ព្រះត្រ័យបិដក > អភិធម្មបិដក > កថាវត្ថុ

ផ្នែកជាបន្តបន្ទាប់នៃ
ព្រះពុទ្ធសាសនា

Dharma Wheel.gif
គ្រោងមតិកា · ក្លោងទ្វារ

ប្រវត្តិ
កាលប្បវត្តិ · សង្គាយនា
ព្រះពុទ្ធ · សាវ័ក

ព្រះធម៌Concepts

អរិយសច្ច៤ · បញ្ចក្ខន្ធ
អនិច្ចំ · ទុក្ខំ · អនត្តា
បដិច្ចសមុប្បាទ
លោកុត្តរបដិច្ចសមុប្បាទ១១
មជ្ឈិមគ្គបដិបទា · សុញ្ញតា
ច្បាប់នៃកម្ម · ជាតិ (ជាតិ
សង្សារវដ្ត · លោកធាតុ

ការបដិបត្តិ

ព្រះរតនត្រ័យ
សិក្ខាបទ៥ · សិក្ខាបទ៨
សមាធិ · បញ្ញា
អរិយអដ្ឋង្គិកមគ្គ
ពោធិបក្ខិយធម៌

និព្វាន
និព្វាន៤ថ្នាក់ · ព្រះអរហន្ត
ពុទ្ធភាពពោធិសត្វ · ពោធិសត្វ

ប្រពៃណីព្រះពុទ្ធសាសនា
គម្ពីរធម៌ · ថេរវាទ
គម្ពីរបាលី · មហាយាន
គម្ពីរធម៌ចិន · វិជ្រយាន
គម្ពីរធម៌ទីបេ

បឋមកថាវត្ថុសូត្រ ទី៩កែប្រែ

[៦៩] សម័យមួយ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់គង់នៅ​ក្នុងវត្តជេតពន របស់​អនាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋី ទៀបក្រុង​​សាវត្ថី។ ក្នុង​សម័យនោះឯង ភិក្ខុទាំងឡាយ​ច្រើនរូប ត្រឡប់​អំពី​បិណ្ឌបាត ក្នុង​បច្ឆាភត្តហើយ ក៏អង្គុយ​ជួបជុំគ្នា ក្នុង​ឧបដ្ឋានសាលា ប្រកប​តិរច្ឆានកថា​ច្រើនយ៉ាង គឺនិយាយអំពី​ស្តេច និយាយ​អំពីចោរ និយាយ​អំពីអាមាត្យធំ និយាយ​អំពីសេនាទាហាន និយាយ​អំពីភ័យ និយាយ​អំពីចម្បាំង និយាយអំពី​ម្ហូបចំណី និយាយ​អំពីទឹក និយាយ​អំពីសំពត់ និយាយ​អំពីទីដេក និយាយ​អំពីផ្កាកម្រង និយាយ​អំពី​គ្រឿងក្រអូប និយាយ​អំពីញាតិ និយាយ​អំពីយាន និយាយ​អំពីស្រុក និយាយ​អំពី​និគម និយាយ​អំពីនគរ និយាយ​អំពីជនបទ និយាយ​អំពីស្រ្តី និយាយ​អំពី​យោធា​ដែល​ក្លៀវក្លា និយាយ​អំពីច្រកផ្លូវ និយាយ​អំពីកំពង់ទឹក និយាយ​អំពីញាតិ ដែល​ចែកឋាន​ទៅ​កាន់​បរលោក និយាយ​អំពីពាក្យ ដែលឥត​ប្រយោជន៍ មាន​សភាពផ្សេង ៗ និយាយ​អំពី​លោក និយាយ​អំពីរឿង​ជីកសមុទ្រ និយាយ​អំពីសេចក្តី​ចម្រើន និង​មិនចម្រើន ដែលជា​ហេតុ​ឥត​ប្រយោជន៍។ លំដាប់នោះ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់ចេញ​អំពីទី​សម្ងំ ក្នុង​សាយណ្ហសម័យ​ហើយ ស្តេចចូល​ទៅកាន់​ឧបដ្ឋានសាលា លុះ​ចូលទៅដល់ហើយ​ ទ្រង់​គង់​លើអាសនៈ ដែលគេ​ក្រាលថ្វាយ។ លុះ​ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់គង់​ស្រេចហើយ ទើបត្រាស់​សួរភិក្ខុ​ទាំងឡាយថា ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ក្នុងកាល​អម្បាញ់មិញ​នេះ អ្នក​ទាំងឡាយ​ប្រជុំគ្នា ដោយកថា​ដូចម្តេចហ្ន៎ ម៉្យាងទៀត អន្តរាកថា ដូចម្តេចហ្ន៎ ដែល​អ្នក​ទាំងឡាយ បញ្ឈប់​ទៅ។ ភិក្ខុទាំងឡាយ ក្រាបទូលថា បពិត្រ​ព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ក្នុងទីនេះ ពួកខ្ញុំ​ព្រះអង្គ​ត្រឡប់អំពី​បិណ្ឌបាត ក្នុង​បច្ឆាភត្តហើយ អង្គុយ​ជួបជុំគ្នា ក្នុងឧបដ្ឋានសាលា ប្រកប​តិរច្ឆានកថា​ជាច្រើនយ៉ាង គឺនិយាយ​អំពីស្តេច និយាយ​អំពីចោរ។បេ។ និយាយ​អំពីសេចក្តី​ចម្រើន និង​មិនចម្រើន ដែល​ជាហេតុ​ឥតប្រយោជន៍។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ អ្នក​ទាំងឡាយ ប្រកប​តិរច្ឆានកថា​ជាច្រើនយ៉ាង ដោយ​ហេតុណា ហេតុនោះ មិនសមគួរ​ដល់អ្នក​ទាំងឡាយ ដែលជា​កុលបុត្ត​អ្នកចេញ​ចាកផ្ទះ​ដោយ​សទ្ធា ហើយចូលកាន់​ផ្នួស​ឡើយ តិរច្ឆានកថា​នោះគឺ និយាយ​អំពីស្តេច និយាយ​អំពីចោរ និយាយ​អំពីអាមាត្យធំ និយាយ​អំពីសេនាទាហាន និយាយ​អំពីភ័យ និយាយ​អំពីចម្បាំង និយាយ​អំពីម្ហូបចំណី និយាយ​អំពីទឹក និយាយ​អំពីសំពត់ និយាយ​អំពីទីដេក និយាយ​អំពីកម្រងផ្កា និយាយ​អំពី​គ្រឿង​ក្រអូប និយាយ​អំពីញាតិ និយាយ​អំពីយាន និយាយ​អំពីស្រុក និយាយ​អំពី​និគម និយាយ​អំពីនគរ និយាយ​អំពីជនបទ និយាយ​អំពីស្រ្តី និយាយ​អំពីយោធា​​ក្លៀវក្លា និយាយ​អំពីច្រកផ្លូវ និយាយ​អំពីកំពង់​ទឹក និយាយ​អំពីញាតិ ដែលចែកឋាន​ទៅកាន់​បរលោក និយាយ​ពាក្យ​ដែលឥត​ប្រយោជន៍ មាន​សភាពផ្សេង ៗ និយាយ​អំពីលោក និយាយ​អំពី​រឿងជីក​សមុទ្រ និយាយ​អំពីសេចក្តី​ចម្រើន និង​មិនចម្រើន ដែល​ជាហេតុ​ឥត​ប្រយោជន៍។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ កថាវត្ថុ (ហេតុគួរ​និយាយ) អម្បាល​នេះ​ មាន ១០ ប្រការ។ កថាវត្ថុ ១០ ប្រការ តើដូចម្តេច​ខ្លះ។ គឺនិយាយ​អំពីសេចក្តី​ប្រាថ្នាតិច ១ និយាយ​អំពីសេចក្តី​សន្តោស ១ និយាយអំពី​សេចក្តី​ស្ងាត់ ១ និយាយ​អំពីសេចក្តី​មិនច្រឡូក​ច្រឡំ ដោយ​ពួកគណៈ ១ និយាយ​អំពីប្រារព្ធ​សេចក្តី​ព្យាយាម ១ និយាយ​អំពីសីល ១ និយាយ​អំពីសមាធិ ១ និយាយ​អំពីបញ្ញា ១ និយាយ​អំពីវិមុត្តិ ១ និយាយ​អំពី​វិមុត្តិញ្ញាណទស្សនៈ ១ ​ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ កថាវត្ថុ មាន ១០ ប្រការ​នេះឯង។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ បើអ្នក​ទាំងឡាយ និយាយ​នូវកថា ដែល​អាស្រ័យ​កថាវត្ថុ ១០ ប្រការ​នេះឯង អ្នកទាំង​ឡាយ នឹងគ្រប​សង្កត់នូវ​តេជះនៃ​ព្រះចន្ទ និង​ព្រះអាទិត្យ​នេះឯង ដែល​មានឫទ្ធិ​ច្រើន​យ៉ាងនេះ មានអានុភាព​ធំយ៉ាងនេះ ដោយតេជះ​របស់ខ្លួន នឹងបាច់​ពោលទៅថ្វី ដល់​ពួកបរិព្វាជក ជាអន្យតិរ្ថិយ​ឡើយ។

ទុតិយកថាវត្ថុសូត្រ ទី១០កែប្រែ

[៧០] សម័យមួយ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ទ្រង់គង់នៅក្នុង​វត្តជេតពន របស់​អនាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋី ទៀប​ក្រុងសាវត្ថី។ សម័យនោះឯង ភិក្ខុច្រើនរូប ត្រឡប់​អំពី​បិណ្ឌបាត ក្នុង​បច្ឆាភត្ត​ហើយ អង្គុយ​ជួបជុំគ្នា ក្នុង​ឧបដ្ឋានសាលា ប្រកប​តិរច្ឆានកថា ច្រើន​ប្រការ គឺនិយាយ​អំពីស្តេច និយាយ​អំពីចោរ និយាយ​អំពីអាមាត្យធំ។បេ។ និយាយ​អំពីសេចក្តី​ចម្រើន និងមិន​ចម្រើន ដែលជាហេតុ​ឥតប្រយោជន៍។ លំដាប់នោះ ព្រះដ៏មាន​ព្រះភាគ ទ្រង់ចេញ​អំពីទីសម្ងំ ក្នុង​សាយណ្ហសម័យ ហើយស្តេច​ចូលទៅកាន់​ឧបដ្ឋាន​សាលា លុះចូល​ទៅដល់ហើយ គង់លើ​អាសនៈ ដែលគេ​ក្រាលថ្វាយ។ លុះ​ព្រះដ៏មានព្រះភាគ គង់ស្រេច​ហើយ ទើបត្រាស់​សួរភិក្ខុទាំង​ឡាយថា ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ក្នុងកាល​អម្បាញ់​មិញនេះ អ្នកទាំងឡាយ អង្គុយ​ជួបជុំគ្នា ដោយ​កថា​ដូចម្តេច​ហ្ន៎ ចុះ​អន្តរាកថា​ដូចម្តេច ដែលពួក​អ្នកបញ្ឈប់​ទៅ។ ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ក្រាបទូលថា បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏ចម្រើន ក្នុងទីឯណោះ ពួកខ្ញុំ​ព្រះអង្គ ត្រឡប់អំពី​បិណ្ឌបាត ក្នុង​បច្ឆាភត្តហើយ អង្គុយ​ប្រជុំគ្នា​ក្នុងឧបដ្ឋានសាលា ប្រកប​តិរច្ឆានកថា​ជាច្រើន គឺនិយាយ​អំពីស្តេច និយាយ​អំពីចោរ។បេ។ និយាយអំពី​សេចក្តី​ចម្រើន និងមិន​ចម្រើន ដែល​ជាហេតុ​ឥត​ប្រយោជន៍។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ អ្នក​ទាំងឡាយ ប្រកប​តិរច្ឆានកថា​ជាច្រើន ដោយ​ហេតុ​ណា ហេតុនេះ មិនសមគួរ​ដល់អ្នក​ទាំងឡាយ ដែលជា​កុលបុត្តចេញ​ចាកផ្ទះ ដោយ​សទ្ធា ចូលមក​កាន់ផ្នួសទេ តិរច្ឆានកថា​នោះ គឺនិយាយ​អំពីសេ្តច។បេ។ និយាយអំពី​សេចក្តី​ចម្រើន និង​មិនចម្រើន ដែលជាហេតុ​ឥតប្រយោជន៍។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ឋានៈ ដែល​គួរសរសើរនេះ​ មាន ១០ យ៉ាង។ ឋានៈ ១០ យ៉ាង តើដូច​ម្តេចខ្លះ។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ភិក្ខុក្នុង​សាសនានេះ ជាអ្នក​ប្រាថ្នាតិច ដោយខ្លួន​ឯងផង សំដែងអំពី​សេចក្តី​ប្រាថ្នាតិច ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង នេះ​ជាឋានៈ​គួរសរសើរ​ថា ភិក្ខុជាអ្នក​ប្រាថ្នាតិច ដោយ​ខ្លួន​ឯងផង សំដែងអំពី​សេចក្តីប្រាថ្នា​តិច ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង ១។ ភិក្ខុជាអ្នក​សន្តោស ដោយ​ខ្លួនឯងផង សំដែងអំពី​សេចក្តីសន្តោស​ដល់ភិក្ខុទាំងឡាយ​ផង នេះ​ជា​ឋានៈ​ដែល​គួរសរសើរ​​ថា ភិក្ខុជាអ្នក​សន្តោសផង សំដែង​អំពីសេចក្តី​សន្តោស​ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង ១។ ភិក្ខុជា​អ្នកស្ងប់ស្ងាត់ ដោយ​ខ្លួនឯងផង សំដែង​អំពីសេចក្តី​ស្ងប់ស្ងាត់​ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​ផង នេះ​ជាឋានៈ ដែលគួរ​សរសើរ​ថា ភិក្ខុជា​អ្នកស្ងប់ស្ងាត់​ផង សំដែងអំពី​សេចក្តី​ស្ងប់ស្ងាត់ ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង ១។ ភិក្ខុជាអ្នក​មិនច្រឡូក​ច្រឡំដោយ​ពួកគណៈ ដោយ​ខ្លួនឯងផង សំដែង​អំពីសេចក្តី​មិនច្រឡូក​ច្រឡំ ដោយពួក​គណៈ ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង នេះ​ជាឋានៈ ដែល​គួរសរសើរ​ថា ភិក្ខុជា​អ្នកមិន​ច្រឡូកច្រឡំ ដោយ​ពួកគណៈផង សំដែង​អំពីសេចក្តី​មិនច្រឡូក​ច្រឡំ ដោយពួកគណៈ ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង ១។ ភិក្ខុ​ជាអ្នក​មាន​ព្យាយាម ប្រារព្ធហើយ ដោយខ្លួន​ឯងផង សំដែង​អំពីសេចក្តី​ប្រារព្ធ ដល់ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ​ផង នេះ​ជាឋានៈ ដែលគួរ​សរសើរថា ភិក្ខុជាអ្នក​មានព្យាយាម ប្រារព្ធហើយ​ផង សំដែង​អំពីសេចក្តី​ប្រារព្ធព្យាយាម ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង ១។ ភិក្ខុជា​អ្នកបរិបូណ៌​​ដោយសីល ដោយ​ខ្លួនឯងផង សំដែង​អំពី​សេចក្តី​បរិបូណ៌​ដោយ​សីល ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង នេះ​ជា​ឋានៈ​ដែលគួរ​សរសើរថា ភិក្ខុជា​អ្នកបរិបូណ៌​​ដោយសីលផង សំដែង​អំពីការ​បរិបូណ៌​ដោយ​សីល ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង ១។ ភិក្ខុជា​អ្នកបរិបូណ៌​​ដោយសមាធិ ដោយ​ខ្លួន​ឯងផង សំដែង​អំពីការបរិបូណ៌​​ដោយសមាធិ ដល់​ភិក្ខុទាំងឡាយ​ផង នេះជាឋានៈ ដែល​គួរសរសើរ​ថា ភិក្ខុជាអ្នក​បរិបូណ៌​​ដោយសមាធិផង សំដែង​អំពីការ​បរិបូណ៌​ដោយ​សមាធិ ដល់​ភិក្ខុទាំង​ឡាយផង ១។ ភិក្ខុជាអ្នក​បរិបូណ៌​ដោយ​បញ្ញា ដោយខ្លួន​ឯងផង សំដែង​អំពី​ការបរិបូណ៌​ដោយបញ្ញា ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង នេះ​ជាឋានៈ ដែលគួរ​សរសើរ​ថា ភិក្ខុជា​អ្នកបរិបូណ៌​​ដោយបញ្ញា​ផង សំដែង​អំពីការ​បរិបូណ៌​​ដោយ​បញ្ញា ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង ១។ ភិក្ខុជាអ្នក​បរិបូណ៌​ដោយ​វិមុត្តិ ដោយ​ខ្លួនឯងផង សំដែង​អំពីការ​បរិបូណ៌​​ដោយវិមុត្តិ ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង នេះ​ជាឋានៈ ដែលគួរ​សរសើរថា ភិក្ខុជា​អ្នកបរិបូណ៌​ដោយ​វិមុត្តិ​ផង សំដែង​អំពីការបរិបូណ៌​​ដោយវិមុត្តិ ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយ​ផង ១។ ភិក្ខុជា​អ្នកបរិបូណ៌​ដោយ​វិមុត្តិញ្ញាណ​ទស្សនៈ ដោយខ្លួន​ឯងផង សំដែង​អំពី​ការបរិបូណ៌​ ដោយ​វិមុត្តិញ្ញាណ​ទស្សនៈ ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយផង នេះជា​ឋានៈ​ដែលគួរ​សរសើរថា ភិក្ខុជាអ្នក​បរិបូណ៌​ដោយ​វិមុត្តិញ្ញាណទស្សនៈផង សំដែង​អំពីការបរិបូណ៌​​ដោយវិមុត្តិញ្ញាណ​ទស្សនៈ ដល់​ភិក្ខុទាំងឡាយ​ផង ១។ ម្នាលភិក្ខុ​ទាំងឡាយ ឋានៈដែល​គួរសរសើរ មាន ១០ យ៉ាង​នេះ​ឯង។

ព្រះត្រៃបិដក

    វិន័យបិដក    
   


                                                                
មហាវិភង្គ ភិក្ខុនី មហាវគ្គ ចុល្លវគ្គ វរិវារ
                         
   
    សុត្តន្តបិដក    
   
                                                                          
ទីឃនិកាយ មជ្ឈិមនិកាយ
                             
   


   
                                                                                    
សំយុត្តនិកាយ អង្គុត្តរនិកាយ
                                 
   


   
                                                                               
អង្គុត្តរនិកាយ ខុទ្ទកនិកាយ
                               
   
   
                                                                               
ខុទ្ទកនិកាយ
                               
   
    អភិធម្មបិដក    
   
                                                                               
ធម្ម វិភង្គ ធាតុ
បុ.
កថាវត្ថុ យមកប្បករណ៍
                               
   
   
                                                                                    
មហាបដ្ឋាន
                                 
   
         

ឯកសារយោងកែប្រែ

ព្រះត្រៃបិដក > សុត្តន្តបិដក > អង្គុត្តរនិកាយ > ទសកនិបាត > យមកវគ្គ (សៀវភៅ​លេខ ៥០ ទំព័រ​ទី ២៧៩ ដល់ ២៨៦)