ព្រះគណេស
ព្រះគណេស ឬព្រះនិងគនេស គឺជាទេវតានៃ ព្រហ្មញ្ញ សាសនា ហិណ្ឌូសាសនា ព្រះវេទ និងជាទេពរបស់ឥណ្ឌា.។ , ព្រះអង្គទ្រង់រៀបអភិសេកនិងមានព្រះមហេសី ២ ព្រះអង្គ គឺ៖ ព្រះនាងសិតទ្ធី និង ព្រះនាងពុតទ្ធី.។ , មានពាហនៈ កណ្តុរ សត្វតោ ក្ងោក ជាយានជំនិះ។., ព្រះសក្តិនៃ ព្រះគណេស ឬព្រះនិងគនេស គឺ ព្រះគណេសានី(ព្រះវិងគនេសះវារី.)។[១]
ព្រះគណេស ព្រះនិងគនេស | |
---|---|
ព្រះគណេស ឬព្រះនិងគនេស សិល្បៈខ្មែរ. |
ព្រះគណេស
កែប្រែដែលមានខ្លួនជាមនុស្សក្បាលជាសត្វដំរី និងមានដៃចំនួនបួន។ ព្រះគណេសមានជាយាពីរអង្គគឺ ពុទ្ធិ និងសិទ្ធិ ហើយមានឱរសឈ្មោះ ក្សេម និងលាភ ដែលរាប់ជាមង្គលទាំងព្រម។ ប្រជនជាតិឥណ្ឌាមានជំនឿថាព្រះគណេសជាទេពប្រឆាំនឹងសេចក្តីស្មុកស្មាញ និងជាអ្នកផ្តល់សេចក្តិសម្រេចកិច្ចផ្សេងៗ ដូចនេះហើយបានជាព្រះគណេសមានឈ្មោះថា ពិឃណេស្វរៈ ដែលប្រែថាអ្នកជាធំនៃសេចក្តីជាប់ជំពាក់ និងឈ្មោះថា សិទ្ធិជាតា ប្រែថាអ្នកសេចក្តីសម្រេចផល។ មានគតិប្រកាន់ថាអ្នកណាបានក្រាបសំពះបូជាព្រះគណេសនឹងមានសេចក្តីចម្រើន សិរីសួស្តីជ័យមង្គល។ ព្រះគណេសជាទេពសម្រាប់ប្រចាំសិល្បវិទ្យានៃក្រុមសិល្បករ ទើបសៀមឆ្លាក់រូបទេពនេះដាក់នៅក្នុងជួងត្រាប្រចាំក្រុម[២]។
ព្រះគណេសក្នុងសិល្បៈខ្មែរ
កែប្រែខ្មែរយើងបានគោរពព្រះគណេសតាំងពីសម័យមុនអង្គរ(សតវត្សរ៍ទី៦ ដល់សតវត្សរ៍ទី៨)រហូតដល់សម័យអង្គរ តាមរយៈសិលាចារឹកនិងបដិមា។ សិលាចារឹកវត្តទួលគំនូរ លេខK-៦០០ ចុះកាលបរិច្ឆេទឆ្នាំ៥៣៣សករាជត្រូវនឹងឆ្នាំ៦១២នៃគ្រិស្តសករាជ ដើមសតវត្សរ៍ទី៧ ស្លោកលេខ២និង៣និយាយថាខ្ញុំបម្រើដែលជាអំណោយរបស់ជំអញថ្វាយដល់ព្រះគណេសនាម មហាគណបតី(ម្ចាស់នៃពួកទេវ)[៣]។ ចំណែកតួប៉មNលេខ១០នៃក្រុមប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុកក្រុមខាងជើង ដែលស្ថាបនាឡើងក្នុងរាជកាលព្រះបាទឥសានវរ្ម័នទី១(៦១៦-៦៣៥នៃគ.ស)ត្រូវបានគេប្រទះឃើញបំណែកព្រះគណេសក្នុងពេលធ្វើកំណាយក្នុងឆ្នាំ២០០៨។ បដិមានេះទ្រង់ឈរមានដៃពីរ គេកំពុងសិក្សាអំពីរចនាបថ និងកំណត់កាលបរិច្ឆេទនៅឡើយ[៤]។ ប្រាសាទបាក់ស្ថិនៅខាងលិចនៃផ្លូវប្រាសាទនាងខ្មៅនៃក្រុមប្រាសាទកោះកេរជាប្រាសាទឥន្ធតូចមួយបែរមុខទៅរកទិសឥសាន បានប្រទះឃើញបដិមាព្រះគណេសបាក់បែកសល់តែព្រះកេស(ក្បាល)ដ៏ធំមួយនៅទីនោះដូចនេះគេអាចសន្និដ្ឋានបានថាប្រាសាទនេះឧទ្ទិសថ្វាយព្រះគណេសអ្នកស្រុកហៅថាប្រាសាទកូនដំរីផងដែរ[៥]។
រូបភាព
កែប្រែ-
ព្រះគណេស ឬព្រះនិងគនេស សិល្បៈឥណ្ឌូនេស៊ី.
-
ព្រះគណេស ឬព្រះនិងគនេស សិល្បៈឥណ្ឌូនេស៊ី.
-
ព្រះគណេស ឬព្រះនិងគនេស សិល្បៈមីយ៉ាន់ម៉ា.
ឯកសារយោង
កែប្រែកំណត់
កែប្រែវិគីមេឌាទូទៅមានមេឌាដែលទាក់ទងទៅនឹង: ព្រះគណេស ឬព្រះនិងគនេស |
- ↑ Coomaraswamy, Ananda. Bulletin of the Boston Museum of Fine Arts 26, no. 153 (1928): pp.30–31, cited in Getty 1936.
- ↑ សៀវភៅប្រជុំរឿងនិទានខ្មែរ ដោយក្រុមប្រជុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ភាគ៨ ការផ្សាយរបស់ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ភ្នំពេញ ឆ្នាំ២០០១ ទំព័រទី១៤២
- ↑ វង់ សុធារ៉ា ឆ្នាំ២០០៣ សិលាចារឹកនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទំព័រទី៣៩
- ↑ Sciences humaines Aseanie en Asia du Sud-Est, decembre 2012,p.47
- ↑ និស្សិត ប្រាក់ សុវណ្ណរ៉ា ឆ្នាំ២០០៦ ដែនដីព្រះមហាក្សត្រជ័យវរ្ម័នទី៤(៩២១-៩៤៤)ទំព័រទី១៦៣
មើលផងដែរ
កែប្រែ- រឿងរាមកេរ្តិ៍
- រាមកេរ្តិ៍
- របាំព្រះរាជទ្រព្យ
- របាំព្រះរាជទ្រព្យ
- ព្រះនាងហ្គ៉ាយ៉ាទ្រី
- នាគខ្មែរ និង នាគសាសនា
- ក្រុងរាពណ៍
- នាងមណ្ឌោលគីរី
- នាងអគ្គីនាគ
- នាគក្បាលប្រាំបួន
- វត្តព្រះកែវមរកត
- ព្រហ្មញ្ញ សាសនា
- ហិណ្ឌូសាសនា
- នាគ
- ប្រាសាទខ្មែរនៅលើទឹកដីថៃ
- ប្រាសាទខ្មែរដែលបាត់បង់នៅប្រទេសថៃ
- រាយព្រះនាមទេវតានំនៃសាសនាព្រាហ្មណ៍ ឬ ហិណ្ឌូ
- តួអង្គនៅក្នុងរឿងរាមកេរ្តិ៍ខ្មែរ
- ព្រះម៉ែនីវ៉ាន់
- សាសនប្រវត្តិ
- រាយព្រះនាមទេវតាចិន
- រាយព្រះនាមព្រះមហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រនៃខ្មែរ
- រាយព្រះនាមព្រះមហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រនៃថៃ
- រាយព្រះនាមព្រះមហេសីព្រះមហាក្សត្រនៃឥណ្ឌាបុរាណ
- រាយព្រះនាមម្ចាស់ក្សត្រីនៃអធិរាជចិន
- រាយព្រះនាមព្រះមហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រនៃមីយ៉ាន់ម៉ា
- ព្រះម៉ែម៉ាណាសា
- ភុជង្គនាគ
- ព្រះថោង