ។ ការខ្ជិលច្រអូស និងការឈ្លក់វង្វេង
ក្នុងតម្រេកតណ្ហា ជាឧបស័គ្គធំបំផុត ចំពោះការសិក្សា ។
- ទី៥ គឺការដឹងថា អវិជ្ជាជាប្រភព នៃការវិលកើតវិលស្លាប់ មិនចេះចប់មិនចេះហើយ ដូចនេះអ្នកត្រូវចម្រើនវិបស្សនាកម្មដ្ឋាន ដើម្បីបណ្តុះបញ្ញាថ្នាក់ទីបី គឺភាវនាមយបញ្ញា បញ្ញាដែលកើតមកអំពីការបដិបត្តធម៌ជាក់ស្តែង(មិនមែនត្រឹមជាការអាន ការលឺ ការរៀនសូត្រ ឫការសញ្ជឹងគឹតនោះទេ) ពិនិត្យមើលការកើត និងរល់ទៅវិញនៃវេទនាទាំងឡាយ និងពង្រឹង សតិដឹង មេត្តា ករុណា មុទិតា និងឧបេក្ខា ដែលជាធាតុបរិសុទ្ធរបស់ចិត្ត និងជាបញ្ញាដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់។
- ទី៦ គឺការដឹងថា ភាពក្រីក្រពិតជា បង្កើតឲ្យមាន សេចក្តីស្អប់និងកំហឹង ។ បុគ្គលដើរតាមមាគ៌ាធម៌ ពេលសិក្សា អាចពិចារណាឃើញអំពី ធាតុនៃមេត្តា ករុណា និងមុទិតា ចំពោះមនុស្ស
គ្រប់ៗរូប ទោះបីជាមិត្តភ័ក្តក្តី ទោះបីជាសត្រូវក្តី សុទ្ធតែមានសភាព ដូចៗគ្នា និងមានសិទ្ធិស្មើៗគ្នា បុគ្គលនោះនឹង មិនទាំងផ្តន្ទាទោស ដល់ជនដែលប្រព្រឹត្តខុស
ពីពេលមុន និងមិនទាំងស្អប់ ដល់ជនដែល ធ្វើឲ្យអន្តរាយ នាពេលបច្ចុប្បន្ន ។
- ទី៧ គឺការដឹងថា យើងរស់នៅក្នុងលោកនេះ ដើម្បីជួយទូន្មាន និងសង្រ្គោះដល់អ្នកដទៃ ដូច្នេះយើងមិនត្រូវ ជាប់ជំពាក់ ជាមួយនឹងវត្ថុលោកិយទេ
បុគ្គលដែលចាក ចោលផ្ទះហើយទៅបួស មានសិទ្ធិទទួលកម្មសិទ្ធ តែស្បង់ចីវរ ៣សំរាប់ និងបាត្រ១ ប៉ុណ្ណោះ ។ បុព្វជិតអង្គនោះ រស់នៅតាមសភាពធម្មតា និងមើល
ទៅកាន់ សព្វសត្វ លោកទាំងអស់ ដោយចក្ខុនៃមេត្តាជានិច្ច ។
- ទី៨ គឺការដឹងថា យើងមិនត្រូវសិក្សា សម្រាប់ការត្រាស់ដឹង តែខ្លួនឯងប៉ុណ្ណោះ ទេ ប៉ុន្តែត្រូវបូជាកាយ និងចិត្តទាំងស្រុង ដើម្បីជួយដឹកនាំ អ្នកដទៃ
ទៀត ឲ្យបានដល់ទ្វារ នៃការត្រាស់ដឹងផងដែរ ។
- ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ទាំងអស់នេះហើយ ជាការយល់ដឹង ជាបញ្ញារបស់ព្រះពោធិសត្វ ។ ព្រះពោធិសត្វគ្រប់ព្រះអង្គ តែងតែពិចារណា ដល់សេចក្តីយល់ដឹង
ទាំង៨ប្រការនេះ ទើបព្រះអង្គបានទទួល នូវពន្លឺត្រាស់ដឹង ។ ទោះទីកន្លែងណាក៏ដោយ ឲ្យតែព្រះពោធិសត្វ យាងទៅដល់ ព្រះអង្គតែងតែ ប្រើសេចក្តីយល់ដឹង
ទាំង៨ប្រការនេះ ដើម្បីបើកចិត្តគំនិត បើកភ្នែក និងអប់រំអ្នកដទៃ ដើម្បីឲ្យរកឃើញផ្លូវ នៃពន្លឺត្រាស់ដឹង គឺវិមុត្តិសុខ ។
- ចម្លងចេញពីពុទ្ធប្រវត្តិ